با وجود اینکه مرگومیر ناشی از سرطان کولورکتال در کل کاهش یافتهاست، پزشکان متوجه یک مورد غیرعادی شدهاند: میزان مرگومیر سرطان کولورکتال در افراد زیر ۵۵ سال به طرز وحشتناکی بالا رفتهاست. این آمار در گروه جوانتر بین سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۶ رشد یک درصدی را نشان میدهد.
مطالعه جدیدی که توسط دانشمندان انستیتو Salk انجام گرفته، نشان میدهد که رژیم غذایی پرچرب با به هم زدن تعادل اسیدهای صفراوی و به راه انداختن یک مسیر سیگنالی هورمونی، رشد دستهای از سلولهای سرطانی را تقویت میکند.
این نتایج که در ژورنال Cell در تاریخ ۲۱ فوریه ۲۰۱۹ چاپ شدهاست، میتواند توضیخح دهد که چگونه سرطان کولورکتال، که رشد و بروز آن دههها طول میکشد، همزمان با ترویج رژیمهای پرچرب، شیوع آن در گروههای جوانتر نیز افزایش محسوسی داشتهاست.
پروفسور Ronald Evans سرپرست آزمایشگاه Gene Expression میگوید:
این مطالعه راه جدیدی را برای کاهش التهاب، بازیابی سلامت روده و کاهش قابلتوجه پیشرفت تومور ها را در اختیار ما میگذارد.
این آزمایش که بر روی موش انجام شدهاست، نقش شیوه زندگی و ژنتیک را به خوبی نشان میدهد.محققان مشاهده کردند که در حیواناتی که دارای جهش APC بودهاند، گروهی که تغذیه پرچربتری داشتند ابتلا به سرطان کولورکتال در آنها سریعتر صورت میگرفت. جهش در APC شایعترین جهشی است که در مبتلایان به سرطان کولورکتال دیده میشود.
Ruth Yu نویسنده همکار میگوید:
وقتی از لحاظ ژنتیکی مستعد ابتلا به سرطان رکتال باشید، رژیم پرچرب همچون محرکی دوم برای سرطان عمل خواهد کرد.
کولون و روده اندامهای پرکاری هستند.هنگامی که غذا میخورید، روده شما نیاز دارد تا مخاط خود را به طور منظم بازسازی کند چون اسیدهای گوارشی موجب آسیب آنها میشود. برای اینکار، این اندام تعدادی سلولهای بنیادی را در خود دارد که بتواند کار بازسازی را به سرعت از سر گیرد.
دانشمندان یافتهاند که سرطانهای کولون از این سلولهای بنیادی منشا میگیرند. شایعترین جهش عامل سرطان کولورکتال، حهش در ژن APC میباشد. این ژن به طور عادی یک ژن سرکوبکننده است و بر روی تقسیم سلولها نظارت میکند. جهش در ژن APC این کنترل را از بین میبرد و موجب تقسیم لجامگسیخته و سرطانی این سلولها میشود.
در طی ۴ دهه گذشته، Evan و همکارانش نقش اسیدهای صفراوی را بررسی کردهاند(۳۰ نوع اسید صفراوی در روده وجود دارد که در هضم و جذب کلسترول، چربی و مواد محلول در آن نقش دارند). یکی از یافتههای آزمایشگاه این است که اسیدهای صفراوی سیگنالهای هورمونی را به سلولهای بنیادی میفرستند که این سیگنالها از طریق پروتئینی به نام Farnesoid X receptor(FXR) منتقل میشوند. در این مطالعه جدید تاثیر رژیم غذایی پرچرب بر این سیگنالهای هورمونی پرداخته میشود.
Ting Fuk نویسنده اول و دانشجوی پسادکترای Salk ، کار را با بررسی نشانهای در یک موش با جهش APC در آزمایشگاه آغاز کرد.این موشها که نشانههای اولیه سرطان کولورکتال را در خود نمایان کرده بودند، بنابراین تصمیم گرفت تا سطح اسیدهای صفراوی آنها را نیز همزمان بررسی کند. او دریافت که اسیدهای صفراوی که با FXR در ارتباط بودند همزمان با آغاز سرطان افزایش یافتهبود.همچنین با پیدایش انواع دیگر اسیدها نیز سرعت گسترش سرطان افزایش مییافت.
Michael Downs ، نویسنده همکار و محقق ارشد Salk میگوید:
ما شاهد رشد سریع سرطان همزمان با افزایش اسیدها بودیم.حفظ تعادل میان اسیدهای صفراوی راه کلیدی کاهش رشد سرطان میباشد.
همچنین محققان نشان دادهاند که تغذیه این موشها با رژیم غذایی کمچرب همانند شعلهور ساختن یک آتش است: رژیمهای غذایی کمچرب موجب افزایش سطح دو نوع از اسیدهای چربی میشوند که فعالیت FXR را با مشکل مواجهه میکنند. روده میخواهد خود را تعمیر کند و FXR سرعت این فرآیند را تعدیل میکند. وقتی اسیدهای صفراوی FXR را سرکوب میکنند، گروهی از سلولهای بنیادی به طور مرتب رشد میکنند و آسیبهای DNA در آن تجمع مییابد.
Annette Atkins نویسنده همکار میگوید:
ما میدانستیم که رژیمهای غذایی پرچرب و اسیدهای صفراوی هر دو جزو ریسک فاکتورهای سرطان هستند، ولی انتظار نداشتیم که هر دو با تاثیر بر FXR سلولهای بنیادی روده عمل کنند.
موشهایی که جهش APC داشتند، تومورهای خوشخیمی موسوم به آدنوما را در خود رشد داده بودند. در انسانها، آدنوماها عمدتا در رودهباریک دیده میشوند و به طور روتین حین کولونوسکوپی برداشته میشوند.این تودهها معمولا دههها طول میکشد تا به آدنوماکارسینوماهای بدخیم تبدیل شوند. با این حال این آدنوماها به سرعت به دنبال تجویز رژیم غذایی پرچرب تبدیل به تودههای سرطانی شدند.
درآخر، محققان یک مکانیسم سلولی احتمالی را نیز به عنوان یکی از علل احتمالی افزایش مرگومیر ناشی از سرطان کولورکتال در گروههای جوانتر مطرح کردند. تئوری آنها این است که از آنجایی که رژیمهای غذایی پرچرب رو به گسترش است، تعداد بیشتری از افراد دارای جهش APC رشد تومورهای سرطانیشان تسریع مییابد.
سپس، محققان تصمیم گرفتند که سلاح ضدسرطان جدیدی را آزمایش کنند. آنها مولکولی به نام FexD را که در آزمایشگاه Salk ساخته شدهبود، برای فعال کردنFXR در سلولهای بنیادی روده باریک استفاده کردند. به نظر میآید که FexD آسیب ناشی از عدم تعادل اسیدهای صفراوی را هم در موشها و هم در سلولهای سرطانی کولون انسانها جبران میکند.
قبل از اینکه FexD بر روی انسان بکار گرفته شود آزمایشهای زیادی نیاز است تا انجام گیرد. با این حال تیم تحقیقاتی آینده امیدوارکنندهای برای گسترش این دارو میبیند چون علاوه بر اینکه فقط برروی FXR کولون اثر میکند و اینکه عوارض جانبی بسیار کمتری دارد.