انتشار این مقاله


تنبل درختی: با ۶ امتیاز تکاملی این جانور خسته آشنا شوید!

تنبل چگونه علی‌رغم این حجم از خستگی تا کنون دوام آورده است؟

تنبل درختی (sloth) را می‌توان مظلوم‌ترین حیوان در طبیعت نامید. این جانور که نام یکی از هفت گناه کبیره را یدک می‌شود، کم‌ترین سرعت حرکت را در بین پستانداران دارد؛ و همین مسئله نیز موجب شده عده‌ای آن را شایسته‌ی تکامل ندانند! چنان ‌که ژرژ-لوئی لکرک (Georges-Louis Leclerc)، زیست‌شناس فرانسوی، آن را پست‌ترین موجود زنده خوانده بود. او معتقد بود که تنها یک نقص دیگر کافی است که حیات این جانور را به نابودی بکشاند.

ولی متأسفانه لکرک خیلی اشتباه می‌کرد! تنبل درختی نمادی از بقا می‌باشد که به مدت ۶۴ میلیون سال در این کرۀ خاکی زندگی کرده است. پایش جنگل‌های گرمسیری پاناما در دهۀ ۱۹۷۰ نشان داد که یک سوم از تمام زیست‌توده‌ی مربوط به پستانداران را در این منطقه، تنبل‌ها تشکیل می‌دهند. رمز موفقیت تنبل درختی نیز، همین تنبلی بی حد و حصر اوست! تنبل درختی را می‌توان خدای ذخیره‌سازی انرژی نامید. عملکرد تنکردشناختی این جانور در حدود ۱۰ درصد از عملکرد پستانداران هم‌جثه است. تکامل خارق‌العادۀ تنبل درختی در طی سالیان، این جانور را قادر ساخته با مصرف تنها ۱۶۰ کالری در روز به حیات خود ادامه دهد.


مقاله مرتبط: پاتو: چرا پرنده ننه‌من‌غریب یکی از بهترین نمونه‌های حماقت در حیات وحش است؟


پنجه‌ها

تنبل درختی تنها حیوان چهارپای وارونه در دنیاست، که از شاخۀ درختان جنگل‌های گرمسیری در آمریکای جنوبی و مرکزی، آویزان می‌شود. تنبل نمی‌تواند انگشتان خود را به صورت جداگانه حرکت دهد، چرا که استخوان این انگشت‌ها به وسیلۀ رباطی به یک‌دیگر متصل شده‌اند. انگشتان یک‌پارچه به همراه پنجه‌های انحنادار، مانند قلاب عمل کرده و به تنبل اجازه می‌دهند به راحتی از شاخۀ درخت آویزان شود.

عضلات جانور نیز به منظور سازش بیش‌‌تر با این سبک زندگی رویایی (!) تکامل پیدا کرده است. آن‌ها عموماً عضلات بازکشش‌گر (retractor) خود را برای بالا رفتن از شاخه‌ها به کار می‌گیرند. ماهیچۀ دو سر بازویی در انسان، مثالی از یک عضلۀ بازکشش‌گر است.

معده

تنبل درختی تماماً از برگ‌ها تغذیه می‌کند. برگ به وفور در جنگل یافت می‌شود، اما برگ بعضی از درختان دارای مواد سمی است. علاوه بر آن، سلولز اصلی‌ترین قند موجود در برگ است که به دشواری هضم می‌شود. تنبل درختی به منظور فائق آمدن بر این مشکل، دارای معده چهار قسمتی است، که شباهت فراوانی به معده گاو دارد. علاوه بر آن، باکتری‌های ساکن در روده تنبل به هضم سلولز کمک بسیاری می‌کنند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید هضم شدن تنها یک برگ در دستگاه گوارش تنبل، یک ماه به طول می‌انجامد! اگر فرآیند هضم برگ سریع‌تر از این صورت بگیرد، کبد جانور دچار مسمومیت می‌شود.

گردن

تنبل درختی ۱۰ مهره گردنی دارد، که بیش‌تر از هر هر پستاندارن دیگری است. انسان ۷ مهره گردنی دارد. زرافه‌ها نیز ۷ مهره در گردن خود دارند. پژوهشگران دانشگاه کمبریج در سال ۲۰۱۰ اعلام کردند که مهره‌های گردنی اضافی در تنبل، از مهره‌های سینه‌ای متصل به قفسه سینه تکامل یافته که در طی زمان، جایگاه پیشین خود را از دست داده و به استخوان‌های گردن جانور ملحق شده‌اند. این گردن دراز به تنبل کمک می‌کند بدون این که تکانی به خود بدهد، سرش را تا ۲۷۰ درجه چرخانیده و از برگ‌های اطراف تغذیه کند.

دمای بدن

دمای بدن تنبل درختی در بازۀ ۲۸ تا ۳۲ درجه سلسیوس گردش می‌کند، این در حالی است دمای بدن اغلب پستانداران دیگر نسبتاً ثابت بوده و روی ۳۷ درجه تنظیم شده است. تنبل نیازی به گرم کردن بدن خود از طریق سوزاندن کالری ندارد، چرا که پشم موجود در پوست جانور به اندازۀ کافی ضخیم است. انرژی خورشید هم که مجانی است (!) و تنبل با خیال راحت می‌تواند از آن استفاده کند. نکتۀ جالب دیگر این است که تنبل درختی مانند حیوانات خونسرد، می‌تواند تغییر دمایی چند درجه‌ای در حرارت مرکزی بدن خود را تحمل کند.

استتار

به نظر نمی‌رسد کسی بتواند با سرعت متوسط ۰.۳ کیلومتر بر ساعت، از دست شکارچیان فرار کند. تنبل درختی نیز با توانایی استتار فوق‌العاده بالای خود با این قضیه اتمام حجت کرده است. ناودان‌های ویژه‌ای که بر روی پوست تنبل وجود دارد، آب را درون خود جمع کرده و به بیش از ۸۰ گونه از جلبک‌های سبز و قارچ‌ها اجازه رشد می‌دهد. این مسئله باعث می‌شود پشم جانور سبزرنگ به نظر برسد. حقیقت ماجرا این است که تنبل درختی تنها یک پستاندار نیست، بلکه نوعی ریزاکوسیستم می‌باشد که به خوبی با محیط خود تطابق پیدا کرده است.

دنده‌های چسبان

نوارهایی از بافت همبندی، لوله گوارش تنبل درختی را به دنده‌های تحتانی جانور اتصال می‌دهند. این باعث می‌شود معدۀ تنبل، که پس از خوردن غذا تا یک‌سوم از وزن بدن را به خود اختصاص می‌دهد، به ریه‌های جانور فشار وارد نکند. چنین سازشی، فرآیند تنفس را نیز با صرف انرژی بسیار کم‌تری برای تنبل امکان‌پذیر می‌سازد. گفته می‌شود این نوارهای همبندی میزان مصرف انرژی برای تنفس را تا ۱۳ درصد کاهش می‌دهند. این رقم قابل توجهی برای جانوری است که رژیم غذایی بی‌نهایت کم‌کالری دارد.

میلاد شیرولیلو


نمایش دیدگاه ها (0)
دیدگاهتان را بنویسید