بدن آدمی در طول سده‌های متمادی به نوعی آهنگ طبیعی دست پیدا کرده، که به کمک عوامل زیستی و محیطی به تعیین زمان غذا خوردن و خواب می‌پردازد. با این حال، ساخت و توسعه‌ی چراغ‌های حبابی در طی سال‌های گذشته و پیشرفت آن به سمت تلفن‌های هوشمند، موجب شده انسان تا آن‌جایی که می‌تواند به سرکوب این آهنگ طبیعی بپردازد. پدیده‌ای که محققان آن را پرواززدگی اجتماعی می‌خوانند.
پژوهشگران در یک مطالعه‌ی جدید سعی کرده‌اند به کمک منطقه‌های زمانی به توضیح پیامدهای اقتصادی و بهداشتی پرواززدگی اجتماعی بپردازند. نتایج این مطالعه در مجله‌ی Health Economics منتشر شده است.
به منظور درک بهتر این مطلب، ابتدا باید با مفهوم «منطقه‌ی زمانی» آشنا شوید. اگر شما تاکنون در بیش از یک کشور زندگی کرده باشید، احتمالاً متوجه این قضیه شده‌اید که خورشید در زمان‌های متفاوتی از روز غروب می‌کند. زمان غروب خورشید به منطقه زمانی محلی بستگی دارد که شما در آن ساکن هستید. زمان طلوع و غروب خورشید در مناطق زمانی شرقی‌تر، زودتر از مناطق زمانی غربی است. هر چقدر در امتداد این تقسیم‌بندی‌های زمانی به طرف غرب جابه‌جا شوید، خواهید دید که خورشید دیرتر طلوع کرده و دیرتر هم غروب می‌کند.
غروب خورشید یکی از عوامل محرک بسیار مهم در امر خواب است. پژوهش‌ها نشان داده است که با غروب خورشید و تاریک‌تر شدن هوا، مغز شروع به ترشح هورمونی به نام ملاتونین می‌کند. ملاتونین موجب خواب‌آلودگی می‌شود.
مطالعه‌ی بیشتر: آیا ملاتونین داروی خوبی برای مقابله با بی‌خوابی است؟
پژوهشگران در این مطالعه‌ی جدید دریافتند که مردم ساکن در مناطق زمانی شرقی، نسبت به جوامع حاضر در منطقه‌های زمانی غربی، طلوع خورشید را زودتر تجربه می‌کنند. همین مسئله موجب می‌شود آن‌ها نسبت به مردم غرب، سریع‌تر به رخت‌خواب بروند. از سوی دیگر، به دلیل طلوع دیرهنگام آفتاب در غرب، مردم این قسمت از زمین دیرتر می‌خوابند.
چرا پرواززدگی اجتماعی اصلاً باید وجود داشته باشد؟ خوب بیشتر بخوابیم!
اما مشکلی که وجود دارد این است که ساعت کاری رسمی از زمان طلوع خورشید پیروی نمی‌کند، و در همه‌جای زمین یکسان است. این مسئله باعث می‌شود مردم ساکن در مناطق زمانی غربی نتوانند خواب کافی دریافت کنند. شروع ساعت کاری از ۸ صبح و از سوی دیگر، طلوع دیرهنگام خورشید، به این مردم اجازه نمی‌دهد بیشتر از ۸ ساعت در طول روز بخوابند. این در حالی است که ۸ ساعت خواب برای عده‌ی زیادی از مردم به یک رویای دوردست تبدیل شده است، چرا که خیلی‌ها حتی ۶ ساعت هم نمی‌توانند بخوابند. بیش‌ترین آسیب متوجه حال مردمانی می‌گردد که باید سر موعد مقرر در مراکز آموزشی و اداری حاضر شوند.
محققان توانستند به خوبی نشان دهند که کمبود خواب در شبانه‌روز یا پرواززدگی اجتماعی باعث بروز مشکلات بسیاری برای سلامت افراد می‌شود. مردمی که در بخش غربی منطقه‌ی زمانی خود زندگی می‌کنند (برای مثال جمعیت غرب کشور خودمان را در نظر بگیرید) تا ۱۱ درصد بیشتر از جمعیت ساکن در شرق همان منطقه‌ی زمانی، اضافه وزن پیدا می‌کنند. این جوامع هم‌چنین با احتمال بالاتری به دیابت، بیماری قلبی‌عروقی و سرطان سینه مبتلا می‌گردند. بله تعجب نکنید. نتایج مطالعات نشان داده است که کم‌خوابی خطر ابتلا به سرطان سینه را بالاتر می‌برد.
مطالعه‌ی بیشتر: محرومیت از خواب، سرکوب کننده‌ی سیستم ایمنی
پژوهشگران مطالعه‌ی خود را یک گام فراتر بردند. آن‌ها فرضیه‌ای ساختند مبنی بر این که محرومیت از خواب و مشکلات سلامت باعث اختلال در تفکر، کاهش بهره‌وری و در نهایت افت درآمد می‌شود. آن‌ها به کمک داده‌های حاصل از پیمایش سعی کردند به این پرسش پاسخ بدهند: آیا مردم ساکن در منطقه‌های زمانی غربی، درآمد کم‌تری دارند؟ پاسخ مثبت است. یافته‌ها حاکی از آن بود که درآمد این مردم ۳ درصد کم‌تر از افراد ساکن در مناطق شرقی‌تر است.
تمام مواردی که در این مقاله‌ی کوتاه برشمردیم، تنها تعدادی از آثار نامطلوبی است که پرواززدگی اجتماعی می‌تواند بر سلامت داشته باشد. پیام اخلاقی همه‌ی این حرف‌هایی هم که زدیم اینه که خواب مهمه و منطقه‌ی زمانی در برابر اون زمانی که شما صرف نگاه کردن به صفحه‌ی گوشی می‌کنی، چیزی نیست! پس برو بخواب!
