این پرسش ممکن است برای اکثر افراد پیش بیاید که سرطان چگونه ایجاد می‌شود؟ آیا سرطان ژنتیکی است یا عوامل محیطی در آن دخیل‌اند، ویا ترکیبی از هر دو مورد؟
به طور کلی سرطان یک بیماری نیست، بلکه شامل ناهنجاری‌ها و اختلالات ژنتیکی بسیاری است که همگی در یک بی‌نظمی رشدی عمیق مشترک هستند. سلول‌ها به عنوان واحد‌های حیات محسوب می‌شوند، زیرا آن‌ها تمام اعمال حیاتی یک موجود کامل را انجام می‌دهند، لکن در ابعادی محدود‌تر.
تمامی این اعمال سلول توسط ماشین ژنتیکی سلول کنترل و تنظیم می‌شود. مثال بارزی از آن‌ها، تقسیم و تکثیر سلولی است. ژن‌های متعددی در هسته وجود دارند که این امر مهم را کنترل می کنند.
تقسیم سلولی فرآیند پیچیده و مهمی است که باید به دقت تنظیم شود. تعدادی از ژن‌ها محرک تقسیم و رشد سلولی (پروتوانکوژن) هستند و تعدادی نیز از رشد و تکثیر سلول جلوگیری می‌کنند (ژن‌های سرکوب کننده‌ی تومور).
در یک سلول نرمال بیان این ژن‌ها در تعادل است، به گونه‌ای که سلول در هنگام نیاز تقسیم می‌شود و پس از رفع نیاز این روند تقسیم متوقف می‌گردد.
برای مثال یکی از عوامل مهارکننده‌ی تکثیر سلولی، مهار تماسی (contact inhibition) است. مهار تماسی بدین معنی‌ست که هر وقت سلول‌ها در مجاورت یکدیگر قرار گرفتند (با یکدیگر تماس داشتند)، از طریق پیام رسانی سلولی (cell signaling) به سلول‌ها القاء می‌شود که تکثیر را متوقف کنند. این نوع از مهار تکثیر سلولی در قسمت‌های متعدد دیده می‌شود.
برای مثال هنگامی که دست یک فرد بریده می‌شود، تعداد زیادی سلول دچار آسیب سلولی و نکروز (نوعی مرگ سلولی) می‌شوند. در این هنگام این مهار تماسی تکثیر برداشته می‌شوند و سلول‌های سالم تکثیر یافته و سلول‌های حاصل از آن‌ها جای سلول‌های ازبین رفته را می‌گیرند، این تکثیر سلولی تا زمانی ادامه می‌یابد که جمعیت سلول‌ها به اندازه‌ی طبیعی اولیه‌ی خود برگردد. این تنها نمونه‌ای از چندین روش کنترل تکثیر سلولی است که بطور ساده و به اختصار بیان شد.
اغلب قریب به اتفاق توده‌های سرطانی از تکثیر مونوکلونال یک سلول جهش‌یافته‌ی سرطانی (جد اولیه تمام سلول‌ها) ایجاد می‌شوند. این تک سلول سرطانی اولیه دچار مجموعه جهش‌هایی شده است که این جهش‌ها ویژگی‌هایی را برای این سلول به ارمغان آورده‌اند که دیگر به مکانیسم‌های طبیعی کنترل تقسیم و تکثیر سلولی پاسخ نمی‌دهد و دیوانه‌وار تقسیم می‌شود.
برای مثال سلول‌های سرطانی دیگر به مهار تماسی پاسخ نداده و بطور پیشرونده به تکثیر خود ادامه می‌دهند. این جهش‌ها می‌توانند ژن‌های مختلف را به طرق مختلف تحت تاثیر قرار دهند:
- جهش‌هایی که منجر به افزایش بیان پروتوانکوژن‌ها می‌گردند.
- جهش‌هایی که منجر به کاهش بیان ژن‌های سرکوب کننده‌ی سلولی می‌شوند.
- جهش‌هایی ژن‌های دخیل در مرگ برنامه ریزی شده‌ی سلول را غیرفعال می‌کنند.
- جهش‌هایی که ژن‌های ترمیم کننده‌ی آسیب DNA را متاثر می‌کنند.
اطلاعات به دست آمده حاکی از آن است که که هر دو عامل محیطی و وراثتی در ایجاد سرطان دخیل‌اند، لکن نقش اصلی برعهده‌ی عوامل محیطی می‌باشد.
از نظر عوامل محیطی هیچ کمبودی وجود ندارد، این عوامل به طور وسیع در محیط پیرامون ما، محیط کار، در غذا‌ها و … وجود دارد. تعدادی از عوامل محیطی در اختیار خود فرد است، بطور مثال استعمال دخانیات که ارتباط علت و معلولی با سرطان ریه دارد، و یا مصرف مزمن الکل بطور کامل توسط خود فرد قابل پیشگیری است.
