محققان سلولهای جدید تولید کنندهی انسولین را در پانکراس کشف کردهاند و امیدوارند که روزی بتوانند برای درمان دیابت نوع اول از آنها استفاده کنند.
دیابت نوع ۱ وقتی اتفاق میافتد که سیستم ایمنی خود بدن،سلولهای بتای تولید کنندهی انسولین را نابود میکند(بیماری خودایمنی) و از آن جایی که انسولین هورمون تنظیم کنندهی قند خون است،بیماران دیابتی متکی به تزریق منظم آن هستند.این راه با اینکه برای کنترل وضعیت،خوب است اما محققان به دنبال درماناند. آنها میخواهند راهی پیدا کنند که بشود سلولهای بتارا دوباره فعال کرد بدون اینکه سیستم ایمنی به آنها آسیب برساند.
سلولهای جدید کشف شده در پانکراس ،توسط دانشمندان که به سلولهای بتای دست نخورده(virgin beta cells) معروفاند،میتوانند راه جدیدی برای رشد دوبارهی سلولهای بتا باشند و همچنین بینشی دربارهی مکانیسم برخی بیماریها در اختیار پزشکان قرار دهند.
محقق، مارک هیوزینگ(Mark Huising) میگوید:”ما پیشرفتهای زیادی در عرصهی کنترل دیابت داشته ایم اما همچنان نمیتوانیم آن را درمان کنیم،اگر هدفمان درمان باشد باید اول مکانیسم عملکرد آن را در وضعیت نرمال بررسی کنیم.”
محققان برای بررسی مکانیسم دیابت نوع ۱،آن را هم در بافت موش و هم در بافت انسان در آزمایشگاه مطالعه کردند.تیم تحقیقاتی به دنبال ناحیهای به اسم جزایر لانگرهانس بودند که در انسان سالم این ناحیه حاوی سلولهای بتای تولید کنندهی هورمون انسولین برای کاهش قند خون و همچنین سلولهای آلفای تولید کنندهی گلوکاگون برای افزایش قند خون است که وقتی این دو سلول هماهنگ باهم کار میکنند،قند خون تنظیم میشود.ولی در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ دو مشکل اساسی وجود دارد:
۱. سلولهای بتا توسط سیستم ایمنی از بین رفتهاند.
۲.امکان فعالسازی مجدد آنها وجود ندارد.
برای پیدا کردن راه درمانی،ابتدا باید این دو مشکل را برطرف کرد.محققان سالها به دنبال راه درمانی بودند تا اینکه با استفاده از روش جدید میکروسکوپی سلولهایی را در لبهی این جزایر کشف کردند که تا به حال به آنها توجه نشده بود.این سلولها بسیار شبیه به سلولهای بتای نابالغ هستند و توانایی تولید هورمون انسولین را دارند.تنها مشکل این سلولها نداشتن گیرنده برای گلوکز است به همین دلیل نمیتوانند مانند سلول بالغ بتا عمل کنند.دانشمندان همچنین سلولهای بتای بالغی را کشف کردند که نبدیل به سلولهای آلفا شده بودند،چیزی که انتظار دیدن آن را در سیر تکاملی سلولهای آلفا نداشتند!
برای ادامهی روند تحقیق ابتدا باید از وجود این سلولها در بدن انسان زنده و سالم مطمین شد. هیوزینگ میگوید بنابه دودلیل باید برای این کشف خوشحال باشیم: ۱.جمعیت جدیدی از سلولهای بتایی که قبلا از وجود آن بی خبر بودیم،داریم ۲.این منبع جدید سلولهای بتا میتواند برای درمان بیماری دیابت نوع ۱ مفید باشد.
درک چگونگی تبدیل این سلولهای نابالغ به سلولهای بتای بالغ میتواند کمکی برای استفاده از سلولهای بنیادی و درمان برخی بیماریها باشد.این سلولها همچنین میتوانند برای درمان دیابت نوع دوم که در آن سلولهای بتا، دیگر به تولید انسولین ادامه نمیدهند،نیز مفید باشند.