آمارها نشان میدهند که %۱۰ از کل پلاستیک تولید شده در سراسر جهان، نهایتاً به اقیانوسها راه پیدا میکنند. در نتیجهی این امر، یکی از بزرگترین منابع زبالههای آبی، در واقع همان پسماندهای پلاستیکی هستند. تولید و مصرف پلاستیک در بین انسانها جزو مشکلات اصلی جامعهی امروزی است با این وجود، تنها مطالعات کمی به بررسی آثار تکههای پلاستیکی بسیار کوچک به نام نانوذرات پلاستیکی پرداختهاند.
محققان دانشگاه Lund نحوهی انتقال نانوپلاستیکها توسط ارگانیسمهای مختلف را در اکوسیستمهای آبی بررسی کردهاند و به گفتهی آنها این تحقیق، اولین مطالعه در نوع خود برای نشاندادن تجمع ذرات پلاستیکی با سایز نانومتر در مغز ماهیها وسایر آبزیان نظیر پلانکتون است. ذرات پلاستیک ریز توسط پلانکتونهای حیوانی بلعیده میشوند که در نهایت زنجیرهی غذایی به ماهیها میرسد.
مقالهی مرتبط: نانوپزشکی؛ علم یا هنر؟
به گفتهی Tommy Cedervall، محقق شیمی از دانشگاه لوند، این تحقیقات دارای نتایج ارزشمندی است که نشان میدهد چگونه پلاستیکها در سایزهای گوناگون، موجودات آبزی را تحت تأثیر قرار میدهند؛ و آنچه مهمتر است شواهد حاکی از عبور این نانوذرات از سد خونی- مغزی و متعاقباً اجتماع در مغز ماهی هاست. علاوه بر این، محققان ناظر ظهور علائمی از اختلالات رفتاری در ماهیهای آلودهشده با نانوذرات بودهاند. این ماهیها آرامتر غذا خورده و علاقهی کمتری به محیط اطراف خود نشان میدهند و محققان معتقدند چنین تغییرات رفتاری، ناشی از آسیب مغزی القاشده میباشد.
مقالهی مرتبط: تولید پلاستیک از قند و CO2
نتیجهی دیگر به دست آمده از این مطالعه، این است که قرارگرفتن پلانکتونها در معرض ذرات پلاستیک نانویی منجر به مرگ آنها میشود ولی این در حالی است که ذرات پلاستیکی بزرگتر، چنین اثری را ندارند. به طور کلی، اثرات متنوع نانوذرات ممکن است در اکوسیستم مؤثر باشند. با این وجود این تیم تحقیقاتی احتمال تجمع این ذرات در سایر بافتها ، اثرات زیستی آنها و نیز انتقال آنها به انسانها را بررسی نکردهاند.
فهم چگونگی اثرگذاری اثرات پلاستیکی و به خصوص نانوذرات پلاستیکی در محیطهای زیستی بسیار حائز اهمیت است.
-Tommy Cedervall
مطالعهی فوق، حاصل همکاری بین دپارتمانهای بیوشیمی و زیست ساختاری، اکولوژی آبی و مرکز تحقیقات محیطی و اقلیمی دانشگاه لوند است.