افتادگی پا چیست؛ آشنایی با علل زمینه ای و روش های درمان

افتادگی پا یک اصطلاح کلی است که به دشواری در بلند کردن قسمت جلویی پا اطلاق می‌شود. افتادگی پا می‌تواند با کشیدن پا روی زمین به خصوص عدم توانایی در بلند کردن بخش رویی پا هنگام راه رفتن مشخص شود.

افتادگی پا یک بیماری محسوب نمی‌شود؛ بلکه نشانه وجود یک مشکل اساسی عصبی، عضلانی یا آناتومیکی است.

گاهی اوقات افتادگی پا موقتی است اما می‌تواند دائمی نیز باشد. اگر افتادگی پا دارید، ممکن است نیاز باشد که یک دوره بریس بپوشید تا پا در وضعیت نرمال قرار بگیرد..

علائم افتادگی پا چیست

در افتادگی پا بلند کردن قسمت جلویی پا دشوار می‌شود، بنابراین ممکن است هنگام راه رفتن فرد مجبور شود که پای خود را روی زمین بکشید. این کار باعث شود که فرد هنگام راه رفتن، مانند حالت بالا رفتن از پله‌ها، ران خود را بالا ببرد تا پا بتواند از کف زمین بلند شود. این راه رفتن غیرمعمول ممکن است باعث شود که هر بار پا به نیروی بیشتری به زمین برخورد کند. در برخی موارد، پوست بالای پا و انگشتان پا بی حس می‌شوند.

بسته به علت زمینه‌ای ممکن است یکی یا هر دو پای فرد تحت تأثیر قرار بگیرد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر فرد متوجه کشیدن پا روی زمین شود، باید به پزشک مراجعه کند.

علت افتادگی پا

علت افتادگی پا می‌تواند به ضعف یا فلج شدن عضلات مسئول بلند کردن قسمت رویی پا مربوط باشد. از جمله این می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آسیب عصبی. شایع‌ترین علت افتادگی پا فشرده شدن عصبی است که به عضلات درگیر در فرآیند بالا اوردن پا (عصب پرونال) عصب دهی می‌کند. این عصب می‌تواند در طی عمل جراحی تعویض مفصل ران یا زانو نیز آسیب ببیند.  

آسیب ریشه عصبی، عصب گره خورده شده، در ستون فقرات نیز می‌تواند باعث افتادگی پا شود. بیماران دیابت بیشتر مستعد ابتلا به اختلالات عصبی هستند که با افتادگی پا همراه است.

• اختلالات عضلانی یا عصبی. اشکال مختلفی از دیستروفی عضلانی، یک بیماری ارثی که باعث ضعف عضلات پیشرونده عضلات می‌شود، و بیماری فلج اطفال یا بیماری شارکوت ماری توث نیز می‌تواند در افتادگی پا نقش داشته باشد.
• اختلالات مغزی و نخاعی. بیماری‌هایی که بر نخاع یا مغز تأثیر می‌گذارد مانند اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)، مولتیپل اسکلروز یا ام اس و سکته مغزی، ممکن است باعث افتادگی سطح پا شوند.

عوامل خطر

عصب پرونئال عضلاتی را که پا را بالا می‌برند کنترل می‌کند. این عصب از نزدیکی سطح پوست در اطراف زانو عبور می‌کند. فعالیت‌هایی که باعث فشرده شدن این عصب می‌شوند، می‌توانند خطر افتادگی پا را افزایش دهند. از جمله:

• چهار زانو نشستن یا خم کردن پاها. افرادی که عادت دارند به صورت چهار زانو بنشیند، ممکن است عصب پرونئال را در قسمت بالای پاها تحت فشار قرار دهند.
• زانو زدن طولانی مدت. مشاغلی که در آن فرد به مدت طولانی در پوزیشن چمباتمه زدن زانو زدن قرار می‌گیرد، مانند برداشت توت فرنگی یا کاشی کاری کف زمین می‌توانند منجر به افتادگی پا شوند.
• گچ شدن پا به مدت طولانی. گچ گیری‌هایی که در آن مچ پا محصور شده و دقیقاً زیر زانو پایان می‌یابد، می‌توانند عصب پرونئال را تحت قشار قرار دهند.

راه تشخیص افتادگی پا چیست

افتادگی پا معمولاً در طی معاینه بدنی تشخیص داده می‌شود. پزشک نحوه راه رفتن فرد را مشاهده کرده و ضعف احتمالی عضلات پا را بررسی می‌کند. همچنین ممکن است پزشک به دنبال علائم بی حسی در ساق پا، بخش بالای کف پا و انگشتان پا باشد.

آزمایش‌های تصویربرداری

افتادگی پا گاهی اوقات به دلیل رشد بیش از حد استخوان در کانال نخاعی یا فشار تومور یا کیست بر روی عصب در زانو یا ستون فقرات ایجاد می‌شود. تست‌های تصویربرداری می‌توانند در شناسایی این نوع مشکلات کمک کننده باشند.

• تصویر برداری با اشعه ایکس. گرافی ساده با استفاده از سطح کمی از تشعشعات وجود توده‌ای از بافت نرم یا ضایعه استخوانی که ممکن است باعث ظهور علائم فرد باشد را نشان می‌دهد.
• سونوگرافی. در سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی تصاویری از ساختارهای داخلی ایجاد می‌شود که می‌تواند کیست، وجود توموردر عصب یا تورم ناشی از فشار روی عصب را نشان دهد.
• سی تی اسکن. در سی تی اسکن با استفاده از اشعه ایکس تصاویری از زوایای مختلفی گرفته می‌شود تا تصاویر مقطعی از ساختارها بدن حاصل شود.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI). در این تست از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی قوی برای ایجاد تصاویر دقیق استفاده می‌شود. MRI به ویژه در بازسازی ضایعات بافت نرم که ممکن است باعث فشرده شدن عصب شوند، بسیار مفید است.

تست‌های عصبی

مطالعات الکترومیوگرافی (EMG) و مطالعات هدایت عصبی، فعالیت الکتریکی در عضلات و اعصاب را اندازه گیری می‌کنند. این آزمایشات می‌توانند اندکی آزار دهنده باشند اما در تعیین محل آسیب در عصب آسیب دیده مفید هستند.

درمان افتادگی پا

درمان افتادگی پا به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. اگر علت به صورت موفقیت آمیز درمان شود، ممکن است این افتادگی بهبود یافته و یا حتی از بین برود. اگر علت درمان نشود، افت پا می‌تواند به صورت دائمی باقی بماند.

درمان افتادگی پا شامل موارد زیر است:

• اسپلینت یا بریس افتادگی پا بریس مچ پا و خود پا یا اسپلینت که در کفش بیمار تنظیم می‌شود می‌تواند به نگه داشتن پا در وضعیت نرمال کمک کند.
• فیزیوتراپی. تمریناتی که باعث تقویت عضلات ساق پا می‌شوند و به فرد در حفظ دامنه حرکتی زانو و مچ پا کمک کننده هستند، ممکن است باعث بهبود مشکلات مربوط به راه رفتن شوند. تمرینات کششی مخصوصاً در جلوگیری از سفتی پاشنه پا اهمیت دارند.
• تحریک عصبی. گاهی اوقات تحریک عصبی که باعث بالا بردن پا می‌شود، می‌تواند د درمان افتادگی پا موثر باشد.
• عمل جراحی. بسته به علت زمینه‌ای و این که آیا افتادگی پا جدیداً اتفاق افتاده است یا نه، جراحی عصبی ممکن است مفید باشد. اگر افتادگی پا طولانی مدت باشد، پزشک ممکن است جراحی‌ای را که در آن استخوان‌های مچ پا یا پا به هم متصل می‌شوند یا که عملی که در آن تاندون مسئول و عضله متصل را به قسمت دیگری از پا متصل می‌کند را پیشنهاد کند.

آمادگی برای قرار ویزیت پزشک

بهتر است فرد به پزشک خانواده خود مراجعه کرده و بسته به علل احتمالی افتادگی پا، ممکن است پزشک عمومی فرد را به متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهد.

در ادامه برخی از اطلاعاتی که به فرد در آمادگی برای ویزیت پزشک کمک می‌کند، آورده شده است.

شما چه کاری می‌توانید انجام دهید

لیستی از موارد زیر تهیه کنید:

• علائم، حتی مواردی که ممکن است کمی بی ربط به علت ویزیت پزشک به نظر برسند
• اطلاعات شخصی اصلی، از جمله وجود فشارهای بزرگ یا تغییرات اخیر در زندگی
• تمامی داروها، ویتامین ها یا مکمل‌های مصرفی همراه با دوز دارو
• هر گونه سوال احتمالی از پزشک

در مورد افتادن پا ، سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید شامل موارد زیر است:

• علت بروز علائم من چیست؟
• به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
• آیا این حالت موقتی است یا مزمن؟
• چه روش درمانی را پیشنهاد می‌کنید؟
• آیا بروشور یا منابع مطالعاتی دیگری برای مطالعه در اختیار دارید؟

از پرسیدن سوالات بیشتر ابایی نداشته باشید..

چه انتظاری از پزشک می‌رود

پزشک احتمالاً سوالاتی زیر را از شما خواهد پرسید:

• آیا علائم همواره وجود دارد یا موقتی هستند؟
• آیا موردی هست که باعث بهبود علائم شما شود؟
• آیا موردی هست که باعث تشدید علائم شما شود؟
• آیا متوجه ضعف در پاهای خود شده‌اید؟
• آیا پای شما هنگام راه رفتن محکم به زمین برخورد می‌کند؟
• آیا در پاهای خود احساس بی حسی یا سوزن شوزن شدن دارید؟
• آیا درد دارید؟ اگر بله کیفیت درد چگونه است و بیشتر در کدام ناحیه احساس می‌شود؟  
• آیا سابقه دیابت دارید؟
• آیا ضعف عضلانی دیگری دارید؟