بیماری اسکیزوفرنی نوعی اختلال ذهنی است که طرز تفکر، احساسات و رفتار فرد را تحت تاثیر قرار میدهد. تحقیقات جدید نشاندهنده این حقیقت هستند، که علاوه بر مغز ارگان های دیگری نیز تغییر مییابند. دانشمندان از مدتها پیش میدانستند که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بسیار بیشتر از سایر افراد به بیماریهای جسمانی مبتلا میشوند. این موضوع باعث وقوع موارد فراوانی از مرگهای زودرس میگردد. افراد دارای این اختلال ۱۵ تا ۲۰ سال زودتر از افراد عادی میمیرند.
مقاله مرتبط: در جستوجوی ریشههای اسکیزوفرنی
وضعیت سلامتی پایین این افراد غالبا به عنوان تاثیر ثانویه بیماری در نظر گرفته میشود. به عنوان مثال، داروهای ضدروانپریشی (antipsychotic drugs) باعث افزایش خطر افزایش وزن و نیز دیابت نوع ۲ میشوند. فاکتورهای مربوط به سبک زندگی نیز دخیل هستند. فردی که دارای علائم ناتوانکننده روانی است، احتمال اینکه تغذیهاش نامناسب باشد و یا ورزش نکند بیشتر است.
با این حال، در سالهای اخیر دانشمندان دریافتهاند که افرادی که به تازگی اسکیزوفرنی در آن ها تشخیص داده شده است و هنوز درمان را آغاز نکردهاند نیز دارای علائمی از تغییرات فیزیولوژیک هستند. از جمله این تغییرات سیستم ایمنی بیش از حد فعال است. آیا اسکیزوفرنی میتواند اختلالی در کل بدن باشد؟
دانشمندان، تغییرات فیزیولوژیکی کل بدن را در شروع بیماری اسکیزوفرنی بررسی و این تغییرات را با تغییرات مغزی همان گروه از افراد مقایسه کردند. از جمله تغییرات فیزیولوژیک مورد بررسی، مارکرهای التهاب، سطح هورمونها و ریسکفاکتورهای بیماری قلبی مانند سطح گلوکز و کلسترول بود. از جمله بررسیهای صورت گرفته در مغز، تغییرات ساختاری، سطح موارد شیمیایی مختلف و مارکرهای فعالیت مغزی بود.
محققان نشان دادند که در مراحل اولیه اسکیزوفرنی تغییراتی در ساختار و عملکرد مغز در مقایسه با افراد عادی رخ میدهد. همچنین ثابت کردند که در این مرحله از بیماری در سراسر بدن نیز تغییراتی رخ میدهد و این تغییرات را بر اساس effect size محاسبه کردند. این اندازهگیریها نشان داد که اندازه تغییراتی که در مغز رخ میدهند با تغییرات کل بدن برابر هستند. این موضوع نشان میدهد که اسکیزوفرنی اختلال کل بدن است و درمان نیز باید بر اساس همین قاعده صورت بگیرد.
مقاله مرتبط: سرنخهایی از ارتباط بین اسکیزوفرنی و روماتوئید آرتریت
سه توضیح احتمالی
سه نظریه وجود دارد که ارتباط تغییرات مغزی و تغییرات کل بدن را در بیماری اسکیزوفرنی بیان میکند.
- اختلالاتی که در عملکرد کل بدن ایجاد میشود باعث ایجاد تغییراتی در مغز میگردد و در نهایت منجر به بیماری اسکیزوفرنی میشود. این فرایند در سرطانهای نادری که باعث تولید آنتیبادیهای هدف قراردهنده مغز و تحریک ایجاد روانپریشی میشوند، مشاهده میگردند. در صورت برداشته شدن تومور، علائم روانی بهبود مییابند.
- علائم اسکیزوفرنی ممکن است باعث اختلالات جسمانی شوند. به عنوان مثال، استرس ناشی از روانپریشی باعث افزایش سطح کورتیزول میشود. سطوح بالای این هورمون با افزایش وزن، دیابت و فشارخون بالا در ارتباط است.
- علائم اسکیزوفرنی و اختلالات سلامتی جسمانی ممکن است ناشی از مکانیسمهای مختلفی باشد اما ریسکفاکتور هر دو مشابه باشد. به عنوان مثال، سوءتغذیه مادر باردار میتواند ریسک ابتلای کودک به دیابت و اسکیزوفرنی را در بزرگسالی افزایش دهد. افزایش خطر ابتلا به اسکیزوفرنی ممکن است در نتیجه رشد ناقص مغز کودک در اثر سوءتغذیه مادر باشد. افزایش خطر دیابت نیز ممکن است به علت وقوع اختلال در توانایی کودک در متابولیزه کردن گلوکز رخ دهد. در این مورد نیز عامل سوءتغذیه مادر است.
پژوهشهای بیشتری موردنیاز است
محققان به پژوهشهای بیشتری نیاز دارند تا کاملا درک کنند تغییرات به وقوع پیوسته در سراسر بدن در نتیجه اسکیزوفرنی رخ میدهد و یا اینکه عامل آن است. آنان میتوانند افراد در خطر ابتلای به بیماری را مورد بررسی قرار دهند و نحوه وقوع تغییرات را در مقایسه با افراد سالم مشاهده کنند. همچنین مطالعات بیشتری برای درک ارتباط شدت بیماری با الگوی تغییرات بدن موردنیاز است.
درنهایت، بسیاری از مرگهای زودرسی که در اثر اسکیزفرنی رخ میدهند، به علت بیماریهای قلبی عروقی هستند. متاسفانه در دهههای اخیر تغییری در امیدبهزندگی این بیماران ایجاد نشده است. اینکه آیا گزارش به موقع تغییرات سلامت جسمانی میتواند مرگومیر این بیماران را کاهش دهد یا نه، نیاز به بررسی بیشتری دارد.