تصویربرداری با ماهواره‌های جاسوسی بقایای جاده‌ی ابریشم گمشده و آثاری از زمین‌های از بین رفته در مناطقی از بیابان‌های ممنوعه‌ی افغانستان را در پژوهشی جدید آشکار ساخه‌اند.
دیدگاه جدید باستان‌شناسان از تصاویری که در طول دهه‌ها به وسیله‌ی ماهواره‌های جاسوسی و هواپیماهای بدون سرنشین جمع‌آوری شده‌اند، حاصل شده است. در میان این یافته‌ها، کاروان‌سراهای عظیم که در طول سال‌ها توسط مسافران جاده‌ی ابریشم استفاده می‌شده است و قنات‌های زیرزمینی که توسط شن‌های بیابان مدفون شده‌اند، به چشم می‌خورد.
متخصصان در این حوزه در جلسه‌ای که در نوامبر همین سال در واشنگتون برگزار شده است، اظهار داشته‌اند که این مناطق باستانی برای کاوش مستقیم بسیار خطرناک هستند، بنابراین با تلاش‌های دولت آمریکا برای بازسازی نقشه و به وسیله‌ی بودجه‌ی ۲ میلیون دلاری، توانستند با تجهیزات پیشرفته این مناطق باستانی را مورد مطالعه قرار دهند.
کاروان‌سراهای گمشده در جاده‌ی ابریشمی که از افغانستان عبور می‌کند، با تصویربرداری ماهواره‌ای نمایان شده‌اند. تصویری را مشاهده می‌کنید که کاروان‌سرایی در قرن ۱۷ را نشان می‌دهد. امتیاز تصویر: Digitalglobe, Inc
دیوید توماس۱، باستان‌شناس استرالیایی از دانشگاه La Trobe در ملبورن، که در مطالعه‌ی از راه دور افغانستان نقش دارد، در مصاحبه با Science می‌گوید:
من انتظار دارم ده‌ها هزار نقطه‌ی مختلف که اهمیت بالایی در باستان‌شناسی دارند، کشف شوند.
در قرن ۱۷، در بسیاری از این نقاط خیره‌کننده کاروان‌سراهایی که محل اطراق مسافران جاده‌ی ابریشم بودند، وجود داشته‌اند.
این کاروان‌سراها گنجایشی معادل صدها نفر داشته و با فاصله‌ی ۲۰ کیلومتری از یکدیگر قرار داشته‌اند. این فواصل تصادفی نیستند؛ چرا که بررسی‌ها نشان داده‌اند ۲۰ کیلومتر فاصله‌ای است که یک کاروان می‌تواند در طول یک روز بپیماید.
جاده‌ی ابریشم، شبکه‌های وسیع از جاده‌ها بوده است که در سراسر آسیا، از ژاپن و کره در شرق و دریای مدیترانه در غرب گسترش یافته است. برای قرن‌های متمادی، تجارت اقلامی گران‌بها نظیر چای، جواهرات، عطر، ادویه و ابریشم از این راه انجام شده است.
تصاویر هوایی از تمدن باستانی پارتی‌ها. امتیاز تصویر: Digitalglobe, Inc
با پیدایش مسیرهای دریایی بین هند و چین در قرن ۱۵ و ۱۶، کاروان‌ها و امپراتوری‌هایی که از آنان سود می‌بردند، کاهش یافتند. با این حال، این تصویربرداری‌ها نشان می‌دهند که تا چند قرن بعد، مسیرهای جاده‌ی ابریشم به فعالیت خود ادامه داده‌اند.
تلاش‌های اخیر دانشمندان هم‌چنین نشانه‌هایی از بخش‌های گمشده‌ی تاریخ دارد. تصاویری که در دهه‌ی ۷۰ میلادی به دست آمد نیز به منظور بررسی کانال‌های مخفی بین هلمند و سیستان مجدداً مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. این کانال‌ها احتمالاً در زمان حکومت پارت‌ها ساخته شده‌اند و در شکوفایی کشاورزی در آن دوران نقشی اساسی داشته‌اند. هم‌چنین بیان‌گر هم‌پوشانی ادیانی نظیر بودائیسم و زردتشتی در این ناحیه هستند.
پی‌نوشت
۱. David Thomas
