جایزه‌ی نوبل در فیزیولوژی و پزشکی ۲۰۱۲ مشترکاً به John Gurdon و Shinya Yamanaka به خاطر کارشان در زمینه‌ی نشان دادن قابلیت تبدیل سلول‌های بالغ به سلول‌های بنیادی چندتوانه القایی (ips cells) اهدا شده‌است. این سلول‌ها به صورت بالقوه می‌توانند به هر سلولی در بدن تبدیل شوند.
این دانشمندان سلول‌های پوستی را به سلول‌های مشابه بنیادی جنینی تبدیل کرده بودند. تکنیک کار به این صورت است که برای عقب‌گرد رشد سلولی ماده‌ای ژنتیکی را به آن تزریق می‌کنند. از این سلول‌ها می‌توان برای درمان انواع بیماری‌های دژنراتیو مثل پارکینسون، آلزایمر و دیابت نوع یک بهره برد ولی برای آن هنوز کارهای زیادی باید انجام داد.
آن‌ها چهار عامل تنظیم‌کننده را که می‌توانند بر ژن‌ها اثرگذار باشند، به سلول‌های مورد نظر تزریق کردند که البته هیچ موفقیتی کسب نشد! تنها چیزی که آن موقع به وجود آمد سلول‌هایی سرطانی بودند، نه سلول‌های بنیادی. با تغییراتی که در آماده‌سازی سلول‌ها برای دست‌کاری خارجی در ماده‌ی ژنتیکشان و نحوه‌ی کشت آن‌ها به انجام رسید پروسه تکمیل شد.
آیا نگرانی‌هایی نیز راجع به این تکنیک وجود دارد؟
روی کاغذ ما می‌توانیم سلول‌های جنسی را از سلول‌های بنیادی چندتوانه به وجود بیاوریم؛ این خبری بسیار خوب برای کسانی‌ست که منتظر فرزندند ولی به هر علتی بچه‌دار نمی‌شوند. کار از این جهت بسیار مفید به نظر می‌آید. حال از این زاویه نگاه کنید؛ می‌توان سلول‌های تخم را نیز مانند اسپرم‌ها در مردان تولید کرد! اگر اسپرم‌ها و تخمک‌های تولیدی از یک فرد مذکر منجر به باروری شود چه؟! نتیجه به وجود آمدن کلون نیست؛ به دلیل راه متفاوتی که سلول‌ها در طی تولید مثل برای تقسیم انتخاب می‌کنند -تخمک‌های بارور شده از لحاظ ژنتیکی همانند سلول‌های بنیادی اولیه نخواهند بود- اما این تکنیک چیزی عجیب و در عین حال خطرناک است. نگرانی در مورد عواقب این مسأله درست که کاملاً به‌جاست ولی هنوز زود است؛ چون با این که بیش از ۴ سال از اهدای این جایزه نوبل می‌گذرد، هنوز موفقیتی در این زمینه (باروری تخمک‌های تولیدی از سلول‌های بنیادی جنس مذکر) کسب نشده است. درست است که Shinya Yamanaka احساس گناه نمی‌کند! ولی خودش را مسئول می‌داند و طالب آن است تا قوانینی در این زمینه وضع شود.
همین که برای تهیه سلول‌های بنیادی دیگر نیازی به جنین وجود نخواهد داشت، خود موفقیتی بسیار بزرگ است که اگر نبود جایزه‌ی نوبل پزشکی را ازآن خود نمی‌کرد! ولی برنده‌ی این جایزه خود را برای استفاده‌های آینده از تکنیک مورد نظر مسئول می‌داند. شاید در کشورهایی که کنترل وجود ندارد بیماری درخواست کند تا این آزمایش‌ها روی او انجام شود و درباره‌ی عواقب آن بی‌تفاوت باشد ولی این موضوع برای Shinya Yamanaka به هیچ وجه خوشایند نیست.
درباره‌ی Shinya Yamanaka
Shinya Yamanaka پزشکی را در دانشگاه Kobe ژاپن آغاز کرد و با گرفتن دکترای داروشناسی و تکمیل رزیدنتی جراحی ارتوپدیک به منظور ایجاد بنیادی برای همین تحقیقات پیش‌رو عازم دانشگاه کالیفرنیا شد. در سال ۱۹۹۶ یه ژاپن برگشت و تحقیقاتش را بر روی سلول‌های بنیادی متمرکز ساخت.
