برای اولین بار تخمکهای بالغ و باروری از سلولهای پوست موش در آزمایشگاه به وجود آمده است. این سلولهای برای به دنیا آوردن نوزادان سالم موش ساخته شدهاند. این خبرها نوید تکنولوژیهای تازهای را در زمینهی درمان ناباروری به ما میدهد.
محققان ژاپنی به منظور بازآفرینی این سلولها رشد آنها را مورد بررسی قرار دادند. این تیم تحقیقاتی در سال ۲۰۱۲ نیز به موفقیتهایی ابتداییتر در این زمینه دست یافته بود. سلولهای پروژه سال ۲۰۱۲ میبایستی برای لقاح به داخل رحم جانور انتقال داده میشدند ولی سلولهای کنونی را میتواند در آزمایشگاه بارور نمود.
همهی راه فقط همین؟!
کار روی موش مادهی قهوهای با ۱۰ هفته سن شروع شد که معادل انسان ۳۰ ساله میباشد. سپس محققان سلولها را از دم موش استخراج کرده و با تکنیکی آنها را به سلولها بنیادی چندتوانه مبدل ساختند؛ سلولهایی که میتوانند تقسیم شده و سلولهای متنوعی بسازند. با قرار دادن این سلولها در ترکیبی ویژه از موادی انتخاب شده، آن را به تشکیل تخمکهای نابالغ تشویق کردند! در واقع سلولها نیاز به کمک داشتند. قرار دادن دستهای از سلولهای تخمدان جنینی در میان سلولهای بنیادی به آنها اجازهی رشد و تبدیل شدن به تخمکهای بالغ را میدهد.
۴۰۴۸ تخمک بالغ به وجود آمدهاند
محققان برای این که متوجه شوند این سلولها توانایی تبدیل به نوزادانی سالم را دارند یا نه، با اسپرمهایی از موشهای قهوهای دیگر آنها را بارور کردند. سپس سلولهای تخم در دستههای ۳۵ تایی به درون رحم موشهای سفید منتقل شد و از ۱۳۴۸ رویانی که به وجود آمد، ۸ نوزاد موش متولد گشت. نکتهی جالب توجه و متمایز این تکنیک استفاده از سلولهای پوست میباشد.
مقابله با ناباروری
قدم بعدی اجرای همین آزمایش روی انسان است. محققان میگویند اگر این تکنیک روی انسان جواب دهد، توانستهاند ناباروری را ریشهکن کنند. شاید در طی ۵ سال آینده اتفاقاتی در همین زمینه رخ دهد. با این کار میتوان به زنانی که به علت مشکل در تولید تولید تخمک حتی نمیتوانند از IVF نیز استفاده کنند، کمک کرد.
شاید به ذهن شما نیز برسد که اگر سلول اولیهی ما سلول پوست است پس دیگر چه تفاوتی دارد که این سلول از جنس ماده گرفته شود یا از نر؟! محققان نیز به این موضوع فکر کردهاند و دنبال آن نیز رفتهاند ولی وقتی نوبت به تقسیم سلول پوست جنس نر رسید، کار متوقف شد! این سلولها بلافاصله پس از تقسیم کروموزومها بین سلولهای دختری از بین رفتند.
شاید دلیل این امر وجود کروموزوم Y در ژنوم مردها باشد که در این پروسه اختلال ایجاد میکند. علاوه بر این مشکل، مشکلات سلامتی بسیاری هنوز در این راه وجود دارد. همین قدر کافیست که بدانید موش مادر دو نوزاد از هشت نوزاد به وجود آمده را خودش خورده است! شاید دلیل این اتفاق تشخیص ناهنجاریهایی در این نوزادان از طرف مادر بوده باشد.
مرجع این مقاله، ژورنال معتبر Nature است.