مغز چگونه خود را تمیز میکند؟ حال ما روش اصلی پاکسازی سموم مغز را یافتهایم و این یافته میتواند به درک بهتر بیماریهای مرتبط با سن همچون بیماری آلزایمر کمک کند.
به گفتهی Gou Young Koh از موسسهی علوم و تکنولوژی پیشرفته در کرهی جنوبی، محلی که مایع مغزی-نخاعی به مغز وارد شده و از آن خارج میشود، برای مدت طولانی معما بوده است. در سال ۲۰۱۴ مشخص شد احتمالاً شبکهی عروقی موسوم به عروق لنفاوی مننژیال در پردهی بیرونی مغز، در تنظیم مایعات مغز نقش داشته و پروتئینهای اضافی تجمع یابنده در مغز را دفع میکنند.
اگرچه به علت ساختار پیچیدهی مغز، هنوز محلی که اکثراً تخلیه و پاکسازی سموم مغز از آنجا صورت میگیرد، مشخص نیست.
اثر سن
محقق Koh و همکارانش برای یافتن مسیر مایع، رنگ و نقاط کوانتوم ردیاب به مایع مغزی-نخاعی موش تزریق نمودند. سپس با اسکنهای مغزی، جریان مایع را دنبال کردند. آنها متوجه شدند عروق بازال لنفاوی مننژیال تنها در قاعدهی جمجمه و نه در سقف آن، به مایع مغزی-نخاعی اجازهی ورود و خروج میدهند.
تیم تحقیقات همچنین متوجه کاهش قابل توجه مایع مغزی-نخاعی در موشهای مسنتر گشت. میزان تخلیهی مایع از طریق این عروق در موشهایی که دو سال یا بیشتر داشتند، تقریباً نصف موشهای سه ماهه بود.
این سوال آناتومیکی جالبی است و ما نمیدانیم چگونه چنین مایع مهمی تخلیه میشود!
این پایان بحث نیست. حال یافتهها نشان میدهند مسیرهای تخلیه در ناحیهی بینی و همچنین ناحیهی بینایی، حتی از آنچه گفتیم مهمترند.
محقق Steven Proulx از دانشگاه Bern در سوئیس
پروتئینهای سمی
تصور میشود تخلیهی مایع مغزی-نخاعی برای سلامت مغز از اهمیت بالایی برخوردار است. در شرایطی مانند بیماری آلزایمر، پروتئینهایی مانند آملوئیدها در مغز تجمع یافته و ممکن است موجب آسیب شوند.
به گفتهی Proulx احتمالاً راههای متعددی برای تخلیهی مایع مغز وجود دارد:
دانستن این نکته برای درک واکنشهای ایمنی در سیستم عصبی مرکزی و چگونگی زدودن پروتئینهای سمی، اهمیت دارد.
او حدس میزند شاید بتوان با استفاده از فاکتورهای رشد، میزان پاکسازی و تخلیه را افزایش داد و از این راه، به درمان بیملریهای نورودژراتیو کمک کرد.
برخی مطالعات قبلاً عنوان کردهاند که احتمالاً سموم مغز بیشتر حین خواب از آن خارج میشوند، اما سایر مطالعات شواهد کافی برای این ادعا نداشتهاند.