فقط یک تست خون کافی است تا در آینده برای تشخیص انواع مختلفی از سرطانها مورد استفاده قرار گیرد. لازم به یادآوری است که این نتایج، مربوط به تحقیقی ابتدائی است.
در چند سال اخیر شاهد انبوهی از تستهای آزمایشی متعدد بودیم که بیوپسی مایع نام دارند. هدف از این تستها ردیابی تومور به وسیلهی تست خونی واحد است. بسیاری از این تستها برای شناسایی یک نوع سرطان خاص طراحی شدهاند و کارشان شناسایی جهشهای مرتبط با تومور در توالیهای DNA آزاد در جریان خون میباشد.
آخرین مطالعه که روز هجدهم ژانویه در ژورنال Science منتشر شده، از این لحاظ متمایز است که نهتنها به دنبال جهشهای DNA است، بلکه سطوح پروتئینهای خارج از چارچوب را نیز میسنجد. این تلاشها به منظور تشخیص هشت نوع سرطان میباشد. این تست توانسته ۷۰ درصد موارد سرطان را بین ۱,۰۰۰ فردی که قبلاً سرطان آنها تشخیص داده شده بود، شناسایی کند.
محققان امیدوارند نهایتاً به تستی برسند که سادهتر و ارزانتر از سایر توالییابیهای دشوار در برخی بیوپسیهای مایع دیگر است. نیتزان روسنفلد، محقق سرطان در دانشگاه کمبریج میگوید:
آنها به عملکردی رسیدهاند که شبیه سایر روشهاست، ولی به نظر میآید بسیار بهصرفهتر باشد.
سوزن در انبار کاه
بسیاری از گروههای تحقیقاتی آکادمیک و صنعتی روی استفاده از بیوپسیهای مایع برای ردیابی پیشرفت سرطان و کمک به پزشکان در طراحی درمان متمرکز شدهاند. ولی انکولوژیست مرکز سرطان کیمل جانهاپکینز، نیکلاس پاپادوپولوس و همکارانش به دنبال طراحی تستی بودند که سرطان را قبل از این که مشکلساز شود، تشخیص دهد.
چنین تستهایی به طور ویژهای چالشآفرین اند: تومورهای کوچک به اندازهی تومورهای بزرگتر DNA کافی به جریان خون آزاد نمیکنند. همچنین نگرانی از مثبت کاذب درآمدن تستها در جمعیتهای بزرگ سالم نیز همیشه وجود داشته است؛ به این صورت که به فرد گفته میشود مطابق فلان تست سرطان دارد و او باید متحمل درمانهای مضر و غیرضروری شود.
محققان دنبال راهی بودند تا حساسیت (توانایی تشخیص بیمارها) تست خود را بدون بالا بردن شانس مثبت کاذب بالا ببرند. تستی که آنها طراحی کردهاند (CancerSEEK) سطوح هشت پروتئین و جهش در ۱۶ ژن را اندازه میگیرد.
محققان تست را روی افرادی که با این هشت نوع سرطان تشخیص داده شدهاند انجام دادند: سرطانهای تخمدان، کبد، معده، پانکراس، مری، کولورکتال، ریه و سینه. بیمارانی که سرطان در بدنشان پخش شده بود از تحقیق کنار گذشته شدند تا تمرکز روی تشخیص زودهنگام سرطان باشد.
بهینگی CancerSEEK بسته به نوع سرطان متفاوت محاسبه شده است: این تست ۹۸ درصد سرطانهای تخمدان را تشخیص داده؛ در حالی که این آمار برای موارد سرطان پستان فقط ۳۳ درصد میباشد. همچنین در مورد ۶۳ درصد بیماران اندامی که تومور در آن تشکیل شده، شناسایی شده است. ولی همان طور که انتظار میرود، عملکرد آن در تشخیص سرطانهای مراحل آخر بهتر از مراحل اولیه میباشد: ۷۸ درصد بیماریهای مرحلهی سه در مقابل ۴۳ درصد تومورهای مرحلهی یک.
به دنبال حساسیت
با همهی این گفتهها، آمارها آن قدر بالاست که ارزش ادامهی تحقیقات را دارد. روسنفلد که سرپرست علمی ارشد در شرکت بیوپسی مایع Inivata در کمبریج نیز میباشد ادامه میدهد:
حتی اگر فقط نصف سرطانها را بتوان ردیابی کرد، کار عالی است.
چیزی که معلوم نیست، توانایی CancerSEEK در تشخیص سرطانهایی است که قبلاً تشخیص داده نشدهاند. نگرانی دیگر احتمال بالا بودن مثبت کاذب در جمعیت عمومی است. برخی از افراد سالم ممکن است بیماریهایی التهابی داشته باشند که پروتئینهای مورد هدف تست را افزایش میدهد.
شاید سالها طول بکشد تا این مشکلات رفع شود. با این حال محققان از همین الآن تدارک مطالعهای را روی ۱۰,۰۰۰ فرد سالم دیدهاند. این افراد جزو مراجعین شرکت Personal Genome Diagnostics در بالتیمور هستند. محققان قصد دارند این افراد را به مدت پنج سال فالوآپ کنند.
در همین حین، انتظار داریم بقیهی تیمها هم بیوپسی مایع خود را بهوسیلهی ترکیب توالییابی DNA با دیگر تستهای خونی ارتقا بخشند. این مقاله محرک خیلیهاست. در واقع ما باید جزئینگری را در این زمینه کنار گذاشته و به جای آن، هر اطلاعاتی که میتوانیم از خون بهدست آوریم را مطالعه کنیم.