بسیاری از کودکان در مقطعی از زندگی و تقریباً ۱۰% از آنها بیشتر شبها خروپف میکنند. خروپفها شامل صداهایی است که در طول خواب ناشی از انسداد برخی مجاری تنفسی به طرف دهان میباشد. باز و بسته شدن مسیر هوایی موجب لرزش بافت در گلو میشود. بلندی صدا به این بستگی دارد که چه مقدار هوا از مجاری عبور میکند و قدرت لرزش در چه حد است. کودکان سه تا چهارساله اگر خروپف داشته باشند تمایل دارند در مراحل عمیق خواب آن را نشان دهند. همچنین خورپفهایی را اولیه مینامند که مربوط به مشکلات جدیتر نباشد؛ مشکلاتی از جمله، سندرم آپنهی خواب انسدادی، بیدار شدنهای متناوب از خواب و یا عدم کارایی ریهها برای تنفس در سطوح کم اکسیژن.
در کودکانی که مشکلات خاصی ندارند خروپفهای بلند و منظم شبانه غیرعادیست و برخی اوقات از وجود عفونتهای تنفسی خبر میدهد، یا تنگی مجرای بینی و یا حساسیت. از این موارد بگذریم متهم بعدی آپنهی خواب است.
حدود ۱-۳% کودکان علاوه بر این که خروپف میکنند از مشکلات تنفسی نیز رنج میبرند؛ اگر خروپفها با قطع تنفس همراه باشد احتمالاً آپنه عامل آن میباشد. ماهیچههای کودکان طی خواب در حالت استراحت میباشد ولی ممکن است آنقدر این حالت شدید شود که به انسداد یا تنگی مجاری بیانجامد. این مورد میتواند به توقفهایی در تنفس بیانجامد که مدت آنها طولانیتر باشد. مغز در واکنش به این قطعی تنفس تلاش میکند مشکل را حل کند که این تلاش به نفسنفس زدن و خروپف میانجامد و حتی ممکن است فرد از خواب هم بیدار شود تا بتواند نفس بکشد. چون در این حالت خواب مختل میشود، کودک از خواب کافی محروم خواهد گشت و در طول روز خوابآلود خواهد بود.
عواملی که این وضعیت را تشدید میکنند عبارتند از چاقی، آلرژیها، آسم، ناهنجاری رفلاکس معدهای-رودهای. نباید نقش ناهنجاریهای آناتومیکی صورت و آرواره و اختلالات عصبی را نیز از یاد برد. در کودکان لوزهها نیز به دلیل بزرگیشان میتوانند موجب انسداد مجرای تنفسی شوند.
عدم تشخیص و درمان آپنهی خواب میتواند به کمبود خواب و مشکلات رفتاری بیانجامد که در کودکان خود را در مدرسه نشان میدهد! تحقیقی که در این باره انجام شده بود بیان میکرد کودکانی که خروپف میکنند دو برابر بیشتر از سایرین مشکلات یادگیری و توجهی در تحصیل دارند.
در طول شب، کودکانی با آپنهی خواب ممکن است:
- بلند و منظم خروپف کنند.
- توقف تنفس داشته باشند که موجب ضعف آنها نیز میشود.
- اگر موقعیت خواب مناسبی نداشته باشند شروع به خروپف کنند.
- در طول شب زیاد عرق بکنند.
در طول روز، کودکانی با آپنهی خواب ممکن است:
- مشکلات رفتاری، تحصیلی و اجتماعی داشته باشند.
- در بیدار شدن از خواب مشکل داشته باشند.
- مخصوصاً صبحها سردرد داشته باشند.
- تحریکپذیر، بدخو، پریشان و پرخاشگر شوند.
- بیشتر با دهان خود تنفس کنند و به اصطلاح صدایشان از بینی دربیاید.