تعریف
کراتیتیس یا التهاب قرنیه، التهاب بافت شفاف جلوی چشم می‌باشد که مردمک و عنبیه را پوشانده است. کراتیتیس گاهی توسط عفونت‌های ویروسی، باکتریایی، قارچی یا انگلی ایجاد می‌شوند. کراتیتیس غیر عفونی می‌تواند توسط جراحتی کوچک، استفاده طولانی مدت از لنزها و دیگر بیماری‌های غیرعفونی ایجاد شود.
علائم
علائم و نشانه‌های التهاب قرنیه عبارتنداز:
- قرمزی چشم
- درد چشم
- افزایش ترشح اشک یا دیگر ترشحات از چشم
- باز کردن پلک به دلیل درد یا اذیت، مشکل می‌شود
- دید مبهم
- کاهش دید
- حساسیت به نور
- احساس می‌شود چیزی در چشم وجود دارد
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
اگر فرد متوجه هر کدام از علائم کراتیتیس شود باید فوراً به پزشک مراجعه کند. تأخیر در تشخیص یا درمان این بیماری می‌تواند منجر به عوارض جبران ناپذیری مانند از دست دادن بینایی شود.
دلایل
دلایل کراتیتیس عبارتنداز:
- جراحت: اگر جسمی سطح قرنیه را خراش دهد یا به داخل آن نفوذ کند، فرد ممکن است دچار کراتیتیس غیرعفونی شود. علاوه بر آن، عوامل میکروبی می‌توانند از طریق زخم به قرنیه نفوذ کنند و سبب کراتیتیس عفونی شوند.
- لنزهای تماسی آلوده: عوامل عفونی به ویژه نوعی انگل به نام آکانتاموبا ممکن است در سطح لنزهای تماسی یا قاب نگه‌داری لنزها قرار گیرند و هنگام استفاده از لنز آلوده قرنیه دچار کراتیتیس عفونی گردد.
- ویروس‌ها: ویروس‌هایی مانند هرپس ویروس‌ها (مانند ویروس عامل تب خال) و ویروس عامل بیماری کلامیدیا ممکن است سبب کراتیتیس شوند.
- آب آلوده: مواد شیمیایی که در استخرها استفاده می‌شود، ممکن است قرنیه را تحریک کند و بافت سطح قرنیه را تضعیف کند که به این نوع، کراتیتیس شیمیایی می‌گویند. این مورد معمولاً موقتی است و ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. عوامل عفونی موجود در آب به ویژه آب دریاها، رودها و دریاچه‌ها می‌توانند هنگام شنا وارد چشم شده و فرد دچار کراتیتیس شود. اگر قرنیه فرد سالم باشد این اتفاق نخواهد افتاد اما در صورتی‌که فرد قبلاً دچار آسیب قرنیه شده باشد مانند استفاده طولانی مدت از لنزهای تماسی، قرنیه ممکن است در معرض عفونت قرار گیرد.
عوامل خطرزا
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به کراتیتیس را افزایش دهند، عبارتنداز:
- استفاده از لنزهای تماسی
- ضعف سیستم ایمنی بدن
- زندگی در آب‌و‌هوای گرم و مرطوب
- استفاده از قطره‌های چشمی کورتیکوستروئیدی
- آسیب به قرنیه
عوارض
عوارض احتمالی کراتیتیس عبارتنداز:
- التهاب مزمن قرنیه
- عفونت‌های مزمن و عود کننده قرنیه
- زخم‌های باز در قرنیه
- تورم و زخم شدن قرنیه
- کاهش موقت یا دائم بینایی
- کوری
تشخیص
پزشک سوابق پزشکی و علائم فرد را بررسی خواهد کرد و چشم را معاینه خواهد کرد و تست‌هایی برای تشخیص کراتیتیس انجام خواهد داد.
مراحل تشخیص کراتیتیس معمولاً شامل موارد زیر است:
- معاینه کلی چشم
- تست با خودکار نوری
- تست اسلیت لامپ
- بررسی‌های آزمایشگاهی: پزشک از اشک یا برخی سلو‌ل‌های قرنیه نمونه‌برداری کرده و به آزمایشگاه می‌فرستد تا علت کراتیتیس مشخص گردد و درمان آسان‌تر صورت گیرد.
درمان
کراتیتیس غیرعفونی
درمان کراتیتیس غیرعفونی با توجه به عامل ایجاد کننده متفاوت است. اگر کراتیتیس توسط خراش یا استفاده زیاد از لنز ایجاد شده باشد، ممکن است نیاز به هیچ درمانی نباشد. اگر فرد دچار ریزش اشک و درد شدید باشد، ممکن است نیاز به تجویز دارو و استفاده از چشم بند داشته باشد.
کراتیتیس عفونی
درمان کراتیتیس عفونی با توجه به عامل ایجاد کننده متفاوت است.
- کراتیتیس باکتریایی: برای موارد خفیف، قطره‌های چشمی ممکن است برای درمان کافی باشند. اما در موارد متوسط تا شدید، باید آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی مصرف شود.
- کراتیتیس انگلی: کراتیتیس ناشی از انگل توسط قطره‌های چشمی ضدانگلی یا آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی درمان می‌شود.
- کراتیتیس ویروسی: اگر عامل بیماری ویروس باشد، قطره‌های چشمی یا داروهای ضد ویروسی ممکن است مفید باشند، اما این داروها ممکن است کاملاً مؤثر نباشند و ممکن است عود کنند.
- کراتیتیس آکانتاموبا: درمان کراتیتیس ناشی از آکانتاموبا می‌تواند دشوار باشد. قطره‌های چشمی آنتی‌بیوتیکی ممکن است مفید باشند، اما گاهی عفونت آکانتاموبا به دارو مقاوم است.
اگر کراتیتیس ناشی از آکانتاموبا به دارو جواب ندهد و سبب آسیب دائمی قرنیه شود، ممکن است فرد نیاز به پیوند قرنیه داشته باشد.
پیشگیری
اگر از لنزهای تماسی استفاده می‌کنید، استفاده درست، تمیز کردن و ضدعفونی کردن می‌تواند به از کراتیتیس کمک کند. نکات زیر را رعایت کنید:
- قبل از دست زدن به لنز، دست‌های خود را شسته و خشک کنید.
- دستورات متخصص چشم را در مورد نحوه نگه‌داری از لنزها دنبال کنید
- از مالیدن شدید لنزها خودداری کنید، زیرا سبب خراش آن‌ها می‌شود
- لنزها را در موعد مقرر تعویض کنید
- لنزهای خود را هر ۳ تا ۶ ماه، تعویض کنید
- هنگام شنا از لنز استفاده نکنید
