پیشرفت‌های چند قرن اخیر بدون شک حاصل نبوغ و تلاش انسان‌های بزرگی بوده است. در سری مقالات دستاوردهای عظیم سیر این پیشرفت‌ها را از اختراع تلکسکوپ تا کلون‌سازی موجودات و درنوردیدن فضا و … بررسی خواهیم کرد. خب با تلسکوپ شروع می‌کنیم!
نام اختراع: تلسکوپ
نام مخترع: شاید گالیله
سال اختراع: ۱۶۰۸
دفعه‌ی بعدی که از درون تلسکوپ به ستاره یا سیاره‌ای در دوردست می‌نگرید از خودتان بپرسید: ایده‌ی این اختراع اولین بار به ذهن چه کسی رسیده است؟ شاید ایده‌ی ساده‌ای به نظر برسد چون همانطور که می‌دانید معما چو حل شود آسان شود؛ لنزها را کنار هم بگذارید تا نور را جمع و اجسام بسیار کوچک یا بسیار دور را بزرگ‌تر کنند.
اختراع آن به اواخر قرن شانزدهم یا اوایل قرن هفدهم می‌رسد. این ایده‌ها مدت‌ها قبل از این که گالیله از آن استفاده کند معلق بود!
آیا گالیله تلسکوپ را اختراع کرد؟
گرچه Galileo Galilei یکی از پیشگامان تکنولوژی تلسکوپ بود، و در واقع تلسکوپ خود را ساخت اما بر خلاف تصور عموم ذهن خلاقی که آن را اختراع کرد گالیله نبود. دلایل سیاسی و تاریخی زیادی برای رواج این اشتباه وجود دارد. با این حال، اعتبار واقعی متعلق به شخص دیگری است.
خب چه کسی؟ مورّخان نجوم مطمئن نیستند زیرا هیچ کس به یقین نمی‌داند کار چه کسی بوده است! هرکسی که این کار را انجام داد، اولین کسی بود که لنزها را کنار هم در لوله‌ای قرار داد و به اشیاء دور نگاه کرد. این کار انقلابی را در علم نجوم رقم زد.
فقط به این دلیل که زنجیره‌ی خوب و واضحی از شواهد برای تعیین مخترع تلکسوپ وجود ندارد، مانع از اندیشیدن در مورد آن نمی‌شود. برخی از افراد به عنوان اولین مخترع مطرح شده‌اند ولی اثباتی برای اینکه هر کدام از آن‌ها «اولین» باشند وجود ندارد. با این برخی سرنخ‌ها در مورد هویت این افراد وجود دارد. پس بیایید نگاهی به کاندیداهای این راز نوری بیندازیم!
آیا این کشف، انگلیسی بود؟
بسیاری از مردم فکر می‌کنند که Leonard Digges هر دو تلسکوپ بازتابنده و انعکاسی را اختراع کرده است. او ریاضیدانی مشهور و نظریه‌پرداز و از رواج‌دهندگان علم بود. پسرش Thomas Digges، ستاره‌شناس مشهور انگلیسی، پس از مرگ پدرش یکی از نسخ خطی پدرش، Pantometria را منتشر کرد و از تلسکوپ‌های مورد استفاده پدرش نوشت. با این حال، ممکن است مشکلات سیاسی لئونارد را از سرمایه‌گذاری بر روی اختراعش بازداشته باشد.
یا شاید هم اختراعی هلندی بود؟
در سال ۱۶۰۸، Hans Lippershey سازنده‌ی عینک هلندی، دستگاه جدیدی را برای استفاده‌ی نظامی به دولت ارائه داد. این دستگاه از دو لنز شیشه‌ای درون لوله برای بزرگنمایی اشیای دور استفاده می‌شد. احتمالا کاندیدای اصلی برای اختراع تلسکوپ او باشد. با این حال، Lippershey احتمالا اولین کسی نیست که به این ایده فکر کرده است. حداقل دو دوربین‌ساز هلندی دیگر نیز در همان زمان روی همان مفهوم کار می‌کردند. اما خب اولین ثبت اختراع تلسکوپ به نام Lippershey است.
پس چرا مردم فکر می‌کنند گالیله تلسکوپ را اختراع کرده است؟
بدون شک اولین کسی که استفاده از تلسکوپ را توسعه داد گالیله بود. گالیله به محض شنیدن در مورد این دستگاه شگفت‌انگیز هلندی مجذوب آن شد و بلافاصله تلسکوپ خود را ساخت. در سال ۱۶۰۹، او برای مرحله بعدی آماده شد: نشانه گرفتن تلسکوپ خود به سوی آسمان!
در این سال او در را به سوی بهشت گشود و اولین منجمی بود که موفق به این کار شد. اما، این کشف او را با کلیسا درگیر کرد. در ابتدا او قمرهای مشتری را پیدا کرد. سپس این ایده به ذهنش رسید که شاید سیارات نیز مانند همین قمرها به سوی خورشید بچرخند و در واقع نظریه‌ی زمین مرکزی را به چالش روبه‌رو کرد. او همچنین حلقه‌های زحل را کشف کرد. مشاهدات او مورد استقبال واقع شد اما نتیجه‌گیری‌هایش نه! زیرا این نتیجه با عقاید سفت و سخت کلیسا مبنی بر اینکه زمین و نتایجتاً انسان مرکز جهان است، مغایر بود. اگر این جهان‌های دیگر جهان‌هایی با قانون، ماه، هستی و حرکت منحصر به خود باشند، تعالیم کلیسا زیر سؤال می‌رود. چنین اجازه‌ای هرگز داده نمی‌شد بنابراین کلیسا او را برای افکار و نوشته‌هایش مجازات کرد.
این کار گالیله را متوقف نکرد. او همچنان بیشتر عمر خود را به مشاهده پرداخت، و تلسکوپ‌های بهتری را برای مشاهده‌ی دقیق‌تر ستاره‌ها و سیارات اختراع کرد.
بنابراین، با اینکه گالیله قطعاً مخترع تلسکوپ نبود اما پیشرفت‌های زیادی را در تکنولوژی باعث شد. بزرگنمایی اولین ساخته‌ی او برابر ۳ بود. او به سرعت طراحی را بهبود بخشید و در نهایت به بزرگنمایی ۲۰ دست یافت. با استفاده از این ابزار جدید، کوه‌ها و دهانه‌های ماه را یافت، چهار قمر بزرگ مشتری را کشف کرد و همچنین فهمید که کهکشان راه شیری از ستارگان تشکیل شده است.
