امیدواریم از قسمت اول خوشتان آمده است. در قسمت دوم این مجموعه، ۱۰ مورد دیگر از باورهای نادرستی را برایتان آماده کردهایم که به وفور در جامعه به گوش میخورد. شما کدوم یکیشون رو شنیدین؟
۱۱. خفاشها کورند
همه میدانیم که خفاشها به کمک موقعیتیابی صوتی، مسیر خود را پیدا میکنند. ولی شنوایی استثنائی خفاش به معنی کور بودن این جانور نیست. همهی خفاشها یک جفت چشم دارند و میتوانند ببینند. بعضی از گونههای میوهخوار حتا بینایی بهتری نسبت به ما دارند!
۱۲. اگر با موهای خیس بیرون بروید، سرما میخورید
موی خیس هیچگونه وجه تمایز خاصی ندارد که بتواند شما را در برابر ویروس سرماخوردگی آسیبپذیرتر کند، اما این داستان معروف شاید خیلی هم بیراه نباشد. بیرون رفتن با موهای خیس میتواند باعث چاییدن فرد شود، که این مسئله در ادامه به بروز علائمی مشابه با سرماخوردگی منجر میگردد. علت این پدیده احتمالاً به کاهش خونرسانی به بینی مربوط میشود.
۱۳. نقاط سفید روی ناخن نشاندهندهی کمبود کلسیم است
نقاط سفیدی که بر روی ناخن ظاهر میشوند، لکونیکی (Leukonychia) نام دارند. خیلیها باور دارند لکونیکی به معنی دریافت مقادیر کم کلسیم است. اما علت اصلی ظهور چنین نقاطی رسیدن آسیب فیزیکی به خود ناخن است، که ممکن است در اثر برخورد ناخن به جایی بروز یابد. حتی استفاده از ناخنهای مصنوعی نامناسب میتواند به بروز چنین علامتی بینجامد.
۱۴. گربهی شرودینگر هم زنده است، هم مرده
اروین شرودینگر، فیزیکدان اتریشی، در سال ۱۹۳۵ یک آزمایش فرضی مطرح ساخت که بعدها به شهرت فراوانی دست پیدا کرد. در آزمایش فرضی شرودینگر، گربهای داریم که در داخل یک جعبهی فلزی قرار داده شده است، و ما نمیتوانیم داخل این جعبه را ببینیم. درون این جعبه به غیر از گربه، یک شمارشگر گایگر – مولر، یک مادهی پرتوزا، یک شیشه سم و یک چکش هم وجود دارد. فروپاشی مادهی پرتوزا باعث راهاندازی شمارشگر گایگر میشود. این شمارشگر مکانیسمی را فعال میکند که چکش را به شیشهی سم کوبانیده و باعث شکسته شدن شیشه و آزاد شدن سم در داخل جعبه میشود. این سلسله مراتب در نهایت به مرگ گربه میانجامد. اما با توجه به این که فروپاشی مادهی پرتوزا به صورت تصادفی رخ میدهد، ما هرگز نمیتوانیم از مرده یا زنده بودن گربه مطمئن بشویم، مگر این که در جعبه را باز کرده و با چشم خود وضعیت گربهی نگونبخت را ببینیم.
داستان این گربه رو از اینجا بخونید: گربهی شرودینگر؛ مرده یا زنده؟
آیا این نتیجهگیری بدین معنی است که گربهی شرودینگر همزمان زنده و مرده است؟ پاسخ منفی است. برخلاف باور عموم، شرودینگر با مطرح ساختن این آزمایش در حقیقت سعی داشت به نامعقول و غیرممکن بودن نظریه کوانتوم اشاره کند، نه این که بگویید گربه هم مرده است، هم زنده!
۱۵. سینک ظرفشویی در شمال و جنوب استوا، آب را در جهات مختلفی به داخل میکشد
خیلیها میگویند اسپین یا چرخش زمین به دور خود باعث میشود، آب در نیمکرههای شمالی و جنوبی به ترتیب به صورت ساعتگرد و پادساعتگرد از سینک ظرفشویی تخلیه شود. درست است که چرخش زمین با القای اثری به نام اثر کوریولیس (Coriolis effect) بر جهت چرخش پیچندها (گردباد) تأثیر میگذارد، ولی آب موجود در داخل سینک به قدری کم است که جهت تخلیه شدن آن به درون فاضلاب از چرخش زمین اثر نمیپذیرد. این که آب در چه جهتی سینک را ترک میکند بیشتر به جهت ریخته شدن آن به درون سینک و طراحی سینک بستگی دارد.
۱۶. زنبور عسل نر قادر به پرواز کردن نیست
بحث این که زنبور عسل نر بر اساس قوانین فیزیک نمیتواند پرواز کند، به نیمهی اول قرن بیستم باز میگردد. ولی آن موقع درک ما از فیزیک پرواز بسیار کمتر از امروز بوده است. بر اساس محاسباتی که در آن دوره انجام شده بود، بالهای کوچک زنبور عسل نر اصولاً نباید بتوانند این جانور را در هوا شناور سازند. با این حال، پژوهشگران دانشگاه آکسفورد توانستند به کمک ایجاد دود در کنار این زنبورها، پرواز کردن آنها را با دوربینهای بسیار سریع ضبط نمایند. زنبور عسل نر آناتومی آیرودینامیک ندارد، ولی با این حال، پروازش هیچیک از قوانین فیزیک را نقض نمیکند.
۱۷. لمینگها دستهجمعی خودکشی میکنند
فیلم مستندی با عنوان «برهوت سفید» در سال ۱۹۵۸ توسط دیزنی منتشر گردید که صحنهی پایین پریدن چندین لمینگ (نوعی موش صحرایی) را از لبهی یک صخره نشان میداد. در سال ۱۹۸۳ مشخص شد که این صحنه کاملاً ساختگی و غیرمستند بوده است. عوامل سازندهی مستند این لمینگها را به کنار صخره منتقل کرده بودند. حقیقت این است که لمینگها از شلوغی خوششان نمیآید و هنگامی که جمعیتشان زیاد میشود، پراکنده میگردند. این جوندگان در دستههای بزرگی کنار رودخانهها جمع میشوند تا شنا کرده و به جای دیگری بروند. اما لمینگها هرگز به اختیار خود از لبهی صخره پایین نمیپرند که خودشان را به کشتن بدهند.
۱۸. هوا در زمانهای برابری از بالا و پایین بال هواپیما عبور میکند
یکی از رایجترین برداشتهای نادرست در مورد هواپیماها این است که طراحی بال هواپیما به گونهای صورت گرفته که سطح فوقانی آن طویلتر از سطح تحتانی است، و همین مسئله موجب میشود هوای بالا سریعتر از هوای پایین بال به حرکت در بیاید. سرعت نابرابر هوای دو سمت بال باعث ایجاد اختلاف فشار شده و این نابرابری در فشار دو طرف هواپیما را از سطح زمین بلند میکند. ولی این چنین نیست. ناسا میگوید «اگر واقعاً این چنین است، پس هواپیمای نمایشی چگونه میتواند به صورت وارونه هم پرواز کند؟». حقیقت این است که هواپیما حتی در صورت برابر بودن طول سطوح فوقانی و تحتانی بالهایش باز هم قادر به پریدن خواهد بود. عامل موثر در صعود هواپیما انحنای بال است، نه تفاوت طول دو سطح آن.
۱۹. موز یک میوهی درختی است، و درخت آن میتواند حرکت کند
گیاه موز ممکن است مانند درخت به نظر برسد، اما در واقع یک گیاه علفی همراه با تنهای از برگهای در هم پیچیده است. موز ار خانوادهی توتها به حساب میآید. گیاه موز دارای شبکهای از ریشههای منشعب زیرزمینی است که ریزوم نام دارند. ریزوم به صورت جانبی در زیر خاک به اطراف گسترش پیدا میکند. ممکن است از این ریزوم پیشرونده گیاه موز جداگانهای سر برآورده و با فاصلهی قابل توجهی نسبت به گیاه مجاور، رشد کند. همین موضوع باعث شده است بگویند درختان موز راه میروند!
۲۰. ابرغذاها برای سلامت معجزه میکنند
مواد غذایی مانند بلوبری و کلم کالی، به دلیل ارزش غذایی بسیار بالا، در صدر جدول ابرغذاها قرار دارند. اما مفهوم ابرغذا یا “superfood” کاملاً ساختگی است. تاکنون هیچگونه تعریف رسمی از ابرغذا ارائه نشده است. ارزش غذایی بالای ذکر شده هم از مطالعاتی نتیجه گرفته شده که در لولههای آزمایش غنی از ریزمغذیها صورت گرفته است. این قبیل داستانها که به منظور بازاریابی ساخته و پرداخته میشوند، ممکن است خطرناک باشند. نه تنها مدرکی مبنی بر ابرغذا بودن بسیاری از غذاهای موجود در بازار در دست نیست، بلکه یکسری از این به اصطلاح ابرغذاها میتوانند برای سلامت انسان نامطلوب باشند.