مک لوهان۱ در جملاتی درباره‌ی تأثیرگذاری «خود رسانه»ها بر شخصیت‌های فردی و اجتماعی کاربران و تغییر چگونگی ادراکات آن‌ها گفته است: «واکنش سنّتی ما به هر رسانه‌ی جدید –از این نظر که تنها شیوه‌ی استفاده اهمیت دارد- از موضع یک بی‌اطلاع از فناوری است.» او در مثالی برای نقش محتوای رسانه بر کاربران می‌گوید: « [محتوای یک رسانه فقط] یک تکه گوشت آبدار است که دزد جلوی سگ نگهبان ذهن می‌اندازد تا حواسش را پرت کند.»
اگر برای مدتی طولانی در پشت سیستم‌های کامپیوتری نشسته و به جست‌وجو، گشت‌وگذار و مطالعه و مباحثه در «دهکده‌ی جهانی» پرداخته باشید، به احتمال قریب به یقین متوجه می‌شوید تغییراتی که در سبک مطالعه، تمرکز، حوصله و صبرتان داشته‌اید، به استفاده‌ی شما از اینترنت بازمی‌گردد.
در حقیقت، هر «ابزار» جدیدی که وارد زندگی انسان می‌شود، موجب تغییر در فعالیت سیناپس‌ها و مدارهای مغزی می‌شود و این اصل درباره‌ی رسانه‌ها نیز صادق است.
اینترنت به عنوان یک «ابزار» و نیز یک «رسانه» می‌تواند بر مغز ما و متعاقب آن، شیوه‌ی رفتار و سبک تفکرمان تأثیر داشته باشد؛ این تأثیرات به صورت علمی در کتاب «کم عمق‌ها؛ اینترنت با مغز ما چه می‌کند؟» نوشته‌ی نیکلاس کار۲ آورده شده و نویسنده به بررسی این موضوع از جنبه‌های روانشناسی عصبی و نوروفیزیولوژی پرداخته است. 
در ابتدای کتاب، نویسنده به بیان «تأثیر رسانه‌ها در انحلال ذهن خطی» و «گسترش فرآیند خلاقانه‌ی ادراک به‌طور جمعی و اشتراکی به کلیّت جامعه‌ی بشری» می‌پردازد و نگاهی کلی به خواننده می‌بخشد تا خواننده‌ی هوشیار در ابتدای کار متوجه شود که تأثیر اینترنت بر مغز قطعی است و بحث‌ها در این باره و نیز درباره‌ی رسانه‌ها بحثی قدیمی است!
در ادامه، نویسنده با تسلط کامل بر مباحث فیزیولوژیک مربوطه، توضیحات مختصر و در عین حال کاملی از سیستم عصبی، سلول‌های عصبی، شیوه‌ی کارکرد آن، مدارها و تغییرات مدارهای مغزی و در کل، اساس فیزیولوژیک مغز ارائه می‌کند که این توضیحات ساده، کتاب را برای تمامی افرادی که پیش‌مطالعه‌ای در این موضوعات نداشته‌اند مناسب و قابل درک می‌سازد.
در این بین، نویسنده از جنبه‌های فرهنگی و تاریخی – اجتماعی نیز غفلت نکرده و عمیق‌تر، بحث را به پیدایش خط، الفبا، توانایی خواندن، ساخت پاپیروس و کاغذ و پیشرفت و افزایش توانایی مطالعه و تأثیرات این موارد می‌کشاند و به اختراع مهمی اشاره می‌کند که صنعت کتابت، و فرهنگ مطالعه را ارتقاء بخشید؛ دستگاه حروف چاپی گوتنبرگ!
در فصل بعدی نیز، نویسنده به پیدایش و گسترش روزافزون اینترنت می‌پردازد و با عنوان «عمومی‌ترین رسانه» به آمار افراد آنلاین اشاره می‌کند؛ که چطور و چگونه اینترنت یک رسانه‌ی محبوب و فراگیر می‌باشد. در فصل‌های دیگر نیز به مقایسه‌ی مغز و کارکرد مغزی افراد کتاب‌خوان و افرادی که به صورت آنلاین مطالعه می‌کنند می‌پردازد، و به چگونگی ایجاد این تغییرات پرداخته و مغز را در حالت‌های مطالعه‌ی کتاب و مطالعه در اینترنت توصیف می‌کند.
در مجموع هدف این کتاب بررسی تأثیر خود اینترنت بر انسان، جدا از محتوای آن می‌باشد که نویسنده‌ی کتاب، با چینش مناسب فصول، زبانی ساده و ترجمه‌ای روان از مترجم، بیان داستان‌گونه که خواننده را مشتاق ادامه‌ی مطالعه می‌سازد، و توضیح کامل مواردی که ممکن بود برای خواننده قابل درک نباشد، به زیبایی کتابی آفریده که علاوه بر افزایش آگاهی و بار علمی، مطالعه‌ای لذت‌بخش را برای مخاطب فراهم می‌کند.
تیم دکتر مجازی توصیه می‌کند کتاب را عمیق مطالعه کنید و نظرات خودتان را با ما در میان بگذارید. 🙂
دریافتی از این کتاب: تأثیر اینترنت در تغییر مغز
پانویس
۱. مارشال مک‌لوهان ، استاد مرکز مطالعات رسانه‌ای تورنتو، و مطرح‌کنندهٔ مفهوم «دهکدهٔ جهانی» و جملهٔ معروف «رسانه خود پیام است» بود. او از نظر توجه به فناوری‌های ارتباطی، جزو چهره‌های پیشتاز در این قلمرو به حساب می‌آید. [ویکی‌پدیا]
۲. The Shallows: What the Internet Is Doing to Our Brains – Nicholas Carr
