تستوسترون هورمون جنسی مردانه محسوب می شود با این حال زنان نیز مقدار کمی تستوسترون را در تخمدان ها و غده های آدرنال خود تولید می کنند. تستوسترون همراه با استروژن ، نقش مهمی در رشد و نگهداری بافت های تولید مثل و توده استخوانی دارد. این هورمون ها رفتار را نیز تحت تاثیر قرار می دهند. در این مقاله، در مورد میزان نرمال هورمون تستوسترون در زنان، علائم تستوسترون بالا در زنان و تشخیص و درمان آن بحث خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
میزان نرمال هورمون تستوسترون در زنان و مردان
- سطح طبیعی تستوسترون در مردان حدود ۲۸۰ تا ۱۱۰۰ نانوگرم در دسی لیتر (ng/dL) است.
- سطح نرمال تستوسترون در زنان بین ۱۵ تا ۷۰ نانوگرم در دسی لیتر(ng/dL) می‌باشد.
میزان هورمون تولید شده در بدن به طور روزانه و در طول روز متفاوت است. سطح تستوسترون در صبح هنگام بالاتر است.
علائم تستوسترون بالا در زنان چیست
عدم تعادل تستوسترون در زنان می تواند بر ظاهر فیزیکی و سلامت کلی آنها اثر بگذارد.
- آکنه
- صدای کلفت
- رشد موی بیش از حد بر روی صورت و بدن
- افزایش توده عضلانی
- دوره های ماهیانه نامنظم
- کلیتورس بزرگتر از حالت عادی
- از دست دادن میل جنسی
- تغییرات خلق و خوی
- کاهش اندازه سینه
- ریزش مو
علل تستوسترون بالا در زنان
تستوسترون بالا در زنان معمولا به علت بیماری های زمینه ای از قبیل:
هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH)
CAH اصطلاحا گروهی از اختلالات ارثی است که بر غدد آدرنال تأثیر می گذارد. این غدد هورمون‌های کورتیزول و آلدوسترون را ترشح می کنند که نقش مهمی در متابولیسم و فشار خون دارند.
غدد فوق کلیه همچنین هورمون جنسی مردانه DHEA و تستوسترون را تولید می کند. افراد مبتلا به CAH از یک آنزیم لازم جهت تنظیم تولید این هورمون ها محروم اند، بنابراین کورتیزول بسیار کم تر و تستوسترون بیشتر از حد طبیعی در بدن ترشح می شود. CAH ممکن است خفیف (غیر کلاسیک CAH) یا شدید (CAH کلاسیک) باشد.
علائم CAH در زنان عبارتند از:
- صدای زمخت
- ظاهر زودرس موی ناحیه شکم
- کلیتوریس بزرگ
- موهای اضافی بدن و صورت
- دوره های قاعدگی نامنظم یا غیرطبیعی
- رشد سریع در دوران کودکی اما کوتاه قد بودن در بزرگسالی
درمان قطحی برای CAH وجود ندارد، اما اکثر افراد مبتلا به این بیماری می توانند دارو هایی را جهت کاهش علایم مصرف کنند .
هیرسوتیسم (نوعی پرمویی)
هیرسوتیسم یک مشکل ژنتیکی است که بر هورمون‌های بدن تاثیر گذاشته و باعث رشد موهای اضافی می شود. علائم عبارتند از:
رشد موی مردانه و ضخیم که معمولاً بر روی پشت، قفسه سینه و صورت رویش پیدا می کند.
در مواردی که بیش از حد تستوسترون بالا باشد، علائم دیگر نیز وجود خواهد داشت، از جمله:
- آکنه
- کلفتی صدا
- بزرگی کلیتوریس
- افزایش توده عضلانی بدن
- کاهش اندازه سینه
با استفاده از درمان های خانگی و شیمیایی می توان تا حدودی علائم هیرسوتیسم را کنترل نمود.
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
PCOS یک اختلال هورمونی رایج است که در سنین باروری در زنان اتفاق می افتد. برخی از منابع نشان می‌دهد که PCOS بر ۸ تا ۲۰ درصد از زنان در سراسر دنیا تاثیرگذار است.
علائم PCOS عبارتند از:
- تخمدان‌های بزرگ که رشد فولیکول‌ها به طور طبیعی انجام شده اما سلول تخم آزاد نمی‌شود
- موهای اضافی بدن
- پریودهای نامنظم، و یا دوره‌ی قاعدگی طولانی‌تر از حالت عادی
PCOS ممکن است منجر به عوارض متعددی شود از جمله:
- افسردگی
- بیماری قلبی
- ناباروری
- سقط جنین
- چاقی
- آپنه خواب
- دیابت نوع ۲
پزشکان تا به حال دلیل اصلی PCOS را نمی دانند ، گرچه ژنتیک و انسولین می توانند تاثیرگذار باشند .
تشخیص میزان نرمال dht در زنان
پزشک تستوسترون بالا در زنان را بر اساس موارد زیر تشخیص می دهد:
- معاینه بدنی: در طول یک معاینه بدنی، پزشک به دنبال علائمی همچون آکنه، موهای اضافی بدن و صورت می گردد. میل جنسی، اختلالات چرخه قاعدگی ، تغییرات خلق و خوی نیز از دیگر پرسش های مد نظر است.
- تست خون: در صورتی که بیمار علائم سطح بالای تستوسترون را نشان دهد، نمونه خون و سطح میزان نرمال تستوسترون در زنان را بررسی می کنند. همچنین میزان گلوکز و کلسترول نیز بررسی می‌شود.
- سونوگرافی: برای بررسی PCOS، پزشک ممکن است سونوگرافی از تخمدان‌ها و رحم را انجام دهد.
تستوسترون بالا در زنان چگونه درمان می‌شود
درمان تستوسترون بالا در زنان به علت اصلی آن بستگی دارد. هر دو تغییر سبک زندگی و دارو را توصیه می‌شود. تجویز برخی از داروها سبب کنترل موهای اضافی بدن می گردد.
باتوجه به علت و شرایط بیمار تجویز داروهای زیر انجام می شود:
افلورنیتین (Eflornithine): به صورت کرم موضعی برای کاهش موهای صورت استفاده می‌شود.
گلوكوكورتيكواستروئيد (Glucocorticosteroids9): نوعی هورمون استروئيدی است كه باعث كاهش التهاب در بدن می‌شود.
متفورمین (Metformin) : درمان دیابت نوع ۲.
پروژستین (Progestin): هورمونی که سبب تنظیم دوره های ماهانه می شود و باروری را بهبود می بخشد.
اسپیرنولاکتون (Spironolactone): داروی دیورتیک است که به تنظیم میزان آب و نمک کمک می کند و رشد موهای زاید بدن را کاهش می دهد.
داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی نیز ممکن است تجویز شود، زیرا به کاهش تستوسترون کمک می کنند. بهترین نوع داروهای ضد بارداری خوراکی برای تستوسترون بالا و هیرسوتیسم، حاوی مقادیر کم هورمون تستوسترون، ژستودن و دزوگسترل هستند. با این حال، ضد بارداری های خوراکی ممکن است برای خانم هایی که قصد بارداری دارند مناسب نباشند و همچنین می توانند عوارض جانبی ایجاد کنند.
درمان‌های حذف موهای زائد
- الکترولیز و لیزر درمانی می توانند برای کنترل موهای زاید مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، عدم تعادل هورمونی پایه را حل نخواهند کرد.
- الکترولیز شامل قرار دادن یک سوزن کوچک در هر فولیکول مو است. یک پالس جریان الکتریکی از طریق سوزن عبور می کند و به فولیکول مو آسیب می زند .
- لیزر درمانی در طی این نوع درمان، نور لیزر به فولیکول های مو تابانده می شود تا به آنها آسیب برساند که مجددا درمان های متعدد در آینده نیاز خواهد بود.
توجه داشته باشید که این درمان های حذف مو می توانند واکنش های نامطلوب و عوارض جانبی ایجاد کرده و بدن محتمل آسیب شود. قبل از استفاده از هر نوع درمانی باید با پزشک متخصص مشاوره شود.
تغییر سبک زندگی و به دست آوردن و حفظ وزن سالم کمک شایانی به تعادل هورمونی بدن خواهد کرد تا جایی که از بین رفتن حتی ۵ تا ۱۰ درصد وزن بدن ممکن است سبب کاهش علائم PCOS، کاهش میزان تستوسترون و جلوگیری از عوارض نامطلوب شود و ناباروری را بهبود بخشد.
