بسیاری از مال تلاش میکنیم که اصلا به دست شوییکردن نوزادان فکر نکنیم و به نظرمان مشمئزکننده است اما جالب است که قدرت خاصی در مدفوع کودکان و نوزادان وجود دارد چیزی که مهمتر از آنچه که الان فکر میکنید و تنها مسئله این نیست که مدفوع بوی بد دارد قضیه فرا تر از این هاست ما میتوانیم اطلاعات مفیدی از مدفوع آدمی بدست آوریم اطلاعاتی که بیانگر کلیت سلامتی یک فرد است و بگذارید به عقب برگردیم از همان ابتدای تولد یعنی از زمانیکه ما اولین پوشک خود را کثیف کردیم نکات زیادی در مورد سلامتی ما داخل همین اولین مدفوع نهفته بود.
اخیرا مطالعاتی انجام شده که نتایج آن بیان میدارد که باکتریهایی که داخل رودههای آدمی زندگی میکنند برای حفظ سلامتی ما حائز اهمیت اند، در زبان علمی به این باکتری ها میکروبیوم میگویند.
اما واقعیت این است که هنوز بحثهای زیادی وجود دارد که به راستی کدام باکتری ها برای بدن مفیدند و کدام ها مضر هستند و اینکه چگونه میتوانیم باکتری های مفید را در بدن حفظ کنیم و این ها و سوالات دیگری همچنان مجهول هستند و دانشمندان در پی یافتن جواب سوالات خود هستند.
در طول اولین سال زندگی یک نوزاد، همچنان که بزرگ میشود، رودههای این نوزادان به پروش باکتریهای خاصی میپردازد. این میکروبها بسیار مفید هستند بهطوریکه به هضم غذا کمک میکنند و در تقویت سیستم ایمنی و سلامتی نوزادان نقش مهمی ایفا میکنند.
ولی میکروبیومهای بدن ما نمیتوانند همانقدر مفید باشند که در گذشته بودند. در دسامبر سال گذشته، یک گروه از محققان در تلاش بودند که بررسی کنند آیا میتوانند در نوزادانی که دچار کمبود این نوع باکتری هستند از نوع دیگری باکتری به نام بیفیداباکتریوم استفاده کرد که به عنوان یک نژادخاص و کلیدی میتوان در داخل رودههای نوزادان قرار داد.
آن ها موفق شدند اما در ادامهی یافته های خود متوجه شدند که نوزادانی که این لاکتری ها را در روده های خود پرورش دادند. دچار تغییر دو نوع PH مدفوع شدند مدفوع آن ها اسیدی تر شد.
استفاده از این باکتری ها کارکرد روده ها را به حالت عادی و طبیعی برمیگرداند و این ها باعث شد که دانشمندان این فرضیه را بسازند که کاهش PH مدفوع میتواند نشانگر یک رودهی سالم یا نشانگر وجود تعداد زیادی از باکتریهای مفید و ضروری باشد.
برای اطمینان از این یافتهها، محققان مطالعاتی را که از سال ۱۹۲۶ تا ۲۰۱۷، میزان PH مدفوع نورادان را آنالیز کردهبودند، به دقت مورد بررسی قرار دادند (ظاهرا مدتهاست که PH مدفوع توجه دانشمندان را به خود جلب کرده بود.) نتایج این مطالعات و بررسیهای انجام شده، هفتهی گذشته در مجلهی mSphere به چاپ رسید. این مقاله بیان میدارد که در حدود ۱۰۰ سال گذشته، PH مدفوع نوزادان افزایش یافته است(به این معنا که ترکیبات داخل مدفوع رفتهرفته بازیتر شدند) به این ترتیب که این PH از ۵.۰ تا ۶.۵ افزایش یافته است (هر چقدر مدفوع اسیدیتر باشد، PH کمتری دارد و هرچه بازیتر باشد PH آن بیشتر خواهد بود و آب خالص دارای PH برابر ۷ است.).
به نظر میرسد که این افزایش کوچک است و چندان اهمیتی ندارد اما در واقع این افزایش یک افزایش چشمگیر است.
خب برفرض که PH مدفوع نوزادان افزایش یافته، آیا واقعا اهمیتی دارد؟
محققان فکر میکنند که این تغییر در PH به این معناست که رفتهرفته نوزادان این نژاد خاص از باکتری یعنی بیفیداباکتریوم را از رودههای خود از دست میدهند.
چون مادران این میکروبیومهای روده را در زمان تولد به نوزادان خود منتقل میکنند پس این کاهش در هر نسل از مادران به فرزندانشان میرسد و فرزندان با میکروبیومهای کمتر، کودکانی با میکروبیومهای بیش از پیش کمتر خواهند داشت.
نتانی هنریک، محقق در ایوُلو بیوسیستمها، یک شرکت بیوپزشکی در کالیفرنیا معتقد است که
ما این مقالات را جمعآوری کردیم و بررسیهای لازمه را انجام دادیم و نتایج را گزارش دادیم تا توجه همگان را جلب کنیم که بدانید یک تغییر بزرگ در PH نوزاد رخ داده باید بیشتر فکر کرد.
ولی به راستی چه عاملی باعث شده است که بیفیداباکتریوم تا این حد خاص باشد؟
براساس گفتههای هنریک و جنیفر اسمیلوتیز از دپارتمان تغذیهی بیولوژیک دانشگاه کالیفرنیا، حیات این نژاد به خصوص از باکتری منحصرا مربوط به الیگوساکاریدهای شیر انسان است که در واقع قند موجود در شیر است. باکتری این نوع قند را مورد استفاده قرار میدهد تا رشد کند و این باکتریها برای بدن ضروری است چراکه اینها بدن را در برابر عوامل پاتوژن حفظ میکنند و مانع از این میشود که پاتوژنها ما را بیمار کنند و به همین دلیل حفظ آنها در رودهها برای ما ضروری است. وقتی ما به حد کافی بیفیداباکتریوم نداریم باعث میشود که باکتریهای بد داخل رودههای ما جا خشک کنند و سیستم ایمنی ما مجبور میشود با آن ها مبارزه کند تا آن ها را ازبین ببرد که محققان فکر میکنند این باعث حساسیت بیش ازحد بدن نسبت به آلرژنها میشود و در نهایت باعث بروز راحتتر بیماری های سیستم خود ایمنی میشود.
خود ایمنی در اثر فعالیت و حساسیت بیشاز حد سیستم ایمنی است به طوریکه سیستم ایمنی نمیتواند سلولها یخودی را از غیر خودی تشخیص دهد.
در حدود ۸۰% سلولهای ما که در ایمنی بدن دخیل هستند در رودههای ما وجود دارند.
هنریک بیان میدارد که :
یک ارتباط عمیق و اولیه بین میکروبیوم روده و سیستم ایمنی وجود دارد.
مطالعات اخیر از این ایده حمایت میکند و نشان میدهد که کودکان در صورتیکه در سالهای اول زندگی خود دچار کمبود در این باکتریها شوند احتمالا ابتلایشان به بیماریهای خودایمنی بیشتر خواهد بود.
اما درحال حاضر نیز اطلاعات زیادی وجود دارد که ما نمیدانیم.
جک گیلبرت، مسِول مرکز میکروبیوم دانشگاه شیکاگو، تائید کرد که
تغییرات ایجاد شده در PH، یک مشاهدهی جالب بالینی است و باکتریهای بیفیدوباکتریوم باعث کاهش PH مدفوع میشود و اینکه که ارتباط بین PH مدفوع نوزادان، تعداد بیفیدوباکتریومها در رودهی آنها و اینکه آیا مقدار الیگوساکاریدهای شیر انسان روی مواد قبلی تاثیرگذار است یا نه هنوز به طور دقیق مشخص نشدهاست.به عبارت دیگر ما به طور صددرصدی مطمئن نیستیم که آیا این باکتری ها باعث این حد از تغییر در PH مدفوع میشود یا نه.
با این حال این پژهشگر معتقد است که این مطالعه و مطالعات دیگر ارتباط این ها را تائید میکنند لذا این باکتری ها ضروری باید تا حد امکان حفظ شوند و میتوان برای حفظ آنها از مکملهای غذایی در بدو تولد استفاده کرد.
اما قبل از آن باید یکسری مطالعات بیشتر انجام شود تا دریابیم به راستی چه عمالی به طور کامل میتواند باعث حفظ این میکروبیومهای مفید شود.
سوال اصلی این خواهد بود که کدام نژاد از باکتری ها باید حتما در روده حضور داشته باشند و بهترین و مساعدترین زمان برای حضور آنها چه زمانی است؟
و شاید بهتر است مسیرمان را اینگونه ترسیم کنیم که ما درحال حاضر نیازمند تحقیقات بیشتر، سوالات بیشتر و صد البته مدفوع بیشتر خواهیم بود.
برای اینکه نوزادان و کودکان میکروبیومهای خود را بتوانند حفظ کنند تا سالم بمانند لازم است که یکسری از فاکتورها را مورد توجه قرار دهند.
اول اینکه باید به میزان آنتی بیوتیک هاییی که به کودکان دادهمیشودحتما حتما توجه شود
دوم اینکه باید دقت شود که کودک از شیرمادر تغذیه میکند یا خیر
و سوم اینکه آیا این نوزادان و کودکان با روش سزارین متولد شدند یا به صورت طبیعی
تمام اینها در میزان میکروبیومهای رودهی کودکان دخیل است هرچند که هنوز به طور دقیق مشخص نشده که هرکدام از این عوامل تا چه درجهای تاثیر دارند.
پزشکان و مادران میتوانند همگی نقش مهمی را در کمک به طبیعت ایفا کنند تا میکروبیومها بتوانند در رودهها به بقاء خود ادامه دهند و شاید محدود کردن استفاده از آنتیبیوتیکها و همچنین انجام سزارین در صورت امکان بتواند راهحلهای مناسبی برای ابتدای کار باشد. تغذیهی نوزادان از شیر مادر هم میتواند کمککننده باشد اما این کار همواره ممکن و عملی نخواهدبود.
مطالعات مشابه به ما کمک میکنند تاهرچه بهتر اهمیت وجود ماکروبیومها را دریابیم و تمام این یافتهها سرانجام مارا قادر میسازد تا به نوزادانی که در شرایط خاص بهسرمیبرند کمک کنیم مثلا نوزادانی که به دلایلی در ابتدای تولد به آنتیبیوتیک نیاز دارند و یا نوزادانی که به هر دلیل نمیتوانند از شیر مادر تغذیه کنند.
همانطور که برای ما بزرگشالان خوردن غذاهای سالم و پر از فیبر لازم و ضروری است؛ میکروبهای بدن ما نیز برای بقاء خود نیازمند این غذای خاص هستند.