نارسایی حاد کبدی (بخش اول: علائم و دلایل)

نارسایی حاد کبدی شرایطی‌است که طی آن کبد به‌سرعت و طی مدت کوتاهی – چند روز تا چند هفته – عملکرد خود را از دست می‌دهد. این بیماری معمولاً در افرادی که قبلاً سابقه‌ی بیماری‌های کبدی را نداشته‌اند، رخ می‌دهد. نارسایی حاد کبدی نسبت به نارسایی مزمن کبدی (که بسیار کندتر پیشرفت می‌کند) شیوع کم‌تری دارد.

بسته به علت ایجاد نارسایی حاد کبدی، این بیماری می‌تواند با درمان‌های مختلف بهبود یابد اما در اکثر مواقع تنها راه درمان، پیوند کبدی می‌باشد.

علائم و نشانه‌ها

علائم و نشانه‌های نارسایی حاد کبدی شامل موارد زیر می‌باشد:

• زرد شدن پوست و کره‌ی چشم (یرقان)
• درد در قسمت راست و فوقانی شکم
• تورم در ناحیه‌ی شکم
• تهوع
• استفراغ
• احساس ناخوشی عمومی
• پریشانی و دست پاچگی
• خواب آلودگی

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

نارسایی حاد کبدی می‌تواند در یک فردی که از جهات دیگر سالم است ، به سرعت پیشرفت کند، و زندگی وی را تهدید کند.
اگر فردی به طور ناگهانی دچار زردی پوست و کره‌ی چشم شده باشد و یا در ناحیه شکم خود احساس درد کند و یا هر تغییر غیرمعمول در حالات روحی، شخصی و رفتاری او ایجاد شده‌است، باید سریعاً تحت بررسی پزشکی قرار بگیرد.

دلایل و عوامل ایجاد کننده

نارسایی حاد کبدی هنگامی رخ می‌دهد که سلول های کبد به طور عمده آسیب دیده و تخریب شوند و عملکرد خود را از دست بدهند.

دلایل بالقوه‌ی بیماری عبارتند از:

• مصرف بیش از حد استامینوفن (overdose): مصرف بیش از حد دارو‌ی استامینوفن یکی از شایع‌ترین دلایل ابتلا به نارسایی حاد کبدی در ایالات متحده است. نارسایی حاد کبدی می‌تواند متعاقب یکبار مصرف مقادیر بسیار زیاد استامینوفن در یک وعده یا پس از مصرف دوز‌های بیش از دوز تجویز شده در طی روز‌های متوالی، ایجاد شود.
  اگر مردد هستید که شما یا یکی از اطرافیانتان بیش از حد از استامینوفن استفاده کرده‌‌اید حتما در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید و منتظر ظهور علائم ونشانه‌های نارسایی حاد کبدی، نباشید.

• دارو‌های تجویز شده: بعضی از دارو‌های تجویز شده توسط پزشکان، شامل آنتی‌بیوتیک‌ها، دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی و دارو‌های ضد تشنج می‌تواند باعث نارسایی حاد کبدی شود.
• دارو‌ها و مکمل‌های گیاهی: دارو‌ها و مکمل‌های گیاهی شامل: کاوا (نوعی فلفل)، افدرا، عرق‌چین و پونه می‌توانند به نارسایی حاد کبدی منجر شوند.
• ویروس هپاتیت یا سایر ویروس‌ها: ویروس‌های هپاتیت A,B و E می‌توانند باعث نارسایی حاد کبدی ‌شوند.
  سایر ویروس‌هایی که می‌توانند منجر به نارسایی حاد کبدی شوند، شامل: اپستین‌بار ویروس، سایتومگالو ویروس و ویروس هرپس می‌باشند.
• سموم (توکسین‌ها): از سمومی که می‌توانند منجر به نارسایی حاد کبدی شوند، سم قارچ آماتیت جنگلی است که گاهی این قارچ با مواد خوراکی اشتباه گرفته می‌شود.
• بیماری‌های خودایمنی: نارسایی حاد کبدی می‌تواند در اثر هپاتیت‌های ناشی از خودایمنی ایجاد شود که در طی آن سیستم ایمنی بدن شما به سلول‌های کبد شما حمله کرده و باعث ایجاد التهاب و اسیب این سلول‌ها می‌شود.
• بیماری‌های وریدی در کبد: بیماری‌های عروقی در کبد مانند سندرم بود-چیاری (Budd-Chiari syndrome) که باعث انسداد وریدی‌های کبدی می‌شود، می‌توانند به نارسایی حاد کبدی منجر شوند.
• بیماری‌های متابولیک: بیماری‌های نادر متابولیک از قبیل بیماری ویلسون (Wilson’s disease) و نیز کبد چرب حاد ناشی از بارداری، از دلایل نادر و غیرمتداول ابتلا به نارسایی حاد کبدی است.
• سرطان: سرطان، چه سرطان کبد و چه سایر سرطان‌هایی که متاستاز داده و به کبد منتشر شوند می‌توانند باعث ابتلا به نارسایی حاد کبدی شوند.

علی‌رغم موارد ذکر شده در بالا، بسیاری از موارد نارسایی حاد کبدی فاقد دلایل آشکار و شناخته شده هستند.