بر اساس مطالعهای اولیه در حیوانات، نوع جدیدی از واکسن آنفلوآنزا کشف شده است که حاوی ژنهای “اجدادی” ویروس آنفلوانزا میباشد. این واکسن میتواند باعث حفاظت گسترده در برابر سویههای مختلف این ویروس شود و از سرماخوردگی جلوگیری کند.
تزریق این واکسن به موش باعث حفاظت صد درصدی حیوان شده است. یعنی این موشها پس از مواجهه با ۹ نوع مختلف ویروس آنفولانزا، بیمار نشدند. موشهایی که دوزهای بالایی از واکسن را دریافت کردند، حتی در برابر دوز کشندهی این ویروس هم مقاوم بودند. در حالی که اگر همین دوز را به موشهای که داروهای سنتی آنفولانزا را دریافت کردهاند، تزریق کنیم، موشها خواهند مرد.
البته نتیجهبخش بودن این بیماری در موش به معنای موفقیت این واکسن در انسان نیست. هنوز برای گفتن چنین چیزی خیلی زود است!
اما محققان امیدوارند که یک روز همین یافتهها منجر به تولید واکسن جهانی آنفولانزا شود و محافظت طولانی مدت را علیه این ویروس فراهم کند. هدف نهایی این است که با یک بار واکسیناسیون، حفاظت درازمدت فراهم شود.
محققان دریافتهاند که تولید واکسن آنفلوانزایی با حفاظت دراز مدت دشوار است. زیرا ویروسهای آنفلوانزا به سرعت در حال تغییر و جهش هستند. در حال حاضر، محققان هر ساله واکسن آنفولانزای فصلی جدیدی را تولید میکند. این واکسن علیه سویههایی است که پیشبینی میشود در پاییز و زمستان آن سال اپیدمی شوند.
واکسن فصلی حاوی نسخههای ضعیف یا کشته شدهی ویروس آنفلوآنزا است. پروتئینی به نام هماگلوتینین در سطح ویروس وجود دارد که این پروتئین سیستم ایمنی را تحریک میکند. در نتیجهی تحریک، علیه این پروتئین آنتیبادی ساخته میشود. (این پروتئین از یک سر و یک ساقه تشکیل شده است. واکسن آنفولانزا سیستم ایمنی را علیه قسمت سر این پروتئین تحریک میکند.)
مقاله مرتبط:تاثیر واکسن آنفلوانزا بر بارداری
محققان روی استراتژی متفاوتی برای تهیهی یک واکسن جهانی علیه آنفولانزا کار میکنند. این روش جدید روی قسمت ساقهی هماگلوتینین تمرکز دارد. زیرا این قسمت نسبت به سر پروتئین، کمتر دچار جهش و تغییر میشود.
اما در مطالعهی جدید، محققان روش دیگری را در پیش گرفتهاند. واکسن آنها شامل ژنهای “اجدادی” آنفلوآنزا از چهار سویهی اصلی H1، H2،H3 و H5 است. اینها ژنهایی هستند که توالیهای معمول یا اجدادی مشترک با بسیاری از ویروسهای مختلف آنفلوآنزا دارند.
محققان برای ارائه این ژنها به موشهای مورد مطالعه، از آدنوویروس استفاده میکنند. این ویروس موجب سرماخوردگی معمولی میشود که تغییر یافته است. بنابراین این ویروس بیضرر است و میتواند ژنهای چهارگانهی اجدادی را حمل کند.
مقاله مرتبط:نقش ژنها در پاسخ ایمنی به واکسن آنفولانزا
پس از واکسینه کردن موشها، آنها را با ۹ سویهی آنفولانزا، از جمله سویههایH1N1 ،H3N1 H3N2 و H5N1 آلوده کردند. دوز تزریق شده در حدی بود که در حالت معمول و بدون واکسیناسیون باعث مرگ موشها میشد. اما این مطالعه نشان داد که ۱۰۰ درصد موشهای واکسینهشده در برابر هفت مورد از این ۹ سویه مقاوم بودند و زنده ماندند.
با این حال، مطالعات آتی در حیوانات برای تعیین ایمنی و کارآیی واکسن ضروری است.