تحقیقات جدید نشان می‌دهد داروی دوکسوروبیسین (doxorubicin) که به طور گسترده‌ای در شیمی درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، ممکن است سبب سمیت قلبی شود و به طور بالقوه منجر به نارسایی احتقانی قلب شود.
دوکسوروبیسین یک داروی شیمی درمانی است که معمولا برای درمان انواع خاصی از سرطان مانند سرطان پستان، مثانه، معده، ریه و سرطان تخمدان استفاده می‌شود. گاهی نیز برای درمان سرطان رحم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این دارو از گسترش سلول‌های سرطانی با مکانیسم مسدود کردن آنزیمی که سلول‌های سرطانی برای تقسیم و تکثیر به آن نیاز دارند، جلوگیری می‌کند.
علیرغم استفاده‌ی گسترده از این دارو، اثرات آن بر متابولیسم ایمنی بدن؛ یعنی اینکه چگونه متابولیسم بدن رفتار سلول‌های ایمنی را تنظیم می‌کند، به طور عمده ناشناخته است. بنابراین، محققان دانشگاه آلاباما در بیرمنگم (UAB) تصمیم گرفتند تا این شکاف تحقیقاتی را با بررسی اثرات داروی دوکسوروبیسین بر روی ایمونوتراپی موش انجام دهند.
Ganesh Halade ، استاديار بخش بيماري‌هاي قلب و عروق در UAB، رهبری این بررسی‌ها را برعهده گرفت. این محقق در حال حاضر يافته‌های خود را در ژورنال فيزيولوژی Heart and Circulatory Physiology آمريكا منتشر كرده است.
چگونه دوکسوروبیسین بر قلب و طحال تاثیر می‌گذارد؟
Halade و همکارانش موش‌های نر دو ماهه‌ی بدون سرطان را با دوز بالا یا پایین دارو مورد آزمایش قرار دادند. تیم پس از قربانی کردن جوندگان، اثرات دارو را بر اندام و بافت آن‌ها بررسی کردند.
دوکسوروبیسین باعث فیبروز قلب می‌شود. در فیبروز قلب، دیواره‌های قلب سفت می‌شوند و نمی‌توانند به اندازه‌ی کافی منقبض شوند. این رخداد، به نوبه‌ی خود باعث آسیب به قلب می‌شود. به عنوان یک نتیجه، قلب موش نمی‌تواست به اندازه‌ی کافی خون را پمپاژ کند. این دارو همچنین باعث مرگ برنامه ریزی شده سلول (آپوپتوز) و کوچک‌تر شدن قلب و طحال شد.
نقش اصلی طحال، فیلتر کردن خون و حفاظت از بدن در برابر بیماری‌های پاتوژن است.
مقاله‌ی مرتبط: بحران جداسازی طحال
این عضو که بزرگترین سیستم لنفاوی بدن است، سلول‌های ایمنی بدن را ذخیره می‌کند و در صورت حمله‌ی قلبی، آن‌ها را آزاد می‌کند و به محل صدمه در قلب می‌فرستد تا عمل پاکسازی را انجام دهند. با این حال، در این مطالعه محققان نشان دادند که دوکسوروبیسین به طحال آسیب می‌رساند.
این دارو همچنین سطح دو آنزیم کلیدی در پاسخ‌های ایمنی بدن را کاهش می‌دهد: لیپواکسیژنازها و سیکلواکسیژناز
دوکسوروبیسین سطح این آنزیم‌ها را در بطن چپ قلب کاهش داد. همچنین، سطح مدیاتورهای لیپیدی دیگری را کاهش داد که معمولا در توقف التهاب نقش دارند. این دارو همچنین گروهی از سلول‌های ایمنی به نام ماکروفاژهای CD169 را از بین برد که نشانه‌ی آسیب به طحال موش بود. ماکروفاژ نام به معنای “خورنده‌ی بزرگ” است، زیرا کار اصلی این گلبول‌های سفید، موقعیت یابی و خوردن پاتوژن‌هاست.
در نهایت، دارو تعادل دو سیگنال سلولی کموکاین و سایتوکاین را به هم زد. همانطور که محققان توضیح می‌دهند، این مورد نشان می‌دهد که لکوسیت‌ها در طحال قادر به دفاع از بدن در برابر بیماری‌ها نیستند.
بر اساس این یافته‌ها، Halade توضیح می‌دهد که دوکسوروبیسین دارای اثر اسپلنوکاردیاک است که باید بیشتر مورد مطالعه قرار گیرد تا عوارض دارو در قلب و طحال را به حداقل رساند.
محقق ارشد این تحقیق همچنین در مورد پیامدهای بالینی یافته‌ها به خبرگزاری پزشکی گفت:
مطالعه‌ی ما داراي اثرات باليني بسيار زياد است زيرا دوکسوروبیسین يک داروي سرطاني است که به طور گسترده در زمینه‌های انکولوژیک (سرطان شناسی) مورد استفاده قرار مي‌گيرد. بنابراین نظارت بر آسیب‌های وارده به طحال و بافت قلب ناشی از دوکسوروبیسین در یک محیط بالینی بسیار مهم است تا از ایجاد این سمیت جلوگیری شده یا به تاخیر انداخته شود.
او در ادامه افزود:
بیماران سرطانی نیازمند درمان‌های دارویی جدیدی هستند که ذاتا سرکوب کننده‌ی سیستم ایمنی نباشد اما به سلول‌های سرطانی بدخیم و خوش خیم واکنش نشان داده و با آن‌ها مقابله کند.
