مطابق با پیش‌بینی نگران‌کننده‌ای که سازمان ملل متحد در رابطه با جمعیت دنیا ارائه کرده است، جمعیت فعلی ۷.۷ میلیاردی دنیا تا سال ۲۱۰۰ به ۱۱.۲ میلیارد رسیده و پس از تثبیت شدن، رو به کاهش خواهد رفت. اما الگوی رشد فعلی جمعیت دنیا خبر از آیندۀ دیگری می‌دهد. میزان باروری به شکل قابل توجهی در سراسر جهان کاهش پیدا کرده است، و احتمال می‌رود جمعیت دنیا تا سال ۲۰۵۰ به آستانۀ ۹ میلیارد نفر رسیده و پس از آن روند نزولی خود را تجربه کند.
در صورتی که دنیای فعلی بخواهد جمعیت خود را به همان مقداری که هست حفظ کند، هر زن باید ۲.۱ بچه به دنیا بیاورد. اگر آمار تولد از ۲.۱ پیشی بگیرد، جمعیت دنیا افزایش پیدا خواهد کرد، و اگر این مقدار برآورده نگردد، انتظار می‌رود عدد جمعیتی کرۀ زمین کاهش پیدا کند. میزان تولد کم‌تر از ۲.۱ از دهۀ ۱۹۷۰ در برخی کشورها رواج پیدا کرده است. ایرلند در سال ۲۰۱۶ میزان تولدی برابر با ۱.۹۲ داشت، اما مهاجرت داخلی تا حدودی از کاهش جمعیت این کشور جلوگیری کرده است.
گزارش الگوی باروری جهانی ۲۰۱۵ که از سوی سازمان ملل متحد ارائه گردید، میزان تولد در مناطق اصلی دنیا را بدین شرح آورده است؛ آفریقا ۴.۷، آسیا ۲.۲، اروپا ۱.۶، آمریکای لاتین / کارائیب ۲.۲، آمریکای شمالی ۱.۹ و اقیانوسیه ۲.۴. میزان باروری کلی در دنیا برابر با ۲.۵ است. به همین سبب، جمعیت دنیا فعلاً رشد خواهد کرد.
بسیاری از کشورهای دنیا هر ساله بخشی از جمعیت خود را از دست می‌دهند. برای مثال، ژاپن ۴۵۰ هزار نفر از جمعیت خود را در سال ۲۰۱۸ از دست داد. شمار زیادی از کشورهای با رشد جمعیت منفی در اروپای شرقی جای گرفته‌اند. کشورهایی مانند بلغارستان (۱.۵۸)، یونان (۱.۳)، مجارستان (۱.۳۹)، ایتالیا (۱.۴۹)، لهستان (۱.۲۹)، پرتغال (۱.۲۴)، روسیه (۱.۷۵)، ژاپن (۱.۴۸) و کره جنوبی (۱.۲۶) رشد جمعیت منفی دارند؛ ولی به لطف مهاجرت‌هایی که به داخل صورت گرفته، تا حدی جمعیت خود را حفظ کرده‌اند.
میزان باروری رو به کاهش، همراه با افزایش امید به زندگی، به شکل‌گیری کشورهایی منجر شده است که جمعیت سالمندان آن به راحتی می‌تواند جمعیت جوانان را شکست دهد. این مسئله باعث شکست خوردن کشورها در تولید ثروت لازم برای حفظ سلامت و رفاه سالمندان می‌شود.
چندین دلیل برای کاهش خیره‌کنندۀ میزان باروری در کشورهای توسعه یافته مطرح شده است. برای نمونه، امروزه داشتن شغل تمام‌وقت به یک هنجار برای زنان تبدیل شده است. در بسیاری از خانواده‌ها، مادران بخش بزرگی از زمان خود را به کار در خارج از خانه اختصاص می‌دهند. علاوه بر آن، بیشتر زوج‌ها ترجیح می‌دهند فرزندان کم‌تری داشته باشند؛ چرا که شانس موفقیت برای یک فرزند، بیشتر از چندتا است.
رشد منفی جمعیت دیگر محدود به کشورهای غربی نیست. کاهش رشد جمعیت در کشورهای بزرگ در حال توسعه، قابل توجه است. چین با میزان باروری ۱.۵، بیش‌ترین جمعیت دنیا را در خود جای داده است. هند با نرخ باروری ۲.۱ به زودی از چین سبقت خواهد گرفت. برزیل که پنجمین کشور پرجمعیت در دنیاست، هم‌اکنون با میزان باروری ۱.۸ رشد منفی جمعیت را تجربه می‌کند.
اما چرا کشورهای در حال توسعه این‌قدر سریع گرفتار رشد منفی جمعیت شدند؟ شهری‌سازی متهم ردیف اول است. در سال ۲۰۰۷، برای اولین بار در تاریخ، اکثریت جمعیت دنیا در شهرها زندگی می‌کردند. تا ۳۰ سال آینده، ۶۶ درصد از جمعیت کل دنیا شهرنشین خواهد بود.
هنگامی که زنان از روستاها به شهرها می‌روند، تغییرات زیادی رخ می‌دهد که در کنار یک‌دیگر به کاهش جمعیت می‌انجامد. در روستا، فرزندان خانواده می‌توانند در انجام کشاورزی به والدین خود کمک کنند؛ اما در شهر قضیه متفاوت است. هر یک فرزند در خانواده‌های شهرنشین، یک مصرف‌کننده به حساب می‌آید. علاوه بر آن، فشارهای فرهنگی که تا پیش از این جوامع شهرنشین را تشویق به داشتن فرزندان بیشتر می‌کرد، رو به کاهش نهاده، و در کنار آن؛ دسترسی به رسانه، دانشگاه و روش‌های جلوگیری از بارداری، بیشتر شده است.
آفریقا بیش‌ترین میزان باروری در دنیا را به نام خود ثبت کرده است. این قاره عامل اصلی رشد جمعیت دنیا در حال حاضر است. متأسفانه، آفریقا در عین حال که بیش‌ترین میزان تولد را دارد، از بدترین سطح امکانات برای رسیدگی به نیاز این تعداد کودک برخوردار است. اما خود آفریقا هم دیگر همان آفریقای سابق نیست، و شهری‌سازی در آن سرعت بیش‌تری به خود گرفته است. این قاره جمعیت بزرگی از جوانان را در خود جای داده است که آماده‌اند برای دست‌یابی به اقتصادی بهتر تلاش کنند. ممکن است آفریقا به چین قرن ۲۱ام تبدیل بشود.
