دانشمندان ژاپنی به تازگی در تلاش برای مبارزه با ناباروری و ساخت نوزاد انسان پیشرفت های زیادی داشته اند و پیش ماده سلولی انسان را از ظرفی که چیزی جز سلول خونی یک زن در آن نبود، ساختند.
این تحقیق قدم مهمی است به سمت چیزی که بین دانشمندان به فناوری “بازی در حال تغییر” معروف است که توانایی تغییر تولیدمثل را دارد. سلول های تولیدی اولیه که دانشمندان ایجاد کرده اند، تخمک بالغ نیستند و نمی توان آن ها را برای ایجاد جنین بارور کرد.
اما محققان در حال حاضر تخمک را از سلول های دم موش ساخته اند و آن ها را برای تولید توله های زنده آماده کرده اند. دانشمندان خارج از این تحقیق می‌گویند که این تحقیقات روزی منجر به تولید “گامتوژنز آزمایشگاهی” دست می یابند، روشی برای تولید تخمک و اسپرم در یک ظرف.
الی آداشی، رییس سابق دپارتمان علوم پزشکی دانشگاه براون، که در این تحقیق شرکت نداشته، گفت:
موفقیت مشابه در سلول های انسان موضوعی است که به زمان بستگی دارد. ما هنوز به آن نقطه نرسیدیم ولی اسن را نمی توان انکار کرد که قدم های رو به جلوی بسیاری برداشته ایم. با توجه به اینکه این مسئله چقدر در انسان دشوار است، این مطالعات جدید به نوعی یخ کار را شکست. وقتی این را دیدم به خودم گفتم: “میدونی، این زمینه داره پیشرفت می کنه”.
دانشمندان سال ها تلاش کردند توانایی بازسازی سلول های بنیادی را در مقاصد مختلف به کار بگیرند، با این امید که بتوانند از این پتانسیل برای بازسازی عضلات قلب یا سلول های مغزی از دست رفته در بیماری پارکینسون استفاده کنند.
این کشف که سلول عادی پوست یا سلول های خونی می توانند به سلول های بنیادی که توانایی تولید هر نوع بافتی را دارند، تبدیل شوند، در حدود یک دهه ی پیش یکی از مهیج ترین مرز های زیست_پزشکی بود.
مینتوری سایتو، محقق سلول های بنیادی دانشگاه کیوتر ژاپن، که پژوهش جدید منتشر شده در Science را رهبری کرده است، سال ها تلاش کرد که این رویکرد را به تخمک و اسپرم اعمال کند. در آزمایش جدید، او سلول های بنیادی را از سلول های خون انسان ایجاد کرد و سپس آن ها را هدایت کرد تا در یک مرحله ی بسیار اولیه رشد تخم، به سلول های تولید کننده‌ی اولیه تبدیل شوند.
تیم او قادر به زنده نگه داشتن سلول ها برای چهار ماه با انکوباسیون آن‌ها در یک ظرف با سلول های تخمدان موش بود. این سلول ها به اووگونی تبدیل می‌شوند، سلولی که پیش از سلول های تخمک بالغ، در سه ماهه ی اول بارداری ظاهر می شود.
بیشتر بخوانید:
- ساخت تخمدان مصنوعی که باروری را بعد از شیمی‌درمانی ممکن می‌سازد
- تکنیک سلول بنیادی برای درمان نوع خاصی از ناباروری
- اصلاح ژنی کریسپر دیستروفی عضلانی را در سگ درمان کرد؛ آیا انسان هدف بعدی است؟
- برای اولین بار: ایجاد جنین از سلول‌های بنیادی و بدون استفاده از اسپرم و تخمک
هنری گرلی، مدیر مرکز حقوق و علوم زیستی دانشگاه استنفورد و نویسنده‌ی “پایان رابطه ی جنسی و آینده ی تولید مثل انسانی” می گوید:
من فکر می کنم این یک گام مهم است، اما یکی از چندین مرحله ای است که قبل از اینکه تخمک و اسپرم ساخته شده از سلول های بنیادی قابل استفاده باشند، لازم است انجام شود. این خیلی بیشتر از هر تخمی که قبلا تولید شده مشابه تخمک انسان است، اما هنوز یک تخمک انسان نیست.
بسیاری از دانشمندان بر این باورند که این مسئله قطعی رست و فقط به زمان بستگی دارد. با وجود این، پرسش های اخلاقی، ایمنی و ذهنی پایه ای در این باره وجود دارد.
توشی شیداو، زیست شناس دپارتمان سلول های بنیادی هاروارد، خاطر نشان کرد که حتی بعد از مشکلات فنی، نگرانی عمده ای درباره ی احتمال ابتلا به سرطان و سایر بیماری هایی که می تواند در هر نوزاد ایجاد شده از چنین تخمک هایی بروز کند، وجود دارد.
اگر به سوالات سلامت جنین پاسخ صحیح داده شود، باز هم سوالات اجتماعی و اخلاقی پا بر جا هستند.
آیا ممکن است فردی بدون اطلاع خودش، به وسیله ی سلول های عادی بدنش، پدر یا مادر شود؟
اگر نیاز به تخمک برای تولید مثل از بین برود، آیا ممکن است ساعت بیولوژیکی زنان عقب کشیده شود یا از بین برود؟ آیا آسانی این روش باعث می شود لقاح آزمایشگاهی بیشتر شود؟ یا اینکه سهولت امکان تولید تخمک، به والدین اجازه می دهد از بیماری های ژنتیکی در فرزندانشان جلوگیری کنند؟
دانشمندان می گویند زمان شروع بحث در مورد این سناریو ها، آموزش همگانی و صحبت درباره‌ی نظارت بر آن، همین حالا ست.
آن زمان که ما مقاله‌ی علمی بعدی را ببینیم، زمان مناسبی برای بحث در مورد آن نخواهد بود. واکنش های ناخودآگاه، اقدامات نامطلوب، توسط کسانی که کسی نمی داند به چه مکتب سیاسی، مذهبی و غیره وابسته هستند، در پی آن خواهد آمد که این تکنولوژی را در حالت تعلیق قرار می دهند.
آداشی تاکید می کند که این تکنولوژی می تواند “بازی را تغییر دهد” و بزرگترین موفقیت انسان در زمینه ی تولید مثل، از زمان گسترش IVF خواهد بود.
در همین حال، شیودا گفت که کاربردی شدن این تکنولوژی بسیار سریع تر از هر انقلاب علمی دیگری در زمینه ی تکنولوژی رخ خواهد داد. اگر دانشمندان تعداد زیادی از سلول های تولید کننده‌ی در حال گسترش تولید کنند، می توانند چگونگی تاثیر داروها و محیط روی آن تخمک ها را بررسی کنند.
دانشمندان می توانند بهتر درک کنند که چگونه شیمی درمانی، مواد شیمیایی سمی یا تابش نیروگاه ها بر سلول های تولیدمثلی تاثیر می گذارد. سایتو می‌گوید هدف بعدی وی توسعه‌ی روشی برای وادار کردن اووگونی به توسعه است. شاید با انکوباسیون آن ها با سلول های تخمدان انسان به جای موش.
در حالی که این پژوهش سوالات اخلاقی را مطرح می کند، باروری در شرایط آزمایشگاهی هم در هنگام توسعه ی اولیه، بسیار مورد بحث بود.
دانشمندانی که در این زمینه کار می کنند، می گویند ایمیل های مکرری دریافت کرده اند، از کسانی که نمی توانند بچه ای را به فرزندخواندگی قبول کنند و آرزو می کنند که این تکنولوژی زودتر آماده شود. گرلی می گوید:
اگر کا بتوانیم این کار را انجام دهیم، اگر کار کند و اگر مطمئن باشد، صدها و هزاران زوج در آمریکا که امروز نمی‌توانند فرزند ژنتیکی داشته باشند، فرزنددار خواهند شد. دلیلی برای کار کردن آن وجود ندارد، ولی اصلی ترین چیزی که من درباره‌ی زیست شناسی فهمیدم، این است که همیشه به نوعی ما را سوپرایز خواهد کرد.
