انتشار این مقاله


بعضی از انواع ستاره‌های دریایی بدون چشم می‌بینند!

ستاره شکننده سلول‌های حساس به نور در پوست خود دارد که می‌توانند مسئول تشخیص محرک‌های بینایی باشند.

دیدن همیشه به وسیله‌ی چشم انجام نمی‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند  brittlestar Ophiocoma wendtii، نوعی ستاره دریایی، می‌تواند کف دریا را با کمک سلول‌های حساس به نور پراکنده در سطح پوستش ببیند.

ستاره شکننده یا brittlestar، جانوری فاقد مغز است. بدن این جانور از پنج بازوی متصل به یک قسمت مرکزی تشکیل شده‌است. این جاندار می‌تواند نور را تشخیص داده و از آن فرار کند. اسکلت این ستاره دریایی که زیر لایه نازکی از پوست تشکیل شده‌است، تحت پوشش ساختارهای کریستالی مهره مانند است که در نهایت به صورت یک مجموعه بزرگ کار می‌کند.
تصور بر این بود که این کریستال‌ها با متمرکز کردن نور روی دسته‌های عصبی که زیر کریستال‌ها قرار گرفته‎اند؛ به جاندار اجازه می‌دهند تصویری از محیط اطرافش بسازد.

کریستال‌های اسکلت ستاره شکنندهزمانی که محققان نگاهی دقیق‌تر به ساختار اسکلت ستاره شکننده انداختند متوجه شدند، این اسکلت نقشی در بینایی این جاندار ندارد. زیرا به گفته‌ی Sumner-Rooney، عصب شناس دانشگاه آکسفورد، بعید است که آاین کریستال‌ها بتوانند نور را بر روی عصب متمرکز کنند. زیرا مطالعات بیشتر نشان داده که دسته‌های عصبی بین ساختارهای کریستالی قرار رفته‎اند، نه زیر آن‌ها .

محققان برای تاکید بر اینکه ستاره شکننده می‌تواند به محرک‌های بینایی پاسخ دهد بیان کردند که این ستاره دریایی علاوه بر توانایی فرار از نور، این توانایی را دارد که سایه‌ای با قطر چهل سانتی‌متر پیدا کند و به سرعت به سمت آن حرکت کند.

آیا brittlestar می‌تواند اشکال مختلف را از هم تشخیص دهد؟

Julia Sigwart، یک زیست شناس تکاملی در دانشگاه ملین بلفاست، می‌گوید:

اطلاعات گسترده‌ای وجود دارند که نشان می‌دهند توانایی دیدن بدون چشم، بسیار گسترده‌تر از چیزی است که تصور می‌شد. بسیاری از حیوانات از جمله خارپشت دریایی و بعضی از خرچنگ‌های کوچک، از مکانیسم‌هایی مشابه برای دیدن محیط اطراف خود استفاده می‌کنند.

SEM میکرولنزی روی بدن ستاره شکننده

SEMهای رنگی در ساختار کریستال‌ها مانند لنز عمل می‌کنند. به علاوه محققان تعداد زیادی از دسته‌های سلولی حساس به نور را در پوست یافته‌اند که اسکلت این ستاره دریایی را پوشانده‌اند. نکته‌ی قابل توجه این که چنین سلول‌هایی در ساختار کریستال‌های  اسکلت سلول وجود ندارد. از آنجا که این سلول‌ها در تماس نزدیک با دسته‌های عصبی موجود در ساختار کریستال‌ها هستند، احتمالا آن‌ها مسئول تشخیص محرک‌های بینایی و انتقال آن‌ها به اعصاب هستند.

توانایی حس کردن محرک‌ها و پاسخ دادن به آن‌ها بدون نیاز به ارسال اطلاعات به مغز، به جانور کمک می‌کند تا در زمان صرفه جویی کند. این نوع از بینایی می‌تواند الهام بخش ساخت روبات‌ها و فن آوری‌های تشخیص تصویر بدون نیاز به سیستم کنترل مرکزی باشد.

به گفته‌ی Sigwart شفافیت و توانایی کریستال‌های اسکلت ستاره شکننده برای متمرکز کردن نور کاملا تصادفی است. اما Hendler نظری کاملا متفاوت داشته و معتقد است آن‌ها در برخی عملکردهای مربوط به بینایی موثر هستند.

Todd Oakley، متخصص تکامل در دانشگاه کالیفرنیا معتقد است این ستاره دریایی نمونه خوبی از مواردی است که طبیعت مارا شگفت زده می‌کند و ما با نگاهی دقیق‌تر می‌توانیم به نتایج غیر منتظره‌ای دست پیدا کنیم.

فاطمه مجاب


نمایش دیدگاه ها (0)
دیدگاهتان را بنویسید