با شنیدن کلمهی سایکوپات بسیاری از ما مردانی خشن و سلطهطلب را در ذهن متصور میشویم. فیلمهای سینمایی نیز از این ایده بسیار پشتیبانی میکنند؛ شخصیت Alex در فیلم A Clockwork Orange و Patrick Bateman در فیلم American Psycho در نظر داشته باشید. هرچند حضور زنان در برخی از کاراکترها در تاریخ سینما به چشم میخورد، اما این حضور قابل مقایسه با حضور بیماران مردِ سایکوپات نیست. بنابراین بسیاری تصور میکنند این صفت تنها در مردان یافت میشود. باید گفت که این تصور کاملاً غلط است.
پژوهشها نشان میدهند با وجود این که شیوع این بیماری در مردان بالاتر است، زنان نیز میتوانند با این بیماری دست و پنجه نرم کنند. نکتهی قابل توجه این است که در بررسی میزان شیوع سایکوپاتی در زنان، عوامل زیادی دخیلند که موجب میشوند آمار اشتباهی به دست آید؛ برای مثال تفاوتهای رفتاری زنان و مردان که سبب میشود زنان از رادار اجتماعی بگریزند. [۱]
چیزی که قطعی است، این است که زنان مبتلا به سایکوپاتی ممکن است به دلایلی ناشناختهتر باقی بمانند، اما لازم است بدانیم بیماری آنها به اندازهی همتایش در مردان خطرناک است.
سایکوپاتها، همانند شخصیت Patrick Bateman در فیلم American Psycho با دقت رفتارهای انسانی را مشاهده کرده و به تقلید از آنان میپردازند.
سایکوپاتی چیست؟
سایکوپاتی (psychopathy) نوعی اختلال روانی است که ویژگی اساسی آن، رفتارها و پاسخهای احساسی غیرطبیعی است؛ شامل فقدان حس همدردی، احساس گناه و یا پشیمانی، سوء استفاده از دیگران و فریب دادن آنان. اهمیت این بیماری زمانی مشخص میشود که بسیاری از جنایات و فجایع به دست آنان رقم میخورد. به علاوه، شناسایی آنان پیش از صدمه زدن به سایرین کار دشواری است؛ چرا که نیات و مقاصد شوم خود را با ماسکی از رفتار مودبانه و جذاب میپوشانند.
ویژگی دیگر آنان، توانایی شگفتانگیز برای تقلید رفتارهای انسانی است؛ آنان مشاهدهگر قدرتمند این رفتارها هستند و بهخوبی میتوانند آنها را تقلید کنند. به علاوه، به شکل واضحی این افراد برای درمان اقدام نمیکنند. همهی این عوامل، سبب میشود که سایکوپاتها، تا زمانی که جرمی قابل پیگیری را مرتکب نشوند، پنهان باقی بمانند. [۲]
در حال حاضر تصور میشود که ابتلا به سایکوپاتی از تغییر ساختار بخشهایی از مغز در هنگام تولد ظاهر میشود. پژوهشی که اخیراً توسط داشنگاه هاروارد انجام شده است، نشان داده است که مغز بیماران سایکوپات برای اعمال خشونتآمیز طراحی شده است. [۳]
مقالهی مرتبط: توانایی طبیعی سایکوپاتها در مهارتهای خبیثانه!
نتایج بررسی اسکنهای مغزی نشان میدهند که قسمتهایی از مغز آنان که با تصمیمگیری مرتبط است نیز با اختلال مواجه است. به گونهای که بیماران سایکوپات ترجیح میدهند تصمیمهای بیباکانه که اهداف کوتاهمدت را محقق میسازد را ترجیح دهند. این امر را به کمبود حس همدردی اضافه کنید؛ میتوان مشاهده کرد که اعمال خشونتآمیز و خطرناک آنان که کمک میکند به اهداف کوتاهمدت دست یابند، راهی است که برمیگزینند.
همچنین شواهدی ژنتیکی وجود دارند که میتوانند در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشند. [۴]
به طور خلاصه، افراد سایکوپات متولد میشوند.
مطالعات موردی
بررسیها نشان میدهند که زنان سایکوپات نیز وجود دارند؛ برای مثال، اِیمی ۲۰ ساله که اکنون در انتظار حکم اعدام خود برای ارتکاب قتل در زندان به سر میبرد، دارای اختلال شخصیتی ضداجتماعی با ویژگیهای سایکوپاتیک است. وی در دستهی بیمارانی با تمایلات افراطی سایکوپاتیک قرار میگیرد؛ پیش از دستگیر شدن به جرم قتل، او جرایم متعدد و شیادی را در کارنامهی خود دارد. [۵]
شخصیت وی این گونه توصیف شده است؛ مکار، متکبر، خودبین همراه با فقدان حس همدردی و پشیمانی، عدم پذیرفتن مسئولیت برای جرمهای مرتکب شده.
ایمی هم به شکل فیزیکی و هم کلامی برای اطرافیان خود خطرناک است، هدفهای آسیبپذیرتر را انتخاب میکند و رفتارهای قلدرانه از خود بروز میدهد.
نکتهی جالب شاید این باشد که ایمی بسیار سلطهطلب و قدرتطلب است و تمایل دارد که دیگران را کنترل کند. در این راه از جذابیت خود نیز استفاده میکند.
مقالهی مرتبط: درون ذهن یک دیوانه!
زنان سایکوپات
زنان سایکوپات با وجود این که بنا بر دلایل گفته شده، آمار پایینتری را نشان میدهند، ویژگیهای وحشتناک بیماران مرد را نظیر غالب بودن، سوء استفاده کردن از دیگران، فریبکاری، خشونتبار بودن و مهمتر از همه، نداشتن حس همدردی را بروز میدهند.
بررسی متهمان دستگیرشدهی مبتلا به سایکوپاتی، نشان میدهد جرایم خود را در سنین پایینتری نسبت به زندانیان غیر سایکوپات، انجام میدهند. [۶]
برای بروز رفتارهای خشونتآمیز یا افزایش شدت آنها، در برخی موارد فرد سابقهای از مورد خشونت واقع شدن در دوران نوجوانی را نیز بروز میدهد.
جرایمی که زنان سایکوپات مرتکب میشوند نیز تنها محدود به یک دسته نیست؛ دزدی، قاچاق مواد مخدر و حملهی فیزیکی مثالهایی از این قبیلند. این جرایم با احتمال بالاتری اهداف کسب قدرت، غلبه و یا منافع شخصی را، نسبت به جرمهای مرتکبشده توسط افراد غیر سایکوپات، دنبال میکنند. همچنین، احتمال ارتکاب مجدد جرم در بیماران سایکوپات بالاتر است. [۷]
بسیاری از این ویژگی در رابطه با مردان سایکوپات نیز وجود دارند. تفاوت قابل توجه در میزان شیوع آنها است. تحقیقاتی که در این زمینه انجام شدهاند، نشان میدهند که آمار ابتلا به سایکوپاتی در بین زندانیان زن، ۱۱-۱۷ درصد است درحالی که در مردان این عدد به ۲۵-۳۰ درصد میرسد. [۸]
علت این امر شاید این باشد که زنان سایکوپات خشونت خود را عمدتاً در قالب کلامی نشان میدهند و جرایمی که مرتکب میشوند، نسبت به مردان کمتر خشونتآمیز است.
نکتهی جالب دیگر، این است که زنان سایکوپات نسبت به زنان غیرسایکوپات آمار پایینتری در ارتکاب قتل دارند؛ این امر با آنچه در بالا ذکر شده، ممکن است در ارتباط باشد. [۹]
زنان سایکوپات میتوانند حسادت و زندگی وابسته به دیگران را نیز بروز دهند. بدین معنا که در برخی موارد حس میکنند برای زندگی کردن به حمایت دیگران نیازمندند و ممکن است از تهدید و خشونت برای دریافت این حمایت استفاده کنند.
بنابراین، با قطعیت میتوان گفت که بیماری سایکوپات در زنان وجود دارد و به همان اندازه که در مردان یافت میشود، میتواند خشونتبار و خطرناک باشد. هرچند در بسیاری از موارد راههای بروز آن متفاوت است و شانس شناسایی این بیماران را کاهش میدهد.