سوال: آبمیوهها موجب درد شکم در من میشوند؛ آیا من نسبت به این مواد آلرژی دارم؟
برای شروع میتوانید با یادداشت تمامی موارد رژیم خود، مواد غذاییای که ایجاد مشکل میکنند را شناسایی کنید.
آلرژی غذایی پاسخ غیر طبیعی سیستم ایمنی بدن نسبت به برخی از مواد غذایی میباشد. اینگونه پاسخهای ایمنی بسیار سریع رخ میدهند. این مدت میتواند به کوتاهی چند دقیقه باشد. نشانههای واکنشهای آلرژیک شامل خارش در دهان، استفراغ، اسهال و درد در ناحیه شکم میباشند. در این حال ممکن است فرد کاهش شدیدی در فشار خون خود، حملات آسم و واکنشهای پوستی را نیز تجربه کند. در موارد نادری نیز این واکنشها میتوانند موجب مرگ شوند.
اما گاهی پاسخ نسبت به یک ماده غذایی در گروه آلرژیها طبقهبندی نمیشود. در واقع این واکنشها به «عدمتحمل غذایی» مشهور هستند. بسیاری از مردم تصور میکنند نسبت به برخی مواد غذایی آلرژی دارند؛ حال آنکه اغلب نشانههای آنها از مقاومت غذایی حکایت میکند. این موارد بطور معمول مربوط به موادی همچون قندها، میوهها، عسل و محصولات لبنی و غلات میباشد.
اگر آبمیوهها باعث ایجاد درد معده در شما میشوند، به احتمال بسیار زیاد فروکتوز برای دستگاه گوارشی شما قابل تحمل نیست. فروکتوز قندی است که در ساختار میوهها و عسل نیز موجود میباشد. همچنین این مونوساکارید بخشی از ساختار شکر را نیز تشکیل میدهد. این ماده برای شیرینسازی بسیاری از غذاهای فرآوری شده و نوشیدنیها مورد استفاده قرار میگیرد.
بطور مشابه افرادی که بعد از خوردن شیر دچار دلپیچه و دلدرد میشوند، قادر نیستند به راحتی قند موجب در شیر، لاکتوز، را تجزیه کنند. عدم تحمل لاکتوز وراثتی بود و نزدیک به ۷۰ درصد از افراد جامعه به نوعی با این مشکل مواجه هستند. بسیاری از این افراد از مشکل اصلی خود اطلاعی نداشته و علت مشکل خود را سایر بیماریهای گوارشی قلمداد میکنند.
عدم تحمل لاکتوز، ناتوانی دستگاه گوارش در جذب لاکتوز یا قند اصلی موجود در شیر است. لاکتاز، آنزیمی که وظیفه تجزیه این قند را در دستگاه گوارشی بر عهده دارد، در این افراد از عملکرد مطلوب برخوردار نیست. عدم تجزیه این قند موجب تخمیر آن توسط باکتریهای موجود در روده بزرگ میشود. این فرآیند باعث ایجاد نفخ، افزایش حرکات گوارشی، دردهای شکمی و اسهال میشود. علائم این مشکل بین نیم ساعت تا دو ساعت پس از مصرف شیر و محصولات لبنی بروز میکند.
بهعلاوه سوربیتول، به عنوان الکل قندی، حین گوارش به فروکتوز تبدیل میگردد. سوربیتول قندی است که بطور معمول در نوشیدنیهای رژیمی، بستنیها و آدامسهای بدون قند مورد استفاده قرار میگیرند. با شرایط ذکر شده در صورت داشتن این نشانهها باید از مصرف مواد غذایی حاوی فروکتوز اجتناب کنید.
عبارت عدم تحمل فروکتوز به دو دسته کلی تقسیمبندی میشود:
۱) عدم تحمل ارثی فروکتوز: افرادی با این ناهنجاری که مورد نادر ژنتیکی محسوب میگردد، فاقد آنزیم تجزیهکننده فروکتوز هستند. در واقع فرآیند فروکتولیز این افراد با مشکل مواجه است. این بیماری مهم، میتواند سبب آسیبهای جدی کبدی و کلیوی گردد.
۲) مشکلات جذبی فروکتوز: این گروه از افراد مشکلی سیستمیک با این قند ندارند. در واقع دستگاه گوارش آنها برای جذب این ماده با مشکل مواجه است. این ناهنجاری سبب ایجاد آسیب در هیچ ارگانی نمیگردد و تنها موجب دردهای شکمی، نفخ و اسهال میشود.