MRI یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی روشی می‌باشد که با استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی، تصاویری دقیق از ارگان‌ها و بافت‌های بدن به دست می‌آید.
بیشتر دستگاههای ام آر آی بزرگ و مغناطیسی لوله‌ای شکل می‌باشند. زمانی که شما در داخل دستگاه ام آر آی دراز می‌کشید، میدان مغناطیسی به طور موقت اتم‌های هیدروژن را در بدن شما تغییر می‌دهد. امواج رادیویی باعث می‌شود که این اتم‌های تغییر پیدا کرده، سیگنال‌های بسیار ضعیفی تولید کنند که باعث به وجود آمدن تصاویری از مقطع عرضی بدن می‌شود.
هم‌چنین دستگاههای ام آر آی می‌توانند برای تهیه تصاویری سه بعدی که از زاویه‌های مختلف بدست آمده‌اند نیز مورد استفاده قرار گیرند.
ام آر آی چرا انجام می‌شود؟
ام آر آی یک روش تشخیصی غیرتهاجمی است که پزشکان برای بررسی ارگان‌های بدن، بافت‌های مختلف و سیستم اسکلتی استفاده می‌شود. با این روش می‌توان عکس‌هایی با کیفیت بالا از داخل بدن تولید کرد که به تشخیص طیف وسیعی از بیماری‌ها کمک می‌کند.
ام آر آی مغز و ستون فقرات
ام آر آی به طور مکرر برای عکس‌برداری از مغز و ستون فقرات استفاده می‌شود. این روش اغلب به تشخیص موارد زیر کمک می‌کند:
- آنوریسم عروق مغزی
- اختلالات چشم و گوش داخلی
- مالتیپل اسکلروزیس و یا همان فلج چندگانه (MS)
- آسیب‌های ستون فقرات
- سکته مغزی
- تومورها
- آسیب‌های مغزی در اثر ضربه
نوع خاصی از MRI، ام آر آی عملکردی از مغز (fMRI) است. این تست برای اندازه‌گیری تغییرات متابولیکی که در مغز اتفاق می‌افتد، انجام می‌شود. به غیر از این مورد از این روش برای بررسی آناتومی مغز و تعیین اینکه کدام بخش از مغز در حال انجام دادن وظایف مهم است، به کار برده می‌شود. این روش کمک می کند تا مناطق مهمی از مغز افرادی را که تحت جراحی مغز قرار می‌گیرند و در کنترل زبان و کنترل حرکات بدن دخیل هستند را شناسایی کنند. MRI عملکردی نیز ممکن است برای ارزیابی آسیب از آسیب سر و یا از اختلالات مانند بیماری آلزایمر مورد استفاده قرار گیرد. MRI عملکردی نیز ممکن است برای ارزیابی میزان آسیب‌دیدگی سر در اثر ضربه و یا از اختلالاتی مانند بیماری آلزایمر مورد استفاده قرار گیرد.
مقاله مرتبط: چه چیزی باید در مورد اسکن ام آر آی مغز و سر بدانیم؟
کاربرد فناوری MRI ترکیبی در شناسایی آسیب‌های مغزی
ام آر آی قلب و عروق خونی
با این نوع از MRI که بر روی بررسی قلب و عروق تمرکز دارد، می‌توان موارد زیر را مورد ارزیابی قرار داد:
- اندازه و عملکرد اتاقک‌های قلبی
- ضخامت و حرکات دیواره‌های قلب
- میزان آسیب‌دیدگی که به دلیل بیمار‌های قلبی و سکته قلبی به وجود آمده است.
- مشکلات ساختاری آئورت مانند آنوریسم‌ها و پارگی‌ها
- التهاب یا مسدود‌شدگی‌ها در عروق خونی
ام آر آی دیگر ارگان‌های داخلی
MRI ممکن است برای بررسی تومورها و دیگر حالت‌های غیرطبیعی بسیاری از ارگان‌های بدن استفاده شود. این ارگان‌ها شامل موارد ریز می‌شوند:
- کبد و مجاری صفراوی
- کلیه
- طحال
- پانکراس
- مثانه
- تخمدان‌ها
- پروستات
ام آر آی استخوان‌ها و مفصل‌ها
MRI ممکن است برای ارزیابی موارد نیز کمک کند:
- اختلالات مفصلی که به دلیل آسیب‌دیدگی یا آسیب‌های مکرر مانند غضروف یا لیگامان پاره شده.
- اختلالات دیسک در ستون فقرات
- شکستگی استخوان
- تومورهای استخوانی و بافت‌های نرم
مقاله مرتبط: MRI جایگزین بیوپسی
ام آر آی پستان
MRI ممکن است علاوه بر ماموگرافی برای تشخیص سرطان پستان استفاده شود؛ مخصوصاً در خانم‌هایی که سینه‌ای با بافت سفت دارند یا آنهایی که به احتمال بالایی در معرض خطر این بیماری قرار دارند.
خطرات MRI
چون در ام آر آی از آهنرباهای قوی استفاده می‌شود، وجود فلز در بدنتان ممکن است برای سلامت فرد خطرناک باشد یا تصاویر بدست آمده از ام آر آی را تحت تاثیر قرار دهد. قبل از اقدام برای گرفتن عکس ام آر آی، اگر فلز یا دستگاههای الکترونیکی در بدنتان دارید، به کارشناس مربوطه اطلاع دهید؛ مانند:
- پروتزهای فلزی مفصلی
- دِفیبریلاتور قلبی قابل تعویض
- ضربانسازهای قلبی
- کلیپس‌های فلزی
- کاشت حلزون
- گلوله، ترکش یا هر نوع دیگر از قطعات فلزی
اگر روی بدنتان تتو دارید،به دکترتان اطلاع دهید زیرا ممکن است عکس MRI را تحت تاثیر قرار دهد. تعدادی از تاتوهای تیره ممکن است شامل فلز باشد.
قبل از اینکه برای MRI برنامه ریزی کنید؛ اگر باردار هستید، به دکترتان بگویید. اثرات میدان مغناطیسی تا به حال بر روی جنین به خوبی درک نشده است. در صورت وجود مشکل پزشک شما ممکن است یک تست جایگزین برای MRI معرفی کند یا اینکه عکس برداری را به تاخیر بیندازد.
به غیر از این موارد اطلاع دادن در مورد هر نوع مشکل کبدی یا کلیوی نیز می‌تواند اهمیت داشته باشد. زیرا اختلالات در این ارگان‌ها ممکن است تزریق ماده حاجب را در حین تصویربرداری با محدودیت رو‌به‌رو سازد.
چگونه برای گرفتن MRI آماده شویم؟
قبل از تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) رژیم غذایی معمول خود را ادامه دهید و داروهای خود را مصرف کنید؛ مگر اینکه پزشک مربوطه دستور دیگری داده باشد.
- جواهرات
- گیره مو
- عینک
- ساعت
- کلاه گیس
- دندان مصنوعی
- سمعک
- لباس زیر
چه انتظاراتی باید داشته باشیم
در زمان عکس برداری
دستگاه ام آر آی شبیه یک لوله دراز و باریک بوده که هر دو طرف آن باز می‌باشد. بیمار بر روی یک تخت متحرک دراز کشیده و تخت به داخل لوله لغزیده و تکنسین مربوطه از اتاق دیگری شما را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. اگر بیمار ترس از محیط بسته (claustrophobia) داشته باشد، می‌توان با استفاده از داروهای آرامبخش باعث کاهش استرس و نگرانی فرد شد. با این حال اغلب افراد بدون هیچ مشکلی این آزمایش را طی می‌کنند.
دستگاه MRI در اطراف شما یک میدان مغناطیسی قوی ایجاد می‌کند و امواج رادیویی به طور مستقیم به بدن بیمار تابیده می‌شود. این فرآیند یک پروسه بدون درد بوده و بیمار میدان مغناطیسی و امواج رادیویی را احساس نمی‌کند.
در طول تصویربرداری، قسمت داخلی دستگاه موجب تولید مکرر ضربات، صدای تلپ تلپ و صداهای دیگر می‌شود. به همین خاطر گوش‌گیر و یا موسیقی ممکن است برای جلوگیری از شنیدن صداهای مزاحم برای بیمار تهیه شود.
در بعضی مواقع مواد حاجب که به طور معمول gadolinium می‌باشد، به صورت داخل وریدی از طرف دست یا بازو به فرد تزریق می‌شود. این مواد حاجب وضوح بعضی جزئیات خاص را بهبود می‌بخشد. مواد حاجبی که در MRI استفاده می‌شوند نسبت به مواد حاجبی که در CT scan استفاده می‌شوند، به احتمال کمتری باعث واکنش‌های آلرژیک می‌شوند.
هر عکس‌برداری MRI می‌تواند از ۱۵ دقیقه تا بیش از یک ساعت طول بکشد. در این مدت بیمار باید تا جایی که می‌تواند بدون حرکت باقی بماند زیرا حرکات بدن می‌تواند باعث تاری نتیجه آزمایش شود.
بعد از عکس برداری
اگر در حین تصویربرداری از داروهای آرامبخش استفاده نشده باشد، بلافاصله بعد از تصویربرداری، فرد محدودیتی در انجام کارهای روزانه نخواهد داشت.
نتیجه MRI
پزشک متخصص که دوره‌های تفسیر MRI را گذرانده باشد (رادیولوژیست)، تصاویر گرفته شده را مورد بررسی قرار داده و نتیجه آن را به پزشک بیمار گزارش خواهد داد. بعد از این مراحل پزشک بیمار، هر گونه یافته‌ی مهم و مراحل بعدی را با بیمار در میان خواهد گذاشت.
