انتشار این مقاله


قدرت حس بویایی؛ سگ یا انسان؟

برای مدت طولانی این فرض عمومی وجود داشت که سگ‌ها حس بویایی قوی‌تری نسبت به انسان‌ها دارند که با این تحقیق مشخص شد که این مطلب خیلی هم درست نیست. بر طبق گزارشی از مقاله‌ای که جدیدا در مجله Science چاپ شده است و توسط دکتر John McGann  در دانشگاه Rutgers انجام شده است، او […]

برای مدت طولانی این فرض عمومی وجود داشت که سگ‌ها حس بویایی قوی‌تری نسبت به انسان‌ها دارند که با این تحقیق مشخص شد که این مطلب خیلی هم درست نیست. بر طبق گزارشی از مقاله‌ای که جدیدا در مجله Science چاپ شده است و توسط دکتر John McGann  در دانشگاه Rutgers انجام شده است، او بر اساس یک مطالعه چندین ساله بر روی مقایسه حس بویایی در انسان، سگ و موش به این مطلب پی برده است.

او می‌گوید: “زمانی که ما شروع کردیم به کار کردن بر روی انسان‌ها فهمیدیم که چه حس بویایی قوی‌ای انسان دارد و این برخلاف مطلبی بود که مردم بر آن باور داشتند.”

اما واقعا این مطلب که حس بویایی برتر در سگ‌ها از کجا آمده است؟ McGann این مطلب را مربوط به مطالعات پاول بروکا می‌داند، نورولوژیستی در قرن نوزدهم، که او انسان را موجود “فاقد بویایی” توصیف کرده است و این مطلب را در حالی بیان کرده است که آزمایش بویایی‌ای انجام نداده است. او این باور را داشته است که به علت رشد زیاد لوب فرونتال انسان به انسان توانایی رشد بالب بویایی را داده است که البته رخ نمی‌دهد.

بروکا همچنین این مطلب را ذکر کرده است که حس بویایی پستانداران دیگر از حس بویایی انسان قوی‌تر است به علت نسبت بیشتر بالب بویایی آن‌ها.(نسبت بالب بویایی به وزن کل مغز) در حقیقت انسان‌ها و پریمات‌ها دارای بالب بویایی‌ای هستند که حدود ۰.۰۱ درصد مغزشان را تشکیل می‌دهد و این درصد در موش‌ها به طور میانگین ۲ درصد است.

بالب بویایی قسمت کوچکی از مغز انسان را تشکیل داده است که همین مطلب موجب این افسانه شده است که حس بویایی ضعیفی داریم. اما بر اساس روش‌های مربوطه مشخص شد که حس بویایی انسان از موش خیلی قوی‌تر است. بالب بویایی انسان همچنین به شکل غنی‌ای با دیگر نقاط مغز در ارتباط است که خود مسئله می‌تواند دلیل قدرتمند بودن حس بویایی انسان باشد.

البته ناگفته نماند که برخی گونه‌ها می‌توانند برخی از بوها را خیلی قوی حس کنند؛ مثلا سگ‌ها در درک بوی ادرار خیلی مهارت دارند. و انسان‌ها در افتراق بوها خوب(خوش‌بو) قدرتمندتر هستند، بویی مانند بوی شراب و در مورد بعضی موارد خیلی حساس هستند مانند بوهای مواد شیمیایی.

زمانی که ما بیاییم و رنج وسیعی از بوها را آزمایش کنیم به این نتیجه بدست می‌آید که سگ‌ها در بو کردن بعضی از مواد قوی‌تر هستند و انسان در بعضی دیگر. در این مقاله همچنین نوشته شده است انسان‌ها می‌توانند در فضای آزاد هم دنبال یک بو راه بیوفتند؛ البته این مسئله‌ای نیست که بتوان خیلی آن را عمومیت بخشید. ولی به نظر می‌رسد که سیستم بویایی انسان با سیستم بویایی سگ‌ها و موش‌ها تفاوت دارد نه این که از آن‌ها بدتر باشد.

همچنین حس بویایی در به یاد آوردن یک‌سری از خاطرات نیز دخالت دارد و می‌تواند بر روی رفتار انسان تاثیر بگذارد. بویی که هر فرد می‌دهد می‌تواند اطلاعاتی در مورد شدت اضطراب، سطح استرس و حتی وضعیت باروری به ما بدهد، مطالبی که ما فکر می‌کردیم تنها در دیگر حیوانات وجود دارد. همچنین سیستم بویایی با کارایی پایین می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های نورولوژیک باشد؛ بیماری‌هایی مانند آلزایمر یا پارکینسون.

حس بویایی و بوها در زندگی روزانه ما دست کم گرفته شده‌اند. ما بوی بیشتر غذاها را زمانی که داریم غذا را قورت می‌دهیم احساس می‌کنیم. ما تازه فهمیده‌ایم که بویی که انسان می‌دهد می‌تواند اطلاعاتی در مورد ژنتیک، رژیم غذایی و سطح احساسات انسان را منتقل کند و این مطلب معمولا به شکل ناخودآگاه است.

از دست دادن حس بویایی می‌تواند خیلی از انسان‌ها را مضطرب کند که یکی از دلایل نوشتن این مقاله نیز همین است؛ که به مردم هشدار بدهیم که اهمیت حس بویایی خیلی بیشتر از مسئله‌ای است که فکر می‌کردیم و همچنین تشویقی باشد برای پزشکان که بیایند و بیشتر بر روی مسئله بویایی و داروهای آن تحقیق کنند.

محمدابراهیم نیکبخت


نمایش دیدگاه ها (0)
دیدگاهتان را بنویسید