سینوزیت یک التهاب یا ورم بافتی است که این بافت آستر یا مخاط سینوسی است. سینوس‌های سالم با هوا پرشده‌اند اما هنگامی‌که با مایع مسدود یا پر شوند میکروب‌ها می‌توانند رشد کنند و سبب عفونت شوند. شرایطی که می‌توانند سبب مسدود شدن سینوس‌ها شوند:
- سرماخوردگی عادی
- آلرژی موسوم به ورم مخاط بینی که باعث ورم مخاط بینی می‌باشد
- رشد خفیف در مخاط بینی که پلیپ بینی نامیده می‌شود
- تیغه بینی منحرف‌شده (انحراف بینی) که حجم دو طرف تیغه بینی را تغییر می‌دهد
انواع سینوزیت
- سینوزیت وخیم معمولاً با نشانه‌های سرماخوردگی مانند آبریزش و گرفتگی بینی و درد در ناحیه صورت که می‌تواند سریع اتفاق بیفتد و ۲ الی ۴ هفته ادامه یابد
- التهاب سینوسی نیمه حاد معمولاً ۴ الی ۱۲ هفته طول می‌کشد
- نشانه‌های التهاب سینوسی مزمن ۱۲ هفته و بیشتر طول می‌کشد
- سینوزیت‌های مکرر چندین بار در سال اتفاق می‌افتد
چه افرادی دچار سینوزیت می‌شوند؟
افراد بسیار زیادی! حدود ۳۵ میلیون آمریکایی حداقل یک‌بار در سال دچار این عارضه می‌شوند که در صورت وجود شرایط زیر احتمال وقوع آن بیشتر است:
- ورم درون بینی (مثل اتفاقی که هنگام سرماخوردگی معمولی می‌افتد)
- مجراهای مسدود شده‌ی تخلیه کننده مایع سینوسی
- تغییرات ساختاری که مجراهای مذکور را باریک می‌کنند
- پلیپ بینی
- نقص در سیستم ایمنی یا داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند
مواردی که باعث سینوزیت در کودکان می‌شود:
- آلرژی
- بیماری‌هایی که در مهدکودک یا مدرسه از بچه‌های دیگر می‌گیرند
- آرام‌بخش‌ها
- نوشیدن از بطری در حالت دراز کشیدن به پشت
- وجود دود در محیط
عفونت و استعمال دخانیات عامل اصلی احتمال عارضه در بزرگسالان است.
نشانه‌های سینوزیت وخیم
نشانه‌های اصلی:
- فشار یا درد در صورت
- گرفتگی بینی
- آبریزش بینی
- از دست دادن حس بویایی
- سرفه یا احتقان
نشانه‌های احتمالی:
- تب
- بوی بد دهان
- خستگی
- درد دندان
وجود ۲ یا تعداد بیشتری از نشانه‌ها یا ترشح غلیظ سبز یا زرد بینی می‌تواند نشانه سینوزیت وخیم باشد.
نشانه‌های سینوزیت مزمن
این نشانه‌ها می‌توانند ۱۲ هفته یا بیشتر وجود داشته باشند:
- احساس احتقان یا گرفتگی در صورت
- گرفتگی یا انسداد در بینی
- وجود چرک در حفره بینی
- تب
- آبریزش بینی یا مواد تغییر رنگ داده در عقب بینی (که پزشک با دستگاه‌های مخصوص متوجه این مورد می‌شود)
همچنین احتمال سردرد، بوی بد دهان، دندان‌درد یا احساس خستگی زیاد هم وجود دارد.
تشخیص
پزشک به نشانه‌ها نگاه خواهد کرد و معاینه می‌کند. احتمالاً برای یافتن حساس‌شدگی در سینوس‌ها صورتتان را لمس می‌کند و فشار می‌دهد و با ضربه زدن روی دندان‌ها مشاهده می‌کند که آیا سینوسی نزدیک بینی اذیت می‌کند یا خیر. همچنین ممکن است آزمایش‌های دیگری گرفته شود.
آندوسکوپی بینی چیست؟
اندوسکوپ بینی یک وسیله‌ی لوله مانند است که به دوربین‌ها و چراغ‌های کوچک مجهز شده. پزشک از این وسیله برای مشاهده درون‌بینی و مناطق تخلیه سینوسی استفاده می‌کند. ممکن است برای این عمل بی‌حسی موضعی استفاده شود؛ اما همیشه نیاز به این کار نیست.
درمان
در صورت وجود عفونت ساده سینوسی، پزشک ممکن است به شما محلول نمکی یا ضد احتقان بینی توصیه کند. استفاده از داروی ضد احتقان بدون نسخه پزشک نباید بیش از ۳ روز به طول بیانجامد چون این کار خود می‌تواند باعث احتقان شود. در صورت تجویز آنتی‌بیوتیک توسط دکتر معمولاً بین ۱۰ تا ۱۴ روز باید مصرف کنید تا اثربخش باشد. نشانه‌ها نیز معمولاً با درمان ناپدید می‌شوند.
هوای گرم و مرطوب می‌تواند به درمان سینوزیت کمک کند. شما می‌توانید از دستگاه بخور استفاده کنید یا در بخار حاصل از آب گرم استنشاق کنید. البته اطمینان حاصل کنید که آب خیلی داغ نباشد.
روش‌های دیگری هستند که می‌توانید خودتان در جهت بهبود سینوزیت مزمن از آن‌ها استفاده کنید:
- کمپرس گرم می‌تواند درد را در بینی و سینوس‌ها آرام کند
- قطره‌های بینی نمکی برای استفاده در منزل ایمن هستند
- قطره‌های ضد احتقان بدون نسخه یا اسپری‌ها می‌توانند مؤثر باشند. البته آن‌ها را بیش از آنچه توصیه شده استفاده نکنید
در بعضی موارد پزشک ممکن است داروهای استروئیدی را همراه آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز کند.
گزینه‌های دیگر
اجتناب از هرگونه محرک که مربوط به سینوس‌هاست ضروری است. بعضی گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر است:
- در صورت وجود آلرژی احتمالاً پزشک داروی ضد حساسیت (آنتی‌هیستامین) تجویز می‌کند
- درصورتی‌که قارچ علت بیماری باشد ممکن است داروی ضد قارچ تجویز شود
- در صورت وجود نقص ایمنی خاص احتمالاً پزشک ایموگلوبین (پادتن) تجویز می‌کند که به مبارزه بدن علیه عوامل بیماری کمک کند
آیا می‌توان از عفونت سینوسی (سینوزیت) پیشگیری کرد؟
راه قطعی برای ممانعت و پیشگیری از سینوزیت وجود ندارد؛ اما راه‌هایی وجود دارد که شاید بتواند کمک کند:
- عدم استعمال دخانیات و دوری از افرادی که استعمال می‌کنند
- دست‌هایتان را مرتب بشویید، مخصوصاً در طول فصل سرماخوردگی و آنفولانزا و سعی کنید صورتتان را لمس نکنید
- سعی کنید از مواردی که خودتان میدانید به آن‌ها آلرژی (حساسیت) دارید دوری‌کنید
آیا نیاز به جراحی سینوسی دارم؟
درصورتی‌که آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای دیگر نتوانند سینوس‌ها را باز کنند ممکن است نیاز به جراحی باشد. همچنین اگر ساختار طبیعی سینوس شما خیلی مناسب نیست. برای مثال پلیپ‌های بینی می‌توانند باعث انسداد سینوس‌ها و بازداری آن‌ها از تخلیه مایع سینوسی شوند. در صورت وجود چنین شرایطی احتمالاً پزشک شما در مورد نوعی جراحی با شما صحبت خواهد کرد. پزشکان معمولاً برای این جراحی‌ها از اندوسکوپ استفاده می‌کنند. بیشتر افراد معمولاً بعد از حدود ۵ تا ۷ روز می‌توانند به فعالیت‌های طبیعی‌شان بازگردند. البته بهبودی کامل حدود ۴ تا ۶ هفته به طول می‌انجامد.
چند جراحی وجود دارد که پزشک می‌تواند در مطب انجام دهد:
- قطع شاخک بینی (turbinectomy) بافت‌های متورم بینی را کاهش می‌دهد. این روش تنها چند دقیقه طول می‌کشد.
- جراحی سینوس از طریق بالون زدن (Balloon sinuplasty) سینوس‌های متورم که به آن‌ها این امکان را می‌دهد که مخاط را به‌راحتی تخلیه کنند. بیشتر شبیه جراحی عروق از طریق بالون زدن می‌باشد که جراح با بالون زدن عروق خونی مسدود شده منتهی به قلب را می‌گشاید.
در صورت عدم درمان سینوزیت چه اتفاقی می‌افتد؟
تا زمانی که درمان صورت نگیرد درد و ناراحتی خواهید داشت! در موارد نادر سینوزیت درمان‌نشده می‌تواند منجر به مننژیت (آبسه مغز) یا حتی عفونت در استخوان شود. درهرصورت مشکلات خود را با پزشک در میان بگذارید.
