تشخیص اسکیزوفرنی با روش تفکیکی صورت می‌گیرد، بدین معنا که سایر مشکلات ذهنی با توجه به علائم و نشانه‌ها کنار گذاشته می‌شوند. هم‌چنین باید توجه داشت که این نشانه‌ها به‌علت مصرف برخی داروها یا مواد ظاهر نشده‌باشند.
راه‌های زیر به تشخیص این بیماری کمک می‌کنند:
معاینه‌ی فیزیکی به تشخیص برخی علائم اسکیزوفرنی کمک می‌کند.
آزمایش‌ها و تست‌ها می‌توانند به تشخیص افتراقی بیماری و یا تشخیص مصرف الکل یا سایر مواد مخدر به‌کار می‌روند. پزشک ممکن است در برخی موارد، تصویربرداری پزشکی نظیر CT اسکن و یا MRI نیز تجویز کند.
روانکاوی روان‌پزشک با تحت نظرگرفتن بیمار و پرسش درباره‌ی افکار، نوسانات خلقی، توهمات و تمایلات آن‌ها به خودکشی و هم‌چنین تحت‌نظر گرفتن سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به بیماری‌های روانی ممکن‌است نقشی در بهبود علائم اسکیزوفرنی ایفا کند.
درمان
اسکیزوفرنی به درمان مادام‌العمر نیاز دارد؛ حتی زمانی که به‌نظر می‌رسد علائم بیماری بهبود یافته‌اند. استفاده از دارو و روان‌درمانی می‌تواند به کنترل بیماری کمک کند؛ دربرخی موارد نیز، هیپنوتیزم می‌تواند به بهبود شرایط بیمار کمک کند.
درمان دارویی:
داروهای آنتی‌سایکوتیک رایج‌ترین درمان این دسته محسوب می‌شوند که عملکرد آن‌ها با تحت کنترل قراردادن نووترنسمیتر دوپامین در مغز همراه است.
هدف درمان به‌وسیله‌ی داروهای آنتی‌سایکوتیک، محدود کردن نشانه‌های اسکیزوفرنی به پایین‌ترین میزانِ ممکن است. پزشک ممکن است از داروهای متفاوت و ترکیبی در طول زمان با دوزهای متفاوت امتحان کند تا به بهترین نتیجه برسد. داروهای آنتی‌دپرسانت و یا ضداسترس نیز می‌توانند به کنترل شرایط بیمار کمک کنند.
داروهایی که برای اسکیزوفرنی تجویز می‌شوند با عوارض جانبی بسیاری همراه‌هستند بنابراین بیمار ممکن است از مصرف آن‌ها خودداری کند.
داروهای آنتی‌سایکوتیک جدید
نسل جدید داروهای آنتی‌سایکوتیک نسبت به نسخه‌های قدیمی‌تر به علت داشتن عوارض جانبی کمتر، ارجحیت دارند. برخی از این دسته داروها عبارت‌اند از:
- آریپیپرازول
- آسناپین
- برکسپیپرازول
- کاریپرازین
- کلوزاپین
- ایلوپریدون
- لوراسیدون
- اولانزاپین
- پالیپریدون
- کوئتیاپین
- زیپراسیدون
داروهای آنتی‌سایکوتیک نسل اول
این داروها، عوارض جانبی مکرر و شدید دارند مانند افزایش احتمال بروز بیماری حرکتی مانند تاردیو دیسکنزی که ممکن است قابل‌درمان نباشد.
برخی از این داروها عبارت‌اند:
- کلروپرومازین
- فلوفنازین
- هالوپریدول
- پرفنازین
این داروها نسبت به داروهای آنتی‌سایکوتیک نسل جدید قیمت پایین‌تری دارند اما عوارض جانبی آن‌ها خصوصا در درمان‌های طولانی مدت غیرقابل چشم‌پوشی است.
بستری شدن:
دربرخی دوره‌های بحرانی بیماری و در هنگام بروز علائم شدید، بستری شدن بیمار برای حصول اطمینان از امنیت خود و اطرافیان، رسیدگی به وضعیت تغذیه و بهداشت ضروری است.
درمان الکتروکانوالسیو:
بیماران بزرگسالی که به هیچ‌یک از روش‌های درمانی پاسخ ندهند، ممکن است تحت درمان الکتروکانوالسیو قرار گیرند.
