آباتاسپت، دارویی برای سرکوب سیستم ایمنی

برای مهار التهاب و نیز کاهش درد و سایر عوارض ناشی از آن دارو‌های ضد التهابی استفاده می‌کنیم.تا چندی قبل دارو‌های ضد التهابی به ۲ دسته‌ی استروئیدی و غیراستروئیدی (NSAIDs) تقسیم بندی می‌شدند، دارو‌های ضدالتهابی استروئیدی به علت عوارض جانبی وسیع، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی که با مهار برخی از آنزیم‌های دخیل در ایجاد روند التهاب، باعث مهار التهاب و متعاقب آن کاهش علائم و نشانه‌های التهاب می‌شوند کاربرد گسترده‌تری دارند.

اما در این مقاله قصد داریم تا دسته دیگری از دارو‌های ضدالتهابی را که به اخیر تولید شده‌اند را مورد بررسی قرار دهیم.

آباتاسپت(Abatacept):

این دارو به‌تازگی و به روش نوترکیب ساخته شده است که در ادامه به معرفی آن می‌پردازیم.

دارو‌ی آباتاسپت یک داروی پروتئینی قابل تزریق است که با تکنولوژی DNA نوترکیب ساخته شده است؛از این دارو برای درمان بیماری‌های خودایمنی التهاب‌های مفصلی ناشی از بیماری روماتیسم استفاده می‌شود.

این دارو با سرکوب سیستم ایمنی باعث مهار واکنش‌های خودایمن شده و در نتیجه از ایجاد التهاب جلوگیری می‌کند.

سیستم ایمنی بدن برای حفاظت از بدن دربرابر مواد و مهاجمین بیگانه مانند عفونت‌های باکتریایی پاسخ ایمنی ایجاد می‌کند،اما نسبت به سلول‌های خودی بدن انسان هیچ پاسخی نمی‌دهند.

در بیمارانی که به بیماری‌های خود ایمن مبتلا هستند،سیستم ایمنی به سلول‌ها و بافت‌های سالم و عادی بدن حمله کرده و باعث تخریب آن‌ها می‌شود،برای مثال در بیماری روماتیسم مفصلی باعث تخریب بافت‌های اطراف مفاصل و نیز غضروف‌ها و استخوان شده که متعاقب آن ، در آن نواحی التهاب ایجاد می‌شود.به دلیل التهاب ایجاد شده، در آن نواحی تورم و درد نیز  ایجاد می‌شود.

لنفوسیت‌های T از سلول‌های مهم سیستم ایمنی هستند. تعداد لنفوسیت‌های T در بیمارانی که مبتلا بیماری‌های خودایمنی مانند روماتیسم مفصلی هستند در محل التهاب افزایش می‌یابد. لنفوسیت‌های T فعال شده در این نواحی تکثیر شده و شروع به آزاد کردن مواد شیمیایی می‌کنند که این مواد باعث پیشبرد التهاب و نیز تخریب بافت‌ها می‌شود و درنتیجه علائم و نشانه‌های التهاب بروز می‌کند.

داروی آباتاسپت همانند یک آنتی‌بادی(پادتن) عمل می‌کند و به پروتئین‌های سطح لنفوسیت‌هایT متصل می‌شود. اتصال آپاتاسپت به این پروتئین‌های سطح سلولی باعث جلوگیری از فعال شدن لنفوسیت‌های T شده و درنتیجه هم از تکثیر و هم از تولید مواد شیمیایی تخریب کننده بافت جلوگیری می‌کند،که نتیجه‌ی آن مهار التهاب و نیز ازبین رفتن علائم ونشانه‌های آن می‌شود.

داروی آباتاسپت همانطور که گفته شد باعث ازبین رفتن علائم ونشانه‌های بیماری‌های خودایمنی مانند روماتیسم مفصلی شده و جزء دسته دارو‌های ضد روماتیسمی-اصلاح کننده بیماری (DMARDs:disease-modifying anti rheumatoid drugs)است؛ زیرا باعث کاهش سرعت تخریب بافت‌های آسیب دیده شده و عملکرد فیزیولوژیک آنها را بهبود می‌بخشد.

داروی آباتاسپت در سال توسط سازمان غذا و دراوی آمریکا نیز تایید شده است.

آباتاسپت معمولا یا به تنهایی ویا همراه سایر دارو‌هایDMARDs برای درمان بیمارانی که درجات متوسط تا  شدید از بیماری‌های خودایمن مانند روماتیسم مفصلی دارند به کار می‌رود.

معمولا ترکیب آباتاسپت با متوترکساتMethotrexateبرای درمان بیماری التهاب مفاصل نوجوانانی(juvenile idiopathic arthritis) که علت آن نامعلوم است استفاده می‌شود.

داروی آباتاسپت نباید همراه داروهای آنتاگونیست TNF استفاده شود.

عوارض جانبی:

رایج ترین عوارض جانبی داروی آباتاسپت عبارتند از :

• سر درد
• عفونت‌ مسیر‌های تنفسی در مقاطع بالا
• حالت تهوع

به دلیل اینکه آباتاسپت باعث مهار و سرکوب سیستم ایمنی می‌شود توانایی بدن را برای مبارزه با عفونت‌ها و عوامل خارجی کاهش می‌دهد که متعاقب آن احتمال ایجاد عفونت جدید ویا وخیم‌تر شدن عفونت‌های قبلی افزایش می‌یابد.

از دیگر عوارض جانبی مهم آباتاسپت عبارتند از :

• سرگیجه
• تغییرات فشار خون(کاهش یا افزایش)
• مشکلات تنفسی
• ایجاد جوش و خارش پوست

از مهم ترین عوارض جانبی این دارو افزایش احتمال ایجاد سرطان در بدن است.