تمایل درونی انسان به مشاهده چهرههای جذاب در تاریخ بشریت، همواره تأثیر مهمی در انتخاب شریک زندگی داشته است. موضوعی که علتی تکاملی دارد! سیستمهای پاداشدهنده مرتبط با مشاهده چهرههای جذاب ریشههای عمیقی در ساختار مغز انسان دوانده است. با ما همراه باشید.
مطالعات دانشمندان علوم عصبی نشان از عملکرد جالب مغز در هنگام مشاهده چهرههای جذاب داشته است. در واقع هنگامی که فردی زیبا را مشاهده میکنید، نواحی مشخصی از مغز شما فعال میگردد؛ این بخشها مشابه با نواحی اثرگذاری موادی چون مورفین است! درست همانند غذایی خوشطعم ویا موسیقی دلنشین، همراهی با فردی زیبا سیستمهای پاداشدهنده مغزتان را فعال کرده و موجب ایجاد احساس خوشآیند میگردد.
«میل» و «خواستن» موضوعاتی یکسان نیستند. تمایل جذابیت درونی پدیده را توصیف کرده، این در حالیست که خواستن محرکی انگیزشی برای انجام کار است. در حقیقت خواستنِ چیزی ممکن است همسو با علاقه به آن موضوع نباشد.
سیستم اپیوئید در انسان بخشی از مغز است که اطلاعات مربوط به «تمایلات» را کدگذاری میکند. این در حالیست که سیستم مرتبط، اما متفاوتِ دوپامین (Dopamine System)، «خواستن» را کنترل مینماید.
اغلب تحقیقات صورت گرفته در ارتباط با تمایلات انسان، همراه در قالب اسکن مغز بهصورت واکنشگرا بوده است این در حالیست که تقریباً هیچکدام از آنها، این پدیده را به کمک کاوشگرهای دارویی مورد بررسی قرار ندادهاند. از سویی دیگر پژوهشهای صورت گرفته بر روی سایر حیوانات آزمایشگاهی صورت پذیرفته است.
تیمی تحقیقاتی با سرپرستی دکتر Chelnokova، با همراهی ۳۰ مرد سالم و به وسیله ارائه مورفین به گروهی از افراد مورد آزمایش و ارائه مهارکننده گیرندههای اپیوئید به گروه دیگر به بررسی سیستم اپیوئید پرداختهاند.
در مرحله بعدی به هر دو گروه تصاویری از صورت زنان با میزان متغیری از جذابیت ظاهری (بر اساس فاکتورهای محلی) نشان داده شد. در این آزمایش افراد قادر به حرکت میان عکس بودند. در پایان از افراد خواسته شد تا میزان جذابیت را امتیازبندی کنند. دانشمندان امتیازات و همچنین زمان توقف هر فرد بر روی هر عکس را مورد بررسی قرار داده و نتایج حاکی از آن بود که افرادی با دریافتی دوز مشخصی از مورفین، عکسهایی با جذابیت بالا را بسیار بیشتر از حالت طبیعی امتیاز دهی کرده و در عوض به عکسهایی با جذابیت پایین، نمره بسیار پایینی را در نظر گرفته بودند.
در مقابل افرادی که مهارکنندههای اپیوئید مصرف کرده بودند، «تمایل» و «خواستن» بسیار کمتری به تصاویر نشان دادند. به بیانی دیگر تمایل آنها به امتیاز دهی و مشاهده عکسها میزانی بسیار پایینتر از گروه دیگر نشان میداد.
در واقع مصرف مورفین قویترین تأثیر را در مشاهدهی جذابترین تصاویر داشته است. جذابیت در دیدگاه علمی ممکن است کلیدی برای ارزیابی شایستگی تکاملی هر فرد باشد. این بدان معناست که سیستم اپیوئید به کمک احساسات پاداش گونه، هنگام دیدن افراد جذاب، انسان را در انتخاب شریک قدرتمند از منظر تکاملی یاری مینماید. این در حالیست که همین سیستم، با کاهش تمایل به شریکهای غیر جذاب عکس عمل فوق را انجام میدهد.
نتایج این پژوهش در ژورنال Molecular Psychiatry منتشر شده است.