آب؛ یک مولکول، چندین فاز

فیزیک‌دانان سوئدی موفق به کشف دو فاز کم‌دمای جدید برای آب مایع شده‌اند که کاملاً با یک‌دیگر متفاوت‌اند.

هنگامی که سخن از “یخ” به میان می‌آید، ممکن است ذهن‌مان ناخودآگاه سمت مکعب‌های بلوری منجمد جایخی یخچال معطوف می‌شود؛ ولی خب همان‌طور که می‌دانیم در طبیعت چیزی به اسم جایخی وجود ندراد که فرم جامد آب را در اشکال گوناگون قالب‌دهی کند، از همین رو می‌توان نتیجه گرفت که شکل غالب یخ، همان یخ‌های نامنظم قطبی است. خود همین یخ نامنظم به دو نوع عمده طبقه‌بندی می‌شود؛ کم‌چگال و پرچگال.
دو نوع یخ نامنظم مذکور منزوی نبوده و می‌توانند به یک‌دیگر تبدیل شوند؛ و حتی [با استناد به مشاهدات صورت گرفته] گفته می‌شود که با گونه‌های کم‌چگال و پرچگال آب مایع نیز مرتبط است.

خب شاید هم می‌دانستید؛ ولی بیایید نگاهی به جزئیات مطالعۀ جدید محققین دانشگاه استکهلم، که منجر به کشف این مهم گردید، داشته باشیم.

پژوهشگران سوئدی از دو منبع نوری PETRA III در ^۱DESY آلمان و APS لابراتوار ملی آرگون^۲ در ایالات متحده، بهره گرفتند. به گفتۀ ایشان، تلفیق دو روش پرتو ایکس از وجوه منحصربه‌فرد این مطالعه به حساب می‌آید. پراکندگی پویای نور^۳، با جای‌گذاری پرتو ایکس به جای نور، از جمله روش‌های مطرحی است که برای بررسی توزیع ذرات معلق در فاز حلال (سوسپانسیون) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نتایج حاصل از این بررسی، نه تنها به اعتلای دانش عمومی در رابطه با آب و تعاملات آن با تغییرات فشار و دما کمک می‌کند، بلکه چندی از نقاط کور مرتبط با تأثیرات انواع نمک‌ها بر آب را نیز روشن می‌نماید.