بار‌ها شنیده‌اید که هر نوزادی منحصر به فرد است. این گفته درست است و به همین دلیل تجارب شیردهی شما با کودکتان هیچوقت شبیه تجارب خواهر و یا بهترین دوستتان نخواهد بود. با این حال الگوهای مشابهی وجود دارد که می‌توانید در هفته اول شیردهی خود انتظار آن‌ها را داشته باشید:
روز اول: شیردهی اول
بعضی نوزادان به نظر می‌اید که از بدو تولد بیشتر به گرفتن پستان مادر مشتاق هستند، حال آنکه برای برخی دیگر مدت زمانی طول می‌کشد. الیزا بروک درباره دختر یک ماهه خود می‌گوید:
زایمان من خیلی سریع اتفاق افتاد. من و ایزابل کمی در شوک زایمان به سر بردیم. بعد ۱۵ الی ۲۰ دقیقه که از زایمان گذشت، یادم امد که فکر می‌کردم ” خدایا من هنوز به بچه شیر ندادم”.
برای بروک، که مادری باتجربه در شیردهی بود، آن ۱۵ دقیقه صبر در نظرش خیلی طولانی جلوه می‌کرد ولی مادرانی بودند که بعضی وقت‌ها ۱ الی ۲ ساعت طول می‌کشید تا وزن نوزاد را اندازه‌گیری کرده و شست‌وشو دهند تا برای شیردهی بدستشان برسد. البته مادرانی که سزارین کرده‌اند، باید مدت بیشتری را صبر کنند.
بر اساس دستورالعمل‌های ابتدایی بیمارستان‌های کودکان، که توسط UNICEF تنظیم شده است، توصیه مشود که تمامی مادران باید در شرایطی باشند که بتوانند در نیم ساعت اول بعد زایمان، شیردهی نوزادان خود را آغاز نمایند. در این زمان که نوزاد در اسیب‌پذیرترین حالت خود قرار دارد، شیر اول که سرشار از آنتی‌بادی است، او را مصون نگه می‌دارد.
این توصیه‌ها شامل مادران سزارین نیز می‌باشد وبا کمی کمک، در حالی که برشش التیام می‌یابد و یا در اتاق بازیابی قرار دارد، می‌تواند شیردهی را انجام دهد. اگر بعد از تجربه دردناک زایمان، هنوز هم کمی احساس لرز دارید نگران نباشید. خبر خوب این است که نوزاد شما می‌داند چه کار کند. دایان ویسنگر مشاور شیردهی توصیه می‌کند که مادر در پوزیشن Laid-Back قرار بگیرد. به این حالت که خود در حالت نیمه دراز کشیده قرار گرفته و به پشتی راحتی تکیه دهد و نوزاد خود را هم طوری روی خودقرار دهد که رو به سینه و شکم خود باشد:
ویسنگر توضیح کی‌دهد:
نوزاد خودش با حواس بویایی و لامسه می‌تواند به سمت پستان مادر بخزد. همه نوزادان با این راه و چند تفاوت جزیی راه خود را به پستان مادر پیدا می‌کنند و به خوبی در دست می‌گیرند.در این پوزیشن نیمه دراز کشیده، شما لازم نیست کار زیادی انجام دهید. نیروی جاذبه خود بچه را روی بدنتان نگه می‌دارد و خودتان نیز می‌توانید در صورت صلاح دید کمی کمک کنید.
ویسنگر پیشنهاد می‌کند که اگر در بار اولی که نوزاد پستان را در دست میگیرد احساس راحتی نکردید، در هنگامی که به او شیر می‌دهید کمی او را جابه جا کنید.کمی نوزاد را به سمت خود بچسبانید، به او کمک کنید که کمی سر خود را به عقب ببرد و او را به اطراف حرکت دهید تا احساس راحت‌تری داشته باشید. اگر مشاهده کردید که درد زیادی دارید و تکنیک حرکات گفته شده کمکی نکرد، انگشت خود را به گوشه دهان نوزاد برده و عمل مکش او را قطع کنید و اجازه دهید تا نوزاد دوباره تلاش کند.
اغلب شیردهی در بار اول بسیار طولانی می‌باشد. نوزاد ممکن است به مدت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه از یک طرف تغذیه کند، کمی استراحت کند، و در ادامه به مدت ۲۰ دقیقه دیگر از پستان دیگر تغذیه کند. در بقیه دفعات ممکن است قبل خواب به مقدار کمی نیاز داشته باشد. و اینکه بعضی از نوزادان به محض تولد از شیر مادر تغذیه نمی‌کنند. اشکالی ندارد. تماش پوستی خود را با نوزاد حفظ کنید. او درنهایت پستان را خواهد گرفت.
روز اول تا سوم:
اینکه وضعیت شیردهی شما به چه شکلی خواهد بود، در موارد متعددی، به زایمانتان بستگی دارد. ویسنگر می‌گوید:
به احتمال زیاد فرزندتان یکی از این دو شکل را خواهد داشت: اولی که در تماس با دارو نبوده و خود هر زمان که گرسنه باشد، شیر میخورد و هر زمان که بخواهد می‌خوابد و شما فقط می‌توانید دنباله راه او را بگیرید. نوع دوم تحت تاثیر داروهای زایمان قرار گرفته بنابراین نیاز به نظارت بیشتر دارد. حتی ممکن است برای شیردهی او را از خواب بیدار کنیم تا ضعیف نشود.
در این مرحله شیر شما کلاستروم نام دارد. کی‌وان اکر که به تازگی مادر شده می‌گوید:
شنیده بودم که کلاستروم به رنگ زرد است اما تعجب کردم که رنگ کلاستروم من چقدر به طلایی شبیه بود.
کلاستروم غلیظ و خامه‌ای شکل است و در مقادیر کوچک تولید می‌شود که بسیار مناسب معده نوزادتان می‌باشد.
بیشتر نوزادان در چند روز اول زایمان به طور مکرر از شیر تغذیه می‌کنند و به دنبال آن کلاستروم در مقادیر کوچک وارد بدنشان می‌شود. تماس زیاد پوستی به شما کمک می‌کند تا عادات تغذیه‌ای نوزاد خود را بهتر بشناسید. ویسنگر می‌گوید:
با وجود تغذیه‌های مکرر، در روز های اول و دوم پوشک های خیس یا کثیف انچنان به چشم نمی‌خورد.رنگ مدفوع نوزاد در بازه سیاه تا سبز تیره می‌باشد و چسبندگی دارد.
این تغذیه‌های مکرر پیامد دیگری نیز دارد: باعث می‌شود پیام‌های جهت افزایش تولید شیر ایجاد شود. تولیدات بعدی شیر بستگی به مقدار شیری دارد که نوزاد در روز های اول مصرف می‌کند.
روز سوم تا چهارم:شیر کامل
۲ الی ۴ روز بعد از زایمان، تولید شیر شما دوباره افزایش خواهد یافت و کلاستروم با مقدار زیادی از شیر کامل جایگزین خواهد شد.
پستان‌های شما تغییر خواهد کرد که در برخی مواقع نگران‌کننده به نظر خواهد رسید. وان اکر می‌گوید:
این حجم از متورم شدن پستان‌ها برایم شگفت‌انگیز بود. نمی‌دانستم که چگونه می‌توانستم این حجم شیر را در خود جای دهم.
حال انکه این پدیده رایج است. ویسنگر می‌گوید:
اصولا این پدیده نباید اتفاق بیفتد. اگر نوزاد به خوبی و مکررا شیر بخورد، مادر به ندرت در پستان‌های خود احساس سنگینی می‌کند. در حالی که اگر دیر شروع به خوردن شیر کند و یا مدتی از مادر خود جدا مانده باشد، بزرگی پستان بیشتر به چشم میخورد.
اگر طی زایمان، مادر مایعات درون‌وریدی مصرف کرده باشد، ممکن است پستان بیشتر متورم و سفت شده، و نوزاد هنگام شیر خوردن با مشکل مواجه شود.
بعضی مادران تولید شیر بیش از حدی دارند به طور مثال پستان‌هایشان برای شیردهی دوقلوها رشد پیدا کرده‌است. این مورد که برای وان اکر پیش امده، می‌گوید:
مقدرای کمی از شیر را در دوش حمام تخلیه کردم تا از درد و فشار پرخونی در پستان راحت باشم.برخی اوقات شیر خیلی سریع بیرون می‌آمد و خوردنش برای جیمز دشوار بود. بنابراین او را در حالت نیمه دراز کشیده شیر دادم تا کمی کارم راحت شود.
نوزادتان در اوایل وزن کم خواهد کرد. مطالعه مانیبوتا نشان داده که نوزدان شیرخوار به طور مشخص ۲.۹ الی ۸.۱ درصد از وزن خود را از دست خواهند داد.
تا به الان مدفوع قیری و سیاه‌رنگ نوزاد باید به قهوه‌ای و قهوه‌ای مایل به سبز تغییر پیداکند. این نشانه‌ای است از اینکه نوزادتان به مقدار کافی شیر دریافت کرده‌است.
روز چهارم تا پنجم: شیردهی متعدد
به مقداری که نوزادتان شیر بیشتری مصرف می‌کند، باید بتوانید تغییر رنگ مدفوع او را ببینید. ویژگی غالب مدفوع نوزادان شیر خوار، زرد رنگ، دانه دانه و شل بودن آن‌هاست.در روز های پنجم و ششم، تعدادی از مدفوع مذکور در اندازه‌های کوچک هر ۲۴ ساعت دیده می‌شود.بروک می‌گوید:
اوایل فکر می‌کردم دخترم اسهال دارد ولی بعد فهمیدم حالت مایع مدفوع در این زمان طبیعی است.
ساختن این حجم از مدفوع نیاز به شیر زیادی دارد. اما معمولا نوزادان شیرخوار وعده‌های بزرگ را در دوره‌های طولانی مصرف نمی‌کنند. اغلب در این مرحله او تغذیه خوشه‌ای را انجام می‌دهد. ویسنگر توضیح می‌دهد:
نوزاد هورمونی در بدن خود دارد که باعث می‌شود او بعد از ۲۰ دقیقه مکیدن شیر مادر به خواب برود حتی اگر معده او پر نشده باشد. بعد از اینکه بیدار شد دوباره چرخه را تکرار می‌کند. بعد از اینکه معده‌اش پر شد، به مدت چند ساعت به خواب می‌رود.
این الگوی شیرخواری باعث می‌شود که هم حداکثر شیر را دریافت کند و هم پستان را تحریک به شیرسازی بکند. این الگوی معمول اغلب مادران جوان را متعجب می‌کند. آنطور که وان اکر می‌گوید:
تصور من از نوزاد این بود که در اتاق خودش اغلب در خواب است و نیاز آنچنانی به گرفته شدن نداشته باشد. و اینکه هر چند ساعت یکبار هم شیر نیاز داشته باشد. ولی در عمل خلاف این‌ها را دیدم. او هر ساعت شروع به شیر خوردن می‌کرد و دوست داشت که حین شیرخوردن به خواب برود.
روز ششم تا هفتم: وزن اضافه کردن
در اواخر یک هفتگی نوزاد خود، او باید وزن اضافه کرده باشد و در عرض چند روز به وزنی که در هنگام تولد داشته، برگردد. انتظار دیدن سه عدد مدفوع به اندازه کمی بزرگتر از یک سکه ۱ دلاری را داشته باشید.
نشت شیر ممکن است کمی دردسر داشته باشد. وان اکر می‌گوید:
فکر می‌کردم فقط هنگامی که جیمز شروع به شیر خوردن می‌کند، شیرم سرازیر می‌شود ولی بعد دیدم که طور تصادفی اتفاق می‌افتد و مجبور می‌شدم تا مکررا تی‌شرتم را عوض کنم تا اینکه از بالشتک‌های یکبار مصرف استفاده کردم. هچنین استفااه از تشک‌های ضدآب باعث می‌شد رطوبت کمتری نشت کند و از تعداد شست و شو های من کاسته شود.
تا به الان،شور و شوق برای داشتن بچه جدید ممکن است کمی کم‌رنگ شده باشد. بروک می‌گوید:
در چند روز اول به شدت هیجان‌زده بودم ولی در آخر هفته، فهمیدم که به شدت خسته شده‌ام. هیچوقت نمی‌توانی برای خواب‌های نصفه نیمه آمادگی داشته باشی. توصیه برای این مواقع: هر کمکی که برای شما پبشنهاد شد بپذیرید و هر وقت کودک به خواب رفت، شما نیز بخوابید.
ویسنگر به والدین جدید پیشنهاد می‌کند:
فکر نکنید روندی که در هفته اول وجود دارد، تا آخر ادامه خواهد داشت. شما در حال بازیابی خود از زایمان هستید و یاد می‌گیرید چگونه شیر بدهید و همه این عوامل دردناک می‌تواند باعث خستگی شما شود. ولی اوضاع به سرعت بهبود پیدا خواهد کرد. تفاوت را می‌توانید حتی از هفته دوم نیز به وضوح مشاهده نمایید.
بروک نیز در ادامه می‌گوید:
ایزابلا هم اکنون یک ماهه است و به نوعی تعادل میان خود را پیدا کرده‌ایم.
سخن اخر: مگر چه اهمیتی دارد؟
بعضی مادران از شیر دادن لذت می‌برند بدون هیچ دلیل اضافه‌ای! ولی اگر هفته‌های اول دچار سختی شدید، این موارد ممکن است اهمیت آن را به شما یاداوری کند.
شیردهی نوزادتان را از خطرات زیر محافظت می‌کند:
- عفونت‌های گوشی
- عفونت‌های گوارشی
- عفونت‌های تنفسی
- ذات‌الریه
- چاقی در کودکی
- سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
- برخی سرطان‌های کودکی
- الرژی‌ها
- مشکلات دندانی
- فشار خون بالا
- دیابت‌های نوع ۱ و ۲
