اگرچه خردمندانه آن است که یک سامورایی، طریقت سامورایی را الگوی خویش قرار دهد، اما به نظر می‌رسد همه‌ی ما آن را از خاطر برده‌ایم. چنین است که اگر کسی بپرسد: “معنای راستین طریقت سامورایی(بوشیدو) چیست؟”، مردانی که قادر باشند بی‌درنگ پاسخ دهند، انگشت‌شمارند.
سامورایی به جنگجویان نظامی ژاپن قبل از صنعتی شدن گفته می‌شود. سامورایی‌ها از خانواده‌های اشراف ژاپنی بودند که در ارتش‌های خصوصی استخدام می‌شدند و به دای‌میو‌ها (اربابان محلی) خدمت می‌کردند.
چیزی که سامورایی‌ها را از ملازمان و سربازان معمولی جدا می‌کند، طریقت و مرامی است که برای مسلک خود قائل بودند. یک سامورایی جنگجویی بود که شرافت و عزت نفس داشت، و برای اثبات این شرافت به هر کاری دست می‌زد، از جمله انواع خودکشی آئینی.
مقاله مرتبط: معرفی کتاب اشباح ژاپنی
کتاب هاگاکوره درباره‌ی مرام و مسلک سامورایی‌ها نوشته شده. داستان نوشته شدن کتاب خودش جالب است:
در روز شانزدهم ماه می سال ۱۷۰۰، نابشیما میتسوشیگه درگذشت. یکی از نزدیک‌ترین مریدان وی، یاماموتو چونه‌موتو، سرخورده از تمایلات و گرایش‌های جانشین میتسوشیگه، درخواست استعفاء کرده و به وی اجازه داده‌شد به کسوت راهبی بودایی درآید. آن تابستان وی به عزلتگاهی کوچک کوچ کرد و در آن‌جا سال‌ها در انزوا زیست. در سال ۱۷۱۰، سامورایی جوانی به نام تاشیرو چوراموتو با وی آشنا شد. مصاحبت آن‌ها هفت سال دوام آورد و در دهم سپتامبر ۱۷۱۶، گفته‌های یاماموتو، آن‌گونه که سامورایی جوان آن‌ها را ثبت کرده‌بود، در قالب کتابی درآمد و نام هاگاکوره بر آن نهادند: پوشیده با برگ‌ها.
چیزی که این کتاب را بخش مهمی از ادبیات و فرهنگ ژاپن می‌کند، نه خود تعلیمات سامورایی خوب بودن، بلکه نشان دادن کلیتی از فلسفه‌ای است که لابه‌لای سطور جای گرفته. این که آدمی وقتی عزم انجام کاری را دارد لازم نیست خیلی باهوش باشد، یا مذهبی و مقدس‌طور، حتی لازم نیست توانایی برتری داشته‌باشد، و فقط و فقط نیت و خلوص قلبی است که مهم است.
هاگاکوره فلسفه‌ای کامل، چه به معنای کتابی مشتمل بر براهین عقلانی یا منطقی، و چه از منظر موضوع و محتوا، نیست.
برعکس هاگاکوره سرشار از گرایش‌های ضدعقلانی است؛ و کتاب که در واقع چکیده‌ی گفت‌و‌گوهای چونه‌موتو و راهبی جوان در طول هفت سال است، موضوعات بسیار متنوعی دارد؛ از احساسات عمیق مولف نسبت به طریقت سامورایی گرفته تا بحث در خصوص معانی مراسم چای و یا توضیح این که مثلا قصری خاص نام خود را چگونه حاصل کرده‌است … فلسفه هاگاکوره بیانگر دیدگاهی بسیار دور از اصالت عمل و ماده‌باوری مدرن ماست. جاذبه این فلسفه شهودی است نه عقلانی و یکی از مفروضات اصلی این فلسفه آن است که انسان تنها به مدد تأمل ساده به هر کجا که بخواهد می‌تواند برسد. شهود مبتنی بر خلوص دل و هدایت اخلاقی انسان را به اصول هدایت می‌کند.
مشخصات کتاب
نام: هاگاکوره (کتاب سامورایی)
نویسنده: یاماموتو چونه‌تومو
مترجم: سید رضا حسینی
نشر چشمه
شماره‌ی کتاب‌شناسی ملی: ۱۷۶۹۴۵۳
