اجتماعی سرسخت از باکتری‌ها در صحرای آتاکامای شیلی زندگی می‌کنند. این صحرا، یکی از خشک و غیرقابل سکونت‌ترین مناطق جهان است. تحقیقی جدید تأیید کرده است که این باکتری‌ها می‌توانند تا یک دهه بدون آب زنده بمانند. این کار باید شک و تردید بسیاری از دانشمندان را راجع به این که شواهد حیات میکروسکوپی مربوط به میکروب‌های گذرا هستند، از بین ببرد. و چون خاک این صحرا بسیار شبیه به سطح مریخ است، شاید امیدی برای پیدا کردن حیات در سیاره‌ی سرخ باشد.
“کار درباره‌ی اثبات زندگی این ارگانیسم‌ها در آن جا واقعاً خوب محسوب می‌شود”. این نظر جولی نیلسون، میکروبیولوژیست محیط زیست در دانشگاه آریزونای تاکسون می‌باشد. صحرای آتاکاما شاید برای ما غیرقابل سکونت باشد، ولی برای این موجودات، “اکوسیستم آن‌هاست”.
صحرای آتاکاما به درازای هزار کیلومتر در کرانه‌ی اقیانوس آرام خودنمایی می‌کند و ریزش باران می‌تواند به کمیِ هشت میلی‌متر در سال باشد. آنقدر بارش کم است که فرسایش خاصی هم در کار نیست؛ بنابراین در گذر زمان، روی سطح زمین یک پوسته‌ی نمکی شکل گرفته که بیش از پیش آدمی را از وجود حیات در آن نومید می‌کند. نیلسون می‌گوید: “می‌توانید ۱۰۰ کیلومتر رانندگی کنید و هیچ چیزی مثل یک برگ نازک چمن هم نبینید”. با این که نیلسون و همکارانش تعدادی باکتری در آن جا یافته بودند، ولی زیست‌شناسان ادعا می‌کردند که آن میکروب‌ها، ساکنین تمام‌مدتی نیستند و فقط به آهستگی می‌میرند. ولی این اظهارات برای Dirk Schulze-Makuch راضی‌کننده نبود. او که آستروبیولوژیست دانشگاه تکنیکال برلین است می‌گوید: “من رفتن به جاهایی را که مردم می‌گویند چیز زنده‌ای ندارند، دوست دارم. ما تصمیم گرفتیم با روشی غیراختصاصی دنبال همه چیز بگردیم؛ قارچ، باکتری، ویروس” هر چیزی که شاید آن جا باشد.
مقاله‌ی مرتبط: معمای آب در مریخ: به نظر می‌رسد خورشید مقصر اصلی نبوده است!
او و تیمش نمونه‌هایی را از هشت منطقه در آتاکاما جمع‌آوری کردند؛ از سواحل به طرف شرق تا خشک‌ترین زمین‌ها، سه سال زیر پای آن‌ها بود. آن‌ها ابتدا موادی را پس از بارش باران در سال ۲۰۱۵ جمع‌آوری کرده و سال‌های بعد در همان جا به بررسی پرداختند. آن‌ها همه‌ی رونوشت‌های ژنی که گونه‌های میکروبی را تمایز می‌دهد، توالی‌یابی نمودند، تا نسبت DNAای را که از سلول‌های زنده‌ی دست‌نخورده می‌آمد، تعیین کنند. در نهایت کار به ارزیابی میزان فعالیت سلولی رسید؛ آدنوزین تری فسفات (ATP) که مولکول انرژی سلول است، اسیدهای چرب و واحدهای سازنده‌ی پروتئین‌ها.
نمونه‌های سواحل حاوی بیشترین تعداد و تنوع میکروب‌ها بود، اما در ۲۰۱۵، علائمی از وجود حیات، حتی در خشک‌ترین مکان‌ها پیدا شد. Schulze-Makuch و همکارانش امروز این خبر را در اقدامات آکادمی ملی علوم شرح دادند. “پس از یک واقعه‌ی بارشی، افزایش فعالیت [سلول‌ها] و همانندسازی وجود دارد”.
در کل، مناطق نزدیک به سواحل چه در سال‌های بارانی و چه در سال‌های خشک، بیشترین میزان حیات را در خود داشتند. عموماً میزان ATP هزار برابر بیشتر بود. همچنین مطالعه‌ی ژنوم‌ها نشان داد که حداقل چند باکتری در مناطق ساحلی و شاید مناطق دیگر تولیدمثل دارند.
در طول دو سال بعدی، که بیشتر اوقات خشک بود، ارقام یادشده در همه جا افت کردند؛ مخصوصاً در مکان‌های خشک‌تر. تا ۲۰۱۷، علائم حیات تقریباً در بیشتر مناطق از بین رفت که DNA دست‌نخورده بیشتر از ۱۰۰ هزار بار کمتر در مناطق خشک بود. با این حال، برخی باکتری‌ها در عمق ۲۵ سانتی‌متری زمین به زندگی ادامه داده بودند.
محققان فقط باکتری‌هایی را شناسایی کردند که DNA آن‌ها شبیه DNAهایی بود که در دیتابیس میکروبی وجود داشت. بنابراین چیزی که آن‌ها در آتاکاما یافتند، تا حدی مشابه بود. در طول سال‌های پرآب‌تر، باکتری‌های مناطق ساحلی شبیه اجتماع باکتری معمول خاک‌های شنی بود. DNA نواحی خشک‌تر بیشتر متعلق به باکتری‌های بود که در بیابان‌های بسیار خشک یا شوره‌زارها یافت می‌شود. احتمالاً آن‌ها به صورت اسپور یا سلول‌هایی با کمترین عملکرد بقا یافته‌اند.
این موجودات می‌توانند شبیه‌ساز مشابه‌های خود روی مریخ باشند که شاید طی بارش‌های شبانه به وجود می‌آیند. بیابان آتاکاما می‌تواند یک مدل عملکردی برای مریخ باشد.
