داشتن سطح بالایی از کلسترول لیپوپروتئین با دانسیته بالا (HDL) که به اصطلاح کلسترول خوب نامیده میشود معمولا مثبت تلقی میشود اما این مسئله ممکن است برای همه درست نباشد: براساس یک مطالعه جدید، سطوح بالاتر کلسترول HDL ممکن است همیشه برای قلب زنان یائسه چیز سالمی نباشد.
براساس انجمن قلب آمریکا، کلسترول HDL با حمل کلسترول LDL (کلسترول بد) از عروق به کبد که میتوانند آنها را بشکند و از بدن دفع کند از قلب محافظت میکند. در کل مقدار بالای HDL در کنار مقدار LDL پایین سالم عنوان میشود.
مقاله مرتبط: نقش کریستالهای کلسترول در حملات قلبی
اما در این مطالعه جدید که در تاریخ ۱۹ جولای در ژورنال Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology منتشر شد، محققان دریافتند که سطح کلسترول HDL بالاتر (که در آزمایشات خون روتین که مقدار کلی کلسترول که توسط ذرات HDL حمل میشود را میسنجد) ممکن است برخلاف چیزی که قبلا متخصصان فکر میکردند برای زنان یائسه نقش محافظتی نداشته باشد. این یافتهها پیشنهاد میدهند که استفاده از این روش قراردادی اندازهگیری کلسترول HDL ممکن است نتواند به درستی خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را در زنان یائسه پیشبینی کند.
نویسنده رهبر مطالعه ثمر الخودری، اپیدمیولوژیست دانشکده سلامت عمومی دانشگاه پیتسبرگ، گفت:
این بدین دلیل است که اندازهگیری HDL به آن سادگی که احتمالا مردم فکر میکنند نیست. کلسترول HDL تنها به یک شکل نیست بلکه در واقع گروهی از ذرات است که در خون یافت میشوند و اندازه، شکل و ترکیبات مختلفی دارند.
براساس این مطالعه، شاید یک روش بهتر توجه بیشتر به اندازه و تعداد ذرات HDL باشد که میتوان مقدار آنها در خون را با استفاده از تکنیکی به نام آنالیز تحرکات یونی سنجید و به پزشکان درک دقیقتری از اثرات HDL بر قلب زنان یائسه داد.
خصوصیات HDL مهم است
در این مطالعه، محققان اطلاعات جمعآوری شده از نزدیک ۱۴۰۰ زن آمریکایی در ایالات متحده با سن ۴۵ تا ۸۴ سال را که بخشی از یک مطالعه بلندمدت بر روی آترواسکلروزیس یا سفتی شریانی بودند، بررسی کردند. این زنان در سنین قبل یا بعد از یائسگی بودند. محققان سطوح کلسترول HDL را با هر دو روش قراردادی و تحرکات یونی اندازه گرفتند. (به گفته الخودری روش تحرکات یونی در تحقیقات استفاده میشود اما در حال حاضر در آزمایشات روتین کلسترول استفاده نمیگردد)
این مطالعه دریافت که زنان یائسه با سطوح بالاتر HDL که با روش قراردادی تعیین شده بود نسبت به زنان یائسه با مقادیر کمتر HDL، در رابطه به اترواسکلروز تحت خطر بیشتری هستند. (بر اساس تصاویر اولتراسوند یک شریان بزرگ در بدن فرد) در حالی که زنان یائسه با غلظت بالاتر ذرات HDL تعیین شده در آزمایش تحرک یونی در خطر کمتری برای اترواسکلروز بودند.
اما این تنها تعداد ذرات HDL اندازهگیری شده در آزمایش تحرک یونی نبود که باعث ایجاد تفاوت در خطر قلبی شد. اندازه نیز مهم بود: تعداد بیشتر ذرات HDL کوچک با خطر کمتر اترواسکلروز در زنان یائسه در ارتباط است. در حالی که تعداد بیشتر ذرات HDL بزرگ به خصوص در زنان نزدیک به سن یائسگی خطر بیشتر اترواسکلروز را به همراه دارد.
الخودری به Live Science گفت:
این یافتهها پیشنهاد میدهد که ذرات HDL بزرگ ممکن است در زنان نزدیک به سن یائسگی بیشتر مستعد اختلال عملکرد باشند. این اختلال عملکردی ممکن است باعث تغییرات متعدد دیگری شود که بدن زنان را در این زمان مستعد ابتلا به اترواسکلروز میکند. این تغییرات شامل تغییر هورمونهای جنسی به خصوص کاهش استروژن، بالا رفتن سطوح سایر لیپیدها مانند LDL، تغییر توزیع چربی در بدن زن و تغییراتی در سلامت عروق خونی است.
اگرچه به نظر میرسید زمانی که زن به سن یائسگی نزدیک میشود ذرات HDL بزرگ خواصشان تغییر میکند، این مطالعه دریافت که هر چه زمان بیشتری از یائسگی میگذرد ممکن است خواص محافظتیِ قلبی در این ذرات بازگردانده شود.
مقاله مرتبط: ارتباطی بین کلسترول و فراموشی وجود دارد؟
دکتر نیکا گولدبرگ، متخصص قلب و مدیر پزشکی مرکز Joan H.Tisch برای سلامت زنان در NYU Langone Health واقع در نیویورک که در این مطالعه مشارکت نداشته است گفت:
این تحقیق جدید بعضی مشکلات بالقوه در رابطه با استفاده از HDL برای سنجش خطر بیماری قلبی در زنان یائسه را افزایش میشود.
در این یافتهها ممکن است به پزشکان کمک شود تا در آینده بهتر خطر مشکلات قلبی عروقی را بسنجند اما در حال حاضر احتیاجی نیست زنان این نوع آزمایش کلسترول را انجام دهند. با این حال آنها میتوانند با نزدیک شدن به سنین یائسگی و بعد از آن با تمرکز بر روی رژیم غذایی، فعالیت فیزیکی و عادتهای سبک زندگیشان گامهایی را برای بهبود سلامت قلبشان بردارند. کلسترول حتی نوع خوب آن تنها عامل خطر برای بیماریهای قلبی نیست.
یکی از محدودیتهای این مطالعه این بود که به اثرات اندازه ذرات HDL و خواص آن بر روی خطر بیماری قلبی زنان در طول زمان به خصوص بعد از ورود آنها به دهه شصت، هفتاد و هشتادم زندگیشان نپرداخته بود اما الخودری گفت یک مطالعه بلند مدت گام بعدی برای تیم تحقیقاتیش خواهد بود.