پارکینسون چه بیماری است
بیماری پارکینسون اختلال عصبی پیشرونده است. اولین علائم بیماری پارکینسون مشکلات حرکتی می‌باشد. حرکات عضلانی روان و هماهنگ بدن توسط ماده‌ای به‌نام دوپامین در مغز امکان‌‌پذیر می‌شود. دوپامین در بخشی از مغز به‌نام substantia nigra ساخته می‌شود. در بیماری پارکینسون، سلول‌های substantia nigra شروع به از بین رفتن می‌کنند و در این هنگام سطح دوپامین کاهش می‌یابد. وقتی میزان دوپامین ۶۰ تا ۸۰ درصد کاهش یافت، علائم پارکینسون شروع به ظاهر شدن می‌کنند.
آیا بیماری پارکینسون درمان دارد
در حال حاضر
درمان قطعی پارکینسون وجود ندارد. پارکینسون بیماری مزمنی است که با مرور زمان
بدتر می‌شود. سالانه بیش از ۵۰ هزار مورد جدید در ایالات متحده گزارش می‌شود. اما
ممکن است بیشتر از این هم وجود داشته باشد، زیرا بیماری پارکینسون اغلب تشخیص داده
نمی‌شود.
گزارش شده است که عوارض بیماری پارکینسون چهاردهمین علت مرگ در ایالات متحده است.
علائم بیماری پارکینسون چیست
برخی از علائم اولیه پارکینسون می‌تواند چندین سال قبل از مشکلات حرکتی ظاهر شوند. این علائم اولیه عبارتند از:
- کاهش توانایی بویایی (آنوسمیا)
- یبوست
- دست‌خط ریز و درهم و برهم
- تغییرات صدا
- حالت بدنی دولا شده
چهار مشکل حرکتی اصلی عبارتند از:
- ترمور (لرزشی که در حالت استراحت هم رخ می‌دهد)
- حرکات آهسته
- سفتی بازوها، ساق پا و تنه
- مشکلات تعادلی و گرایش به افتادن
علائم ثانویه بیماری پارکینسون عبارتند از:
- حالات صورت بی‌احساس
- گیر کردن هنگام راه رفتن
- صحبت کردن با صدای پایین
- کاهش پلک‌زدن و بلع
- گرایش به سمت عقب افتادن
- کاهش نوسان بازو هنگام راه رفتن
علائم شدیدتر دیگری که ممکن است رخ دهد:
- لکه‌های پوسته‌پوسته سفید یا زرد روی قسمت‌های چرب پوست به‌نام درماتیت سبورئیک
- افزایش خطر ملانوما (نوعی جدی از سرطان پوست)
- اختلالات خواب از جمله رویاهای زنده، حرف‌زدن و حرکت در طول خواب
- افسردگی
- اضطراب
- توهم
- سایکوز
- مشکلات توجه و تمرکز
- مشکل در روابط دیداری-مکانی
علائم اولیه ممکن است تشخیص داده نشوند. بدن ممکن است با این علائم بیماری پارکینسون ، شما را سال‌ها قبل از شروع اختلالات حرکتی نسبت به آن آگاه سازد.
علت بیماری پارکینسون چیست
علت دقیق پارکینسون مشخص نیست. ممکن است عوامل ژنتیکی و محیطی هردو نقش داشته باشند. برخی دانشمندان براین باورند که ویروس‌ها نیز می‌توانند علت بیماری پارکینسون باشند.
سطح پایین
دوپامین و نوراپی‌نفرین (ماده‌ای که دوپامین را تنظیم می‌کند) با بیماری پارکینسون
ارتباط دارد.
همچنین، پروتئین‌های غیرطبیعی به‌نام Lewy bodies (اجسام
لویی) در مغز مبتلایان به پارکینسون یافت شده است. دانشمندان نمی‌دانند که Lewy bodies چه نقشی در پیشرفت بیماری پارکینسون دارند.
اگرچه علت شناخته‌شده‌ای وجود ندارد اما تحقیقات گروهی از افراد را که احتمال ابتلا به پارکینسون در آن‌ها بیشتر است را شناسایی کرده است:
- جنسیت: احتمال ابتلای مردان یک و نیم برابر بیشتر از زنان است.
- نژاد: احتمال ابتلای سفیدپوستان بیشتر از آمریکایی‌های آفریقایی و آسیایی‌ها است.
- سن: معمولا بیماری پارکینسون در سالمندان و سنین ۵۰ تا ۶۰ سال دیده می‌شود و فقط در ۵ تا ۱۰ درصد موارد قبل از ۴۰ سالگی رخ می‌دهد.
- سابقه فامیلی: افرادی که اعضای خانواده‌ی نزدیک‌شان به پارکینسون مبتلا است، بیشتر احتمال ابتلا دارند.
- توکسین‌ها: مواجهه با سموم خاص ممکن است خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش دهد.
- آسیب سر: افرادی که دچار آسیب سر شده‌اند، ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به بیماری پارکینسون باشند.
آیا پارکینسون ارثی است؟
محققان معتقدند که ژن‌ها و محیط هردو ممکن است در اینکه به پارکینسون مبتلا شوید یا نه نقش داشته باشند. اما میزان تاثیر آن‌ها مشخص نیست. بیشتر موارد در افرادی که سابقه خانوادگی آشکار ندارند، رخ می‌دهد. موارد ارثی پارکینسون نادر است. انتقال پارکینسون از والدین به فرزندان ناشایع است. طبق آمار National Institutes of Health، فقط ۱۵ درصد مبتلایان به بیماری پارکینسون سابقه خانوادگی این بیماری را دارند.
مراحل بیماری پارکینسون چیست
پارکینسون بیماری پیشرونده‌ای است. این بدان معناست که علائم پارکینسون با گذشت زمان بدتر می‌شود. بسیاری از پزشکان از Hoehn and Yahr scale برای طبقه‌بندی مراحل بیماری پارکینسون استفاده می‌کنند. این مقیاس علائم بیماری پارکینسون را به پنج مرحله تقسیم می‌کند و این به پزشکان کمک می‌کند تا بدانند که نشانه‌ها و علائم پارکینسون چقدر پیشرفت کرده است.
مرحله یک
مرحله یک بیماری پارکینسون خفیف است. این مرحله بسیار خفیف است، درواقع ممکن است علائم قابل توجهی را تجربه نکنید. درصورت وجود علائم به یک سمت از بدن محدود خواهند بود.
مرحله دو
پیشرفت از مرحله یک به مرحله دو می‌تواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد. تجربه‌های هر فرد متفاوت خواهد بود. در این مرحله متوسط ممکن است برخی از علائم بیماری پارکینسون را تجربه کنید، از جمله:
- سفتی عضلات
- ترمور
- تغییر در حالات صورت
- لرزش
سفتی عضلات می‌تواند کارهای روزمره را پیچیده کرده و مدت زمان انجام آن‌ها را طولانی‌تر کند. با این حال، بعید است که در این مرحله مشکلات تعادلی را تجربه کنید. علائم ممکن است در هر دو طرف بدن ظاهر شوند. ممکن است تغییر در وضعیت، راه‌رفتن و حالات صورت قابل توجه‌تر شوند.
مرحله سه
در این
مرحله علائم بیماری پارکینسون به نقطه عطف می‌رسند. اگرچه بعید است علائم جدیدی
تجربه کنید، اما ممکن است قابل توجه‌تر باشند. همچنین می‌توانند در همه‌ی کارهای
روزمره اختلال ایجاد کنند.
حرکات به‌طور چشمگیری کندتر می‌شوند که باعث کندی فعالیت‌ها می‌شود. مشکلات تعادلی
نیز قابل توجه‌تر می‌شوند، درنتیجه احتمال افتادن بیشتر می‌شود. مبتلایان به
مرحله سه پارکینسون معمولا می‌توانند استقلال خود را حفظ کنند و فعالیت‌هایشان را
بدون کمک کامل انجام دهند.
مرحله چهار
با پیشرفت از مرحله سه به مرحله چهار تغییرات چشمگیری ایجاد می‌شود. در این مرحله، در ایستادن بدون واکر یا وسیله کمکی با مشکل بزرگی روبه‌رو خواهید شد. واکنش‌ها و حرکات عضلات نیز به‌طور قابل توجهی کند می‌شوند. تنها زندگی کردن ناامن و احتمالا خطرناک می‌شود.
مرحله پنج
در این مرحله که پیشرفته‌ترین مرحله است، وجود علائم شدید کمک‌های شبانه‌روزی را ضروری می‌سازد. ایستادن سخت و احتمالا غیرممکن خواهد بود و ممکن است به ویلچر نیاز باشد. همچنین در این مرحله، فرد مبتلا به بیماری پارکینسون ممکن است سردرگمی و توهم را تجربه کند. این عوارض بیماری پارکینسون می‌تواند در مراحل بعدی آغاز شود.
این شایع‌ترین سیستم مرحله‌بندی پارکینسون است، اما گاهی سیستم‌های مرحله‌بندی جایگزین نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
درمان پارکینسون چیست
درمان پارکینسون به ترکیبی از تغییرات شیوه زندگی، داروها و روش‌های درمانی متکی است. استراحت کافی، ورزش و رژیم غذایی متعادل مهم هستند. گفتاردرمانی، کاردرمانی و فیزیوتراپی نیز می‌توانند به بهبود روابط و مراقبت از خود کمک کنند.
تقریبا در همه موارد، داروها برای کمک به کنترل علائم مختلف سلامت جسمی و روانی مرتبط با بیماری پارکینسون نیاز خواهد بود.
داروهای مورد استفاده برای درمان پارکینسون
داروهای مختلفی می‌توانند به عنوان داروی پارکینسون مورد استفاده قرار گیرند.
لوودوپا
لوودوپا شایع‌ترین درمان پارکینسون است. این دارو به ذخیرۀ دوبارۀ دوپامین کمک می‌کند. حدود ۷۵ درصد موارد به لوودوپا پاسخ می‌دهند، اما همه علائم بهبود نمی‌یابد. لوودوپا عموما همراه کاربی‌دوپا تجویز می‌شود. کاربی‌دوپا تجزیه لوودوپا را به تاخیر می‌اندازد که این نیز به نوبه‌ی خود دسترس‌پذیری لوودوپا را در سد خونی-مغزی افزایش می‌دهد.
آگونیست‌های دوپامین
آگونیست‌های
دوپامین می‌توانند عملکرد دوپامین در مغز را تقلید کنند. این‌ها نسبت به لوودوپا
کم‌موثرترند، اما می‌توانند در صورت موثرنبودن لوودوپا، موثر واقع شوند.
داروهای این دسته شامل بروموکریپتین، پرامی‌پکسول و روپینیرول
است.
آنتی‌کولینرژیک‌ها
آنتی‌کولینرژیک‌ها برای بلوکه کردن سیستم عصبی پاراسمپاتیک استفاده می‌شوند. این داروها می‌توانند به تسکین سفتی عضلانی کمک کنند. بنزتروپین (Cogentin) و تری‌هگزی‌فنیدیل آنتی‌کولینرژیک‌هایی هستند که برای درمان پارکینسون مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آمانتادین (Symmetrel)
آمانتادین (Symmetrel) می‌تواند همراه کاربی‌دوپا-لوودوپا استفاده شود. این دارو بلوکه‌کننده گلوتامات (NMDA) است. این دارو برای تسکین کوتاه‌مدت حرکات غیرارادی (دیسکینزی) که می‌تواند از عوارض لوودوپا باشد، استفاده می‌شود.
مهارکننده‌های COMT
مهارکننده‌های کاته‌کلومتیل‌ترنسفراز (COMT) اثر لوودوپا را طولانی‌تر می‌کنند. انتاکاپون (Comtan) و تولکاپون (Tasmar) نمونه‌هایی
از مهارکننده‌های COMT هستند.
تولکاپون می‌تواند منجر به آسیب کبدی شود، بنابراین برای افرادی که به سایر راه
های درمان پارکینسون پاسخ نمی‌دهند، استفاده می‌شود. انتاکاپون آسیب کبدی ایجاد
نمی‌کند.
استالوو (Stalevo) ترکیبی از انتاکاپون و کاربی‌دوپا-لوودوپا
در یک قرص است.
مهارکننده‌های MAO B
مهارکننده‌های MAO B آنزیم مونوآمین اکسیداز B را مهار می‌کنند. این آنزیم دوپامین را در مغز تجزیه می‌کند. سلگیلین (Eldepryl) و راساگیلین (Azilect) نمونه‌های از مهارکننده‌های MAO B هستند که به عنوان داروی پارکینسون استفاده می‌شوند.
قبل از مصرف هرگونه دارویی همراه مهارکننده‌های MAO B با پزشک خود مشورت کنید. مهارکننده‌های MAO B می‌توانند با بسیاری از داروها تداخل داشته باشند، از جمله:
- داروهای ضد افسردگی
- سیپروفلوکساسین
- گل راعی (St. John’s wort)
- برخی نارکوتیک‌ها
با گذشت زمان، تاثیر داروهای پارکینسون می‌تواند کاهش یابد. در مرحله آخر بیماری پارکینسون، عوارض جانبی برخی داروها ممکن است از فواید آن بیشتر شود. با این حال، هنوز هم می‌توانند کنترل کافی بر علائم بیماری پارکینسون داشته باشند.
جراحی بیماران پارکینسون
مداخلات جراحی برای افرادی که به داروها و تغییر سبک زندگی پاسخ نمی‌دهند، انجام می‌گیرد. دو نوع اصلی جراحی برای درمان پارکینسون استفاده می‌شود:
تحریک عمقی مغز
در تحریک عمقی مغز (DBS)، جراح الکترودهایی را در قسمت‌های خاص مغز قرار می‌دهد. ژنراتور متصل به الکترودها پالس‌هایی را برای کمک به کاهش علائم ارسال می‌کند.
Pump-delivered تراپی
در ژانویه ۲۰۱۵ سازمان غذا و دارو (FDA)، pump-delivered therapy به‌نام Duopa را تصویب کرده است. پمپ ترکیبی از لوودوپا و کاربی‌دوپا را انتقال می‌دهد. برای استفاده از پمپ، پزشک مجبور است برای جای‌گذاری پمپ نزدیک روده کوچک عمل جراحی انجام دهد.
عاقبت بیماری پارکینسون چیست: آیا پارکینسون کشنده است
بیماری
پارکینسون کشنده نیست. عوارض آن می‌تواند طول عمر بیماران پارکینسون را کاهش دهد.
عوارض بیماری پارکینسون می‌تواند کیفیت زندگی و پیش‌آگهی بیماری را بسیار کاهش
دهد. برای مثال، فرد مبتلا به پارکینسون می‌تواند سقوط‌های خطرناک و لخته شدن خون
در ریه‌ها و ساق‌پاها را تجربه کند. این عوارض می‌توانند کشنده باشند.
درمان مناسب پیش‌آگهی را بهتر می‌کند و امید به زندگی را افزایش می‌دهد. شاید کندکردن پیشرفت پارکینسون ممکن نباشد، اما می‌توان برای داشتن کیفیت زندگی بهتر تا حد امکان بر مشکلات و عوارض غلبه کرد.
