افیوژن پریکاردی مایع اضافی بین قلب و کیسه احاطه‌کننده قلب (پریکارد) است. اکثراً مضر نیست امّا گاهی می‌تواند باعث کارکرد ضعیف قلب شود. پریکارد قلب یک کیسه محکم و چندلایه است که وقتی قلب شما می‌تپد به‌راحتی درون آن لیز می‌خورد. معمولاً ۲ الی ۳ قاشق غذاخوری مایع پریکاردی (شفاف و زرد) بین ۲ لایه کیسه موجود است. این مایع به آسان حرکت کردن قلب درون کیسه کمک می‌کند. اگر شما به افیوژن پریکاردی مبتلا هستید مایع بیشتری درون کیسه وجود دارد. انواع کوچک ممکن است حاوی ۱۰۰ میلی‌لیتر و انواع خیلی بزرگ حاوی ۲ لیتر مایع می‌باشند.
علل
در بیشتر موارد التهاب کیسه (وضعیتی که پریکاردیت نامیده می‌شود) منجر به افیوژن می‌شود. هنگامی‌که ملتهب می‌شود مایع بیشتری تولید می‌گردد. عفونت ویروسی یکی از اصلی‌ترین علل التهاب (و افیوژنی که متعاقباً ایجاد می‌شود) هستند. این عفونت‌ها شامل موارد زیر هستند:
- Cytomegalovirus
- Coxsackieviruses
- Echoviruses
- ایدز (HIV)
شرایط دیگری که می‌تواند باعث افیوژن شود موارد زیر است:
- سرطان
- جراحت کیسه یا خود قلب
- سکته قلبی
- نارسایی شدید کلیوی (افزایش اوره)
- بیماری‌های خود ایمنی (لوپوس، آرتروز روماتوئید و غیره)
- عفونت‌های باکتریایی (شامل سل)
در بسیاری از موارد هیچ علتی نمی‌توان یافت و پزشک شما ممکن است آن را افیوژن پریکاردی ناشناخته بنامد.
علائم
وقتی التهاب کیسه باعث افیوژن پریکاردی می‌شود نشانه اصلی درد در قفسه سینه می‌باشد. ممکن است هنگام تنفس عمیق بدتر شود و هنگام دراز کشیدن به شکم بهتر شود. نشانه‌های دیگر شامل موارد زیر است:
- تب
- خستگی
- دردهای عضلانی
- نفس‌تنگی
- حالت تهوع، استفراغ و اسهال (در صورت وجود ویروس)
هنگامی‌که التهاب پریکاردی وجود ندارد اکثراً نشانه‌ای دیده نمی‌شود. چه افیوژن پریکاردی جدی و وسیع و چه نمونه‌های خفیف‌تر که به‌سرعت پیشرفت می‌کنند نشانه‌های زیر رادارند:
- کوتاهی تنفس (نفس‌نفس زدن)
- پالپیتیشن (احساس کوفتگی قلب یا ضربان بالا)
- احساس بی‌وزنی در سر یا غش کردن
- پوست سرد و خیس
یک افیوژن پریکاردی با نشانه‌های فوق وضعیت اورژانسی پزشکی دارد و ممکن است حیات فرد را تهدید کند.
تشخیص
با توجه به اینکه معمولاً هیچ نشانه‌ای وجود ندارد این نارسایی‌ها بعد از تشخیص غیرطبیعی بودن نتایج آزمایش‌های روتین مکرر کشف و شناسایی می‌شوند. این آزمایش‌ها موارد زیر را در برمی‌گیرند:
- آزمایش‌های فیزیکی: ممکن است دکتر صداهای غیرطبیعی از قلب بشنود که می‌تواند حاکی از التهاب باشد. هرچند افیوژن قلبی معمولاً به کمک آزمایش فیزیکی شناسایی نمی‌شود.
- نوار قلب (اکو): به کمک الکترودهایی بر روی قفسه سینه فعالیت الکتریکی قلب بررسی می‌شود. الگوهای خاصی روی نوار قلب می‌تواند علامت افیوژن پریکاردی یا التهابی که به افیوژن پریکاردی منجر می‌شود باشد.
- فیلم اشعه x قفسه سینه: اگر سایه پیرامون قلب بزرگ‌تر از معمول باشد می‌تواند نشانه افیوژن پریکاردی باشد.
اگر کسی مشکوک به این بیماری باشد بهترین آزمایش برای اثبات آن EKG است (سونوگرافی از قلب) چون پزشک شما به‌راحتی می‌تواند مایع اضافی را مشاهده کند.
به‌محض شناسایی افیوژن، سایز و شدت آن محاسبه می‌شود. بیشتر اوقات کوچک است و مشکلات جدی ایجاد نمی‌کند؛ اما اگر وسیع باشد می‌تواند قلبتان را تحت‌فشار قرار دهد و توانایی پمپاژ آن را متوقف کند. این وضعیت تامپوناد قلبی نامیده می‌شود که به‌صورت بالقوه‌ای تهدیدکننده حیات است.
برای یافتن علت افیوژن پریکاردی، پزشک شما شاید نمونه مایع پریکاردی‌تان را بگیرد. در این رویه (پریکاردیوسنتسیز) دکتر سوزنی را در قفسه سینه شما فرومی‌کند (در افیوژن پریکاردی‌تان) و مقداری مایع برداشت می‌کند.
درمان
به شدت و علت آن بستگی دارد. انواع کوچک که نشانه‌هایی ندارند و به دلایل شناخته‌شده (به‌عنوان‌مثال نارسایی کلیوی) هستند نیازی به درمان خاصی ندارند. به خاطر اینکه افیوژن پریکاردی به سبب التهاب کیسه قلب می‌باشد درمان التهاب، افیوژن را نیز درمان می‌کند.
در این حالت موارد زیر تجویز می‌شود:
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NAID) مانند aleve، Indocin و motrin
- کورتیکواستروئیدها مانند prednisone و Solu-Medrol
- کلشی‌سین (colcrys)
اگر عفونت شدید یا ایراد قلبی (تامپوناد قلبی) باقی ماند مایع اضافی باید فوراً تخلیه شود. این تخلیه به ۲ روش انجام می‌شود:
- پریکاردیوسنتسیز: دکتر سوزن را به درون سینه فرو می‌کند و داخل پریکارد دچار افیوژن قرار می‌دهد. کاتتر درون مایع قرار داده شده و مایع بیرون مکیده می‌شود.
- پریکاردیکتومی یا پنجره پریکاردی: جراح شکافی در سینه می‌دهد، به آن ورود می‌کند و مقداری از پریکارد را می‌برد. به این صورت پریکارد دچار افیوژن تخلیه‌شده و معمولاً از بازگشت دوباره بیماری جلوگیری می‌شود. این شیوه نیازمند بیهوشی عمومی و خطر آن بیشتر از پریکاردیوسنتسیز است.
پریکارد دچار افیوژنی که ۳ ماه یا بیشتر دوام آورده باشد مزمن نامیده می‌شود. اکثراً دلیل شناخته‌شده‌ای برای وقوع آن وجود ندارد. مشاهده و نظارت بدون درمان صورت می‌گیرد و در صورت ظاهر شدن علائم یا آسیب قلبی معمولاً تخلیه انجام می‌شود.
برخی موارد پزشکی که می‌توانند سبب افیوژن پریکاردی شوند شامل موارد زیرند:
- ابتلا به ایدز (HIV)
- لوپوس
- سل
در این موارد، درمان بیماری پایه (که منجر به افیوژن شده) اغلب به بهبود افیوژن کمک می‌کند.
