اکنون دانشمندان بهترین دید ممکن را برای بررسی مهاجرت سلولهای عصبی در دست دارند. برای تماشای این مهاجرت سلولی (!) با ما همراه باشید.
بسیار جالب به نظر میرسد؛ این حبابهای تیرهی سبز حرکت سلولهای مغزِ نوزاد را نشان میدهند. به طور پیوسته پس از گذشت ماهها از تولد کودک، دستهای از نورونها در مغز او تا رسیدن به مقصد نهایی مهاجرت میکنند.
Eric Huang در دانشگاه کالیفرنیای سنفرانسیسکو و تیمش مغز نوزادانی را که به علت بیماریهای غیر مرتبط با مغز، مثل نقصهای قلبی جان خود را از دست داده بودند، بررسی کردند. برای این منظور آنها لایههای بسیار طریفی از بافت مغزی را تهیه کرده و در محیط کشت، سلولهای آنها را زنده نگه داشتند.
زیر میکروسکوپ، محققان برخی از نورونها را تماشا کردهاند که شکلی باریک را در طول مهاجرت به خود میگیرند. بعضی اوقات هم سلولهای عصبی از رگهای خونی به عنوان راهنمای مسیرشان استفاده میکنند.
پس از تولد، سلولهای جدید فقط در برخی نقاط عمیق مغز منشأ میگیرند و بعد از آن است که به محلهای مورد نیاز منتقل میشوند. با قرار دادن لایههای بافتی مذکور زیر اسکنرهای MRI، محققان مهاجرت گستردهی سلولها را به ناحیهی پیشانی (فرونتال) مغز مشاهده نمودند؛ این منطقه از سیستم عصبی مرکزی را با تفکرات عالی میشناسیم.
“تصاویر بیشتر از این که علمی به نظر بیایند، هنرمندانه هستند!” این حرف خود Huang دربارهی مشاهدات است. تیم تحقیقاتی بیشترین سلولهای متحرک را در مغز تازهمتولدان، با کاهش شماری از آنها تا ۵ ماهگی مشاهده کردند. مشاهدات دیگری نیز وجود دارد که شمار کمتری از نورونهایی را نشان دادهاند که در بزرگسالی این عمل را انجام میدهند؛ امید است که از سلولهای مذکور برای درمان بیماریهایی نظیر پارکینسون یا ضایعههایی مثل سکتهی مغزی استفاده شود.
با استفاده از پادتنهایی که به سلولهای ویژهای از نورونها متصل میشوند، دانشمندان دریافتند که بیشتر نورونهایی که در طی دوران نوزادی مهاجرت میکنند از نوعی هستند که ما به آنها “نورونهای مهاری” میگوییم؛ این سلولها فعالیت دیگر نورونها را خاموش میکنند. درست برعکس کاری که نورونهای تحریکی برای انجام آن اختصاصی شدهاند.
باور بر این است که این سلولهای مهاری در تلاش برای رفتن به نقاطی از مغز هستند که اولین دریافتها را از دنیای پیرامون خواهند داشت. وظیفهی این واحدهای عصبی حفظ تعادل و هماهنگیها در طی اولین تجربههای زندگیست.
قدم بعدی بررسی تفاوتهای احتمالی بین مهاجرت نورونهای نوزاد و مشکلات عصبی مختلف میباشد. ممکن است که بیماری صرع با عدم کارکرد درست نورونهای مهاری و در عوض بیماری اوتیسم ناشی از فقدان تعادل بین این نورونها و نورونهای تحریککننده باشد.