بیش از شش میلیون آمریکایی از بیماری آلزایمر یا زوال عقل رنج میبرند. حتی با افزایش میانگین سن جمعیت انتظار میرود که این تعداد به طور چشمگیری افزایش یابد. دههها، پزشکان سرتاسر جهان به دنبال راههایی برای تقویت مغز و جلوگیری از آلزایمر در دوران پیری بودهاند. محققان طیف گستردهای از درمانهای مختلف از جمله ورزش، بازیهای مغزی و دارودرمانی را امتحان کردهاند.
مطالعات سیستماتیکی که مدتی پیش دربارهی شواهد پیشگیری و درمان آلزایمر چاپ شده است، خبرهای خوبی به همراه ندارد: شواهد قانعکننده از تأثیرگذاری هیچ یک از این درمانها وجود ندارد!
مقاله مرتبط: درمان با اکسیژن پرفشار: درمانی جدید برای بیماری آلزایمر؟
محققان با بررسی دقیق شواهد، مطالعات کنترلی تصادفی را در چهار حوزهی درمانی مختلف بررسی کردند: آموزش شناختی، داروهای تجویزی، مکملهای بدون نسخه یا ویتامینها و فعالیتهای بدنی. آنها تنها شامل مطالعات با سوگیری کم و یا متوسط، اندازهگیری صحت دادهها و مطالعاتی که به مدت شش ماه ادامه داشتند، بودهاند. در هر یک از چهار حوزه، دادهها را از آزمایشهای انتخاب شده جمعآوری میکنند تا تمام مدارک را بررسی کنند.
آموزش شناختی
محققان برای آموزش شناختی یازده آزمایش کنترلی تصادفی را بررسی کردند. سالمندان بالغ سالم که در آموزش شناختی مشارکت داشتند در آن قسمت خاص مغز که فعال بود بهبود عملکردی تجربه نمودند، اما تأثیری بر بهبود عملکرد شناختی مشاهده نشد. بازیهای کامپیوتری که جنبههای مختلف شناخت مانند حافظه یا سرعت پردازش را بررسی میکنند، از جمله این آموزشها هستند. آنها هیچ مدرکی معتبری مبنی بر تأثیرگذاری این آموزشها برای پیشگیری از آلزایمر نیافتند.
دارودرمانی
در دومین مرور سیستماتیک، اثر داروهای تجویزی برای پیشگیری و یا به تأخیر انداختن زوال عقل بررسی شد. محققان ۵۱ مطالعهی مختلف را شناسایی کردند که شش نوع داروی متفاوت را مورد آزمایش قرار میداد، از جمله داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، داروهای فشار خون بالا، برخی از هورمونها و داروهایی که به طور خاص برای درمان آلزایمر فرموله شدهاند. دادههای ترکیبی نشان داد که هیچکدام از این داروها برای جلوگیری یا به تأخیر انداختن روند آلزایمر موثر نیستند.
مکملها و ویتامینها
در مطالعهی سوم به این نکته پرداخته شد که آیا مکملهای بدون نسخه و یا ویتامینها میتوانند به جلوگیری از آلزایمر کمک کنند یا خیر. ۲۸ آزمایش مختلف، طیف گستردهای از مکملها را بررسی کردهاند. نتیجهی کلی این بود که هیچ یک از مکملها در تأخیر یا پیشگیری از آلزایمر مفید واقع نشدند. اما تحقیقات ارتباط مصرف روزانهی اسید فولیک و ویتامین B12 را با پیشرفت قابلتوجه در برخی از آزمایشهای صورت گرفته روی حافظه تأیید میکرد. اما متأسفانه، روشن نبود که آیا این پیشرفتها به پیشگیری از بیماری آلزایمر کمک میکند یا خیر.
فعالیت فیزیکی
پژوهشگران در چهارمین مرور سیستماتیک اطلاعات ۱۶ آزمایش جداگانه را جمعآوری کردند. هدف بررسی تأثیر فعالیت فیزیکی برای جلوگیری از کاهش شناختی بود. محققان شواهد کافی مبنی بر تأثیر ورزشهای ایروبیک و هوازی، ورزشهای مقاومتی یا تایچی در جلوگیری از آلزایمر یا بهبود شناخت نیافتند.
مقاله مرتبط: تمرینات ورزشی میتوانند منجر به افزایش ابعاد مغز شوند!
طبقه یافتههای محققان، نوعی رژیم ترکیبی از تمرین، رژیم غذایی و آموزش شناختی منجر به بهبود شناختی میشود؛ نتایجی امیدوارکنندهای که نشان میدهد درمان آلزایمر نیاز به رویکردهای چندگانه دارد. در نتیجهی این بررسی، طبق دادهها محققان بر این باورند که فعالیت بدنی در صورتی که زود شروع شود و ادامهیابد، میتواند در جلوگیری از کاهش شناختی موثر باشد. اما شروع دیرتر فعالیت فیزیکی کمتر مفید خواهد بود.
بخشی از مشکل شناخت عوامل ایجاد و پیشگیری آلزایمر، شواهد موجود است. این بررسیهای جدید تنها شامل مطالعاتی است که به مدت شش ماه شرکتکنندگان را دنبال میکند. اما دهها سال از شرایط و انتخابهای فرد، همه چیز از رژیم غذایی و ورزش تا زندگی اجتماعی، حرفه و سرگرمیها همگی به صورت ترکیبی منحصر به فرد، سلامت شناختی فرد را تعیین میکند. درک این نکات ظریف، نیاز به مطالعهای دارد که برای دههها ادامه یابد و به بسیاری از زمینههای زندگی شرکتکنندگان وارد شود.
شواهد قطعی در مورد این موضوع وجود ندارد. با این وجود به احتمال زیاد سلامت کلی بدن باعث بهبود سلامت شناختی میشود. این بدان معناست که یک رژیم متعادل، فعالیت بدنی منظم و محرکهای اجتماعی و هوشی به احتمال زیاد بهترین راه برای جلوگیری یا به تأخیر انداختن آلزایمر است.