شنیدن نام تومور مغزی برای بسیاری ترسناک است. مانند تمامی تومورهای دیگر، تومورهای مغزی نیز انواع مختلفی دارند. تعدادی سرطان زا (بدخیم) و تعدادی دیگر غیر سرطانی (خوش‌خیم) هستند. منشا برخی از تومورهای بدخیم خود مغز است که با عنوان سرطان اولیه مغز نامیده می‌شود. برخی از سرطان‌ها از قسمت دیگری از بدن به مغز گسترش می‌یابد که منجر به رشد تومور ثانویه در مغز می‌شود. در این مقاله به بررسی برخی از رایج‌ترین علائم تومور مغزی و برخی از علائمی که ممکن است سرنخی از موقعیت تومورباشد، می‌پردازیم.
علائم تومور مغزی چیست
علائم تومور مغزی بسته به نوع، سایز و جایگاه دقیق تومور در مغز، متفاوت است. در ادامه به علائم و نشانه های تومور مغزی که عمومی و رایج‌تر هستند، خواهیم پرداخت.
۱. تومور مغزی و سردرد
بدتر شدن سردردها یکی از رایج‌ترین علائم تومور مغزی است که در حدود ۵۰ درصد افراد دیده می‌شود. تومور موجود در مغز می‌تواند اعصاب حساس و رگ‌های خونی را تحت فشار قرار دهد. در نتیجه سردردهای جدید یا تغییر در الگوی قدیمی سردردها می‌تواند یکی از علائم تومور مغزی باشد. در مورد ویژگی سردردهای تومور مغزی می‌توان به تغییرات زیر اشاره کرد:
- وجود یک درد مداوم که میگرن نیست.
- سردردها در اوایل صبح شدیدتر هستند.
- تومور مغزی و سردرد حاصل از آن با استفراغ یا علائم عصبی جدید همراه است.
- سردرد با ورزش کردن، سرفه و یا تغییر موقعیت، بدتر می‌شود.
- دارو‌های ضد درد هیچ تاثیری برسردرد ندارند.
ولی اگر شما سر درد‌های بیشتری نسبت به گذشته دارید، یا اگر درد شما نسبت به گذشته تشدید یافته است، لزوماً به معنی وجود علایم تومور مغزی نیست. انسان‌ها به دلایل متفاوت، از رد کردن یک وعده غذایی و کم خوابی گرفته تا ضربه مغزی و سکته مغزی علائم سردرد را خواهند داشت.
۲. تومور مغزی و تشنج
تومورهای مغزی می‌توانند سلول‌های عصبی را در مغز تحت فشار قرار دهند. این اتفاق باعث مداخله در سیگنال‌های عصبی و در نتیجه باعث تشنج می‌شود.
تشنج بعضاً اولین نشانه تومور مغزی است، ولی در هر مرحله‌ای می‌تواند رخ دهد. حدود ۵۰ درصد افراد دارای تومور مغزی حداقل یک بار تشنج را تجربه کرده‌اند.
البته تومور مغزی و تشنج همواره در کناریکدیگر بروز نمی‌یابند؛ به این معنی که تشنج همواره نشانه تومور مغزی نیست. دلایل دیگری همچون مشکلات نورولوژیک، بیماری‌های مغزی و علائم ترک دارو نیز باعث بروز تشنج می‌شود.
۳. تغییرات شخصیتی یا نوسانات خلقی
تومورها در مغز می‌توانند عملکرد مغز را به هم زنند و بر شخصیت و رفتار تاثیر بگذارند. همچنین آن‌ها می‌توانند باعث نوسانات خلقی غیرقابل توضیح نیز شوند. برای مثال:
- فرد پیش از این خیلی راحت‌تر ارتباط برقرار می‌کرد ولی حال زود عصبانی می‌شود.
- فرد قبلاً آدم پویا و فعالی بود اما الان فردی بی‌حال و منفعل است.
- فرد در یک لحظه کاملاً آرام و خوشحال و لحظه دیگر بدون هیچ دلیل مشخصی شروع به مجادله می‌کند.
علائم تومور مغزی ذکر شده می‌تواند نشان دهنده‌ی وجود تومور درقسمت‌های خاصی از مخ، در لوب فرونتال (پیشانی) و در لوب تمپورال (گیجگاهی) باشد.
این دسته از علائم تومور مغزی می‌توانند زود هنگام بروز یابند، اما ممکن است در اثر شیمی درمانی یا سایر درمان‌های سرطانی نیز ظاهر شوند.
تغییر شخصیت یا نوسانات خلقی می‌توانند مربوط اختلالات روانی، سوء مصرف مواد و سایر اختلالاتی که مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهند، نیز باشند.
۴. تومور مغزی و اختلال حافظه
تومور مغزی و اختلال حافظه ناشی از آن می‌تواند در اثر وجود تومور در لوب‌های فرونتال و تمپورال باشد. همچنین علائم تومور مغزی در لوب‌های فرونتال و پاریتال (آهیانه) می‌تواند به صورت اختلال در استدلال و تصمیم‌گیری بروز یابد. برای مثال ممکن است فرد متوجه شده باشد که:
- تمرکز کردن برای فرد دشوار شده و حواس او به راحتی پرت می‌شود.
- بعضاً به خاطر مشکلات و اتفاقات ساده سردرگم می‌شود.
- نمی‌تواند چند کار را باهم انجام دهد و همچنین در برنامه ریزی کار‌ها مشکل دارد.
- حافظه کوتاه مدتش دچار مشکلاتی شده است.
این دسته از نشاهنه های تومرو مغزی می‌توانند در هر مرحله‌ای بروز یابند. همچنین ممکن است در اثر شیمی درمانی، پرتودرمانی و سایر درمان‌های سرطان ظاهر شوند. این مشکلات می‌توانند در اثر خستگی شدید، تشدید یابند.
مشکلات شناختی خفیف می‌توانند در اثر دلایل مختلف، افزون بر تومور مغزی ایجاد شود. بروز این مشکلات در نتیجه‌ی کمبود ویتامین، عدم مصرف داروها، اختلالات عاطفه‌ای و… دور از ذهن نیست.
۵. خستگی مفرط (Fatigue)
خستگی مفرط احساسی متفاوت از خستگی معمول است. نشانه‌هایی که در ادامه ذکر می‌شود نشان دهنده خستگی مفرط است:
- فرد در تمام یا اکثر اوقات حالتی فرسوده و خسته دارد.
- کاملا احساس ضعف داشته و در دست و پاهایش احساس سنگینی دارد.
- اغلب خود را در وسط روز در حال خواب می‌بیند.
- توانایی تمرکز کردن از دست می‌دهد.
- تبدیل به فردی تحریک پذیر و زود رنج می‌شود.
خستگی مفرط هم در اثر تومور مغزی سرطانی و هم در اثر درمان‌های سرطان ایجاد می‌شود. عارضه‌های دیگری نیز مانند بیماری‌های خودایمنی، اختلالات عصبی و آنمی می‌توانند باعث خستگی مفرط شوند.
۶. تومور مغزی و افسردگی
تومور مغزی و افسردگی حاصل از آن یکی از علائم رایج در افرادی است که تومور مغزی در آن‌ها تشخیص داده شده است. حتی مراقبان و نزدیکان، در طول درمان می‌توانند به افسردگی مبتلا شوند. این وضعیت می‌تواند به شرح زیر باشد:
- احساس ناراحتی که بیش از حد نرمال طول بکشد.
- از دست دادن علاقه به چیزهایی که قبلاً از آن‌ها لذت می‌بردید.
- کمبود انرژی، مشکل در خوابیدن و کم خوابی
- وجود افکار آسیب زدن به خود و خودکشی
- احساس گناه یا بی‌ارزشی
۷. تومور مغزی و حالت تهوع و استفراغ
حالت تهوع و استفراغ در مراحل اولیه شایع است؛ زیرا تومور باعث عدم توازن در هورمون‌ها می‌شود.
در طول درمان تومورمغزی، حالت تهوع و استفراغ می‌تواند از عوارض جانبی شیمی درمانی و سایر درمان‌ها محسوب شود.
البته که حالت تهوع و استفراغ می‌تواند دلایل دیگری همچون مسمومیت غذایی، آنفلوانزا و بارداری داشته باشد.
۸. تومور مغزی و ضعف و بی‌حالی
احساس ضعف فقط به خاطر این است که بدن شما در حال مبارزه با تومور است. برخی از علائم تومور مغزی شامل بی‌حسی یا گزگز در دست و پا می‌باشد.
این امر بی حسی و ضعف در یک طرف بدن اتفاق می‌افتد و می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که تومور در قسمت‌های خاصی از مغز مستقر است.
ضعف یا بی‌حالی می‌تواند نشان دهنده عوارض جانبی درمان سرطان هم باشد. عارضه‌های دیگری همچون ام اس، نوروپاتی دیابتی و سندروم گیلن باره هم می‌توانند نشانه های تومور مغزی را به وجود بیاورند.
نشانه یا علائم تومور مغزی بسته به جایگاه تومور
برخی از علائم تومور مغزی می‌توانند یک سرنخ یا نشانه‌ای را درمورد محل قرارگیری تومور در مغز به ما بدهند.
تومور مغزی و بینایی مختل شده حاصل از آن، می‌تواند نشان دهنده این باشند که تومور در نقاط زیر قرار دارند:
- غده هیپوفیز
- اعصاب بینایی
- لوب پس‌سری
- لوب تمپورال
مشکلات در گفتار، خواندن و نوشتن:
- قسمت‌های خاصی از مخ
- قسمت‌های خاصی از مخچه
- لوب تمپورال
- لوب پریتال (آهیانه)
مشکلات شنوایی:
- اختلال در نزدیکی اعصاب کرانیال
- لوب تمپورال
مشکلات بلع:
- مخچه
- در نزدیکی یا در خود اعصاب کرانیال
مشکل هنگام حرکت دست، بازو، پا و ساق پا یا هنگام راه رفتن:
- مخچه
- لوب فرونتال
مسائل مربوط به تعادل ممکن است نشانه تومور مغزی در نزدیکی قاعده مغز باشد.
بی‌حسی، ضعف یا درد صورت نیز ممکن است با به علت تومورهای ناحیه قاعده مغز ایجاد شده باشند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شما تعدادی از نشانه‌ها و علایم تومور مغزی که در بالا به آن‌ها اشاره شده بود را داشتید، صرفاً به این معنی نیست که مبتلا به تومور هستید.
به دلیل این که علائم تومور مغزی با علائم عارضه‌های دیگر هم پوشانی دارند و یکسان هستند، تشخیص درست ضروریست. همچنین در خصوص بسیاری از بیماری‌ها، تشخیص و درمان زودهنگام، باعث بهبود نتایج و پیش آگهی بیماری می‌شود.
قرار ملاقاتی برای دیدار با پزشک خود تعیین کنید. تعیین علت علائم شما اولین قدم برای دست یابی به درمان مورد نیاز شماست.
