آرتریت پسوریاتیک
آرتریت پسوریاتیک نوعی از آرتریت(التهاب مفصل) بوده که در افراد مبتلا به پسوریازیس رخ می‌دهد که در این وضعیت پوست افراد مبتلا لکه‌های قرمز رنگ با پوسته‌ریزی های نقره‌ای ایجاد می‌شود. در اغلب افراد، ایتلا به پسوریازیس مبتلا شده و سپس آرتریت پسوریاتیک رخ می‌دهد، اما در برخی علائم آرتریت قبل از ظهور لکه‌های سرخ رنگ ایجاد می‌شود.
درد مفصلی، تورم و قرمزی از اصلی ترین علائم آرتریت پسوریاتیک هستند. می‌توانند هر قسمتی از بدن شامل نوک انگشتان تا ستون فقرات را با درجه خفیف تا شدید درگیر کند. در هردو بیماری پسوریازیس و آرتریت پسوریاتیک ممکن است دوره‌های بهبودی وجود داشته باشد.
در حال حاضر هیچ درمانی برای آرتریت پسوریاتیک وجود ندارد و فقط می‌توان علائم آن را کنترل کرد و از تخریب مفصلی جلوگیری کرد. در صورت عدم درمان، آرتریت پسوریاتیک می‌تواند ناتوان کننده باشد.
علائم آرتریت پسوریاتیک
هردو بیماری آرتریت پسوریاتیک و پسوریازیس، مزمن و پیش‌رونده بوده که در طول زمان بدتر می‌شوند ولی ممکن است در دوره‌های متناوب بهبودی و عود در گردش باشند. آرتریت پسوریاتیک‌می‌تواند مفاصلتان را به صورت یک‌طرفه یا دوطرفه درگیر کند.
علائم و نشانه‌های آرتریت پسوریاتیک بسیار شبیه علائم آرتریت روماتوئید است. هردو بیماری باعث درد مفصلی، تورم و قرمزی آن می‌شوند.
ولی به احتمال زیاد آرتریت پسوریاتیک به صورت‌های زیر ایجاد می‌شود:
• تورم انگشتان دست و پا؛ آرتریت پسوریاتیک می‌تواند باعث تورم انگشتان دست و‌پا به شکل سوسیسی شود. همچنین ممکن است در مفاصل دست و‌پایتان قبل از بروز علايم مفصلی، بدشکلی‌هایی ایجاد شود.
• درد پا؛ آرتریت پسوریاتیک همچنین می‌تواند در نقاطی که تاندون ها و رباط ها به استخوان های شما متصل می شوند ، باعث درد شود(به خصوص در قسمت پشت پا (تاندونیت آشیل) یا در کف پایتان (فاشیات پلانتار))
• درد کمر؛ برخی از افراد در نتیجه آرتریت پسوریاتیک دچار التهاب ستون فقرات یا اسپوندیلیت می‌شوند. اسپوندیلیت به طور عمده باعث التهاب مفاصل بین مهره های ستون فقراتتان و مفاصل بین ستون فقرات و لگن (ساکروایلییت) می شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر مبتلا به پسوریازیس هستید و اخیرا دچار درد مفصلی شده‌اید، حتما به پزشک مراجعه کنید. آرتریت پسوریاتیک در صورتی که درمان نشود، می‌تواند آسیب جبران‌ناپذیری به مفاصلتان وارد کند.
انواع آرتریت پسوریاتیک
۵نوع PsA یا آتریت پسوریاتیک وجود دارد:
۱.آرتریت پسوریاتیک قرینه
در این نوع مفصل موجود در هر دو طرف بدن درگیر می‌شود برای مثال هردو زانویتان در پای چپ و راست علائمی شبیه آرتریت روماتوئید خواهند داشت. PsA قرینه دارای شدتی خفیف بوده و کمتر از آرتریت روماتوئید باعث بدشکلی مفصلی می‌شود. گرچه این نوع می‌تواند ناتوان کننده هم باشد. حدود نصف افراد مبتلا به PsA ازین نوع هستند.
۲.آرتریت پسوریاتیک غیرقرینه
این‌نوع فقط یک‌مفصل و یا مفصل‌هایی فقط در یک طرف بدن را درگیر میکند. معمولا خفیف بپده و حدود ۳۵درصد افراد مبتلا از این‌نوع هستند.
۳.PsA میان انگشتی دیستال
این نوه از PsA مفاصل نزدیک به ناخن دست را درگیر میکنند که مفاصل دیستال نامیده می‌شوند. در حدود ۱۰درصد مبتلایان از این‌نوع هستند.
۴. PsA اسپوندیلیت
این نوه ستون فقراتتان را درگیر میکند. تمام مهره‌هایتان از گردن تا انتهای کمر می‌توانند درگیر شوند. همچنین در این حالت حرکاتتان دردناک خواهدبود. می‌تواند دست‌ها ، پاها، بازوها و لگن‌تان را درگیر کند.
۵.PsA موتیلان
این نوع از موارد شدید و بدشکل‌کننده مفاصل است. حدود ۵درصد افراد مبتلا از این نوع هستند. نوع موتیلان معمولا دست‌ها و‌پاها را درگیر میکند. همچنین می‌تواند باعث درد در گردن و کمرتان شود.
علت آرتریت پسوریاتیک
در آرتریت پسوریاتیک، سیستم ایمنی بدنتان به پوست و مفاصلتان حمله میکند. در حال حاضر کسی علت این حمله را دقیقا نمی‌داند و پزشک‌ها فکر میکنند در اثر ترکیبی از عوامل ژنی و محیطی رخ می‌دهد.
آرتریت پسوریاتیک تجمع خانوادگی داشته و حدود ۴۰درصد از مبتلایان در خانواده یا فامیل خود فردی مبتلا به PsA دارند. معمولا یک محرکی در محیط افراد را به سمت آن سوق داده که می‌تواند یک ویروس، استرس یا آسیب باشد.
ریسک فاکتورهای PsA
برخی فاکتورها احتمال ابتلایتان به PsA را افزایش می‌دهد مانند:
• پسوریازیس: ابتلا به پسوریازیس، تک فاکتور قدرتمند برای افزایش ریسک آرتریت پسوریاتیک است. مخصوصا افرادی که ناخن های سوراخ دار و تغییرشکل یافته دارند ، احتمال دارد به آرتریت پسوریاتیک مبتلا شوند.
• سابقه خانوادگی: اکثر افراد مبتلا، والدین یا خواهربرادرانی با آرتریت پسوریاتیک دارند.
• سن: گرچه در هر سنی می‌تواند انفاق بیافتد ولی در سنین ۳۰تا۵۰سال احتمال بیشتری دارد.
عوارض آرتریت پسوریاتیک
درصد کمی از مبتلایان به آرتریت پسوریاتیک از نوع موتیلان-شدید و دردناک و با بدشکلی زیاد- دچارهستند. با گذشت زمان نوع موتیلان، مفاصل استخوان های کوچک دست ها ، به خصوص انگشتان دست را از بین برده و منجر به ناهنجاری و ناتوانی دائمی می شود.
برخی از مبتلایان PsA گاهی دچار عوارض چشمی مانند چشم‌صورتی یا یووئیت شده که چشم دچار قرمزی و درد و‌تورم و تاری دید می‌شود. همچنین این افراد در معرض ریسک بیماری‌های قلبی-عروقی قراردارند.
تشخیص آرتریت پسوریاتیک
حین معاینه، ممکن است پزشک:
• از نزدیک، مفاصلتان را از نظر تورم و درد معاینه کند.
• ناخن‌های دستتان را از لحاظ وجود سوراخ، برآمدگی و سایر تغییرات بررسی کند.
• کف پا را برای یافتن نقاط دردناک فشار دهد.
هیچ آزمایشی به تنهایی نمی‌تواند آرتریت پسوریاتیک را تشخیص دهد. ولی برخی تست‌ها می‌توانند سایر تشخیص ها مانند آرتریت روماتوئید یا نقرس را کنار بگذارند.
روش‌های تصویربرداری
اشعه ایکس: اشعه ایکس ساده می‌تواند تغییراتی در مفاصل که فقط در آرتریت پسوریاتیک وجود داشته و در آرتریت روماتوئید دیده نمی‌شوند، آشکار کند.
MRI: MRI از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای تولید تصاویر بسیار دقیق از هر دو بافت سخت و نرم در بدنتان استفاده می کند. از این نوع تصویربرداری می‌توان برای بررسی تاندون‌ها و رباط‌های مفاصل پا و‌کمر استفاده کرد.
CTاسکن و اولتراسوند: این روش‌ها هم به پزشک‌کمک میکند تا تشخیص دهد بیماری در چه مرحله‌ای بوده و مفاصل چقدر آییب دیده‌اند.
تست‌های آزمایشگاهی
فاکتور روماتوئیدی(RF): نوعی آنتی‌بادی بوده که در خون افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید یافت شده و در خون مبتلایان به آرتریت پسوریاتیک یافت نمی‌شود. برای همین اندازه گیری این فاکتور به پزشک کمک میکند از بین دو شرایط به یک تشخیص برسد.
تست مایع مفصلی: پزشکتان با استفاده ازیک سوزن ، می تواند نمونه کوچکی از مایعات را از یکی از مفاصل آسیب دیده‌تان خارج کند – غالباً زانو. و کریستال های اسید اوریک موجود در مایع مفصل شما می‌تواند نشان دهنده این باشد که شما نقرس دارید و آرتریت پسوریاتیک رد شود.
پروتئین واکنشی C: این پروتئین توسط کبدتان در مواقعی که التهابی در بدن داشته باشید، تولید می‌شود.
سرعت رسوب گلبول قرمز: این تست نشان می دهد که چه میزان التهاب در بدن شما وجود دارد. با این حال ، نمی توان تشخیص داد که التهاب ناشی از PSA بوده یا دلایل دیگر وجود دارد.
تعداد گلبول‌های قرمز: در افراد مبتلا به آرتریت پسوریاتیک کم خونی وجود داشته و معمولا تعداد گلبول‌های قرمزشان کاهش یافته‌است.
درمان آرتریت پسوریاتیک
درمانی برای PsA موجود نیست ولی از داروها برای کنترل التهاب استفاده می‌شود تا به مفاصل آسیب وارد نکند.
داروها
NSAIDs: ضد التهاب‌های غیر استروئیدی می‌توانند درد را تسکین داده و التهاب را کنترل کنند. NSAID های بدون نسخه شامل ایبوپروفن (Advil ، Motrin IB ، ) و ناپروکسن سدیم (Aleve) هستند. NSAID های قوی تر با نسخه موجود هستند.
عوارض جانبی ممکن است شامل سوزش معده ، مشکلات قلبی ، سکته مغزی و آسیب به کبد و کلیه باشد.
داروهای ضد روماتیسمی(DMARDs): این داروها می توانند پیشرفت آرتریت پسوریاتیک را کند کرده و مفاصل و سایر بافت ها را از آسیب دائمی حفظ کنند.
DMARD های متداول شامل متوترکسات (Trexall ، Otrexup ، ، لفلونومید (آراوا) و سولفاسالازین (آزولفیدین) هستند. Apremilast (Otezla) جدیدترین DMARD ابوده که به صورت خوراکی گرفته می شود. که نوعی آنزیم به نام فسفو دی استراز۴را که در التهاب نقش دارد، مسدود میکند. عوارض جانبی متفاوت بوده اما ممکن است شامل آسیب کبدی ، سرکوب مغز استخوان و عفونت شدید ریه باشد.
سرکوب‌کننده‌های ایمنی: این داروها برای کنترل سیستم ایمنی بدن که در آرتریت پسوریاتیک غیرقابل کنترل شده، استفاده می‌شود. نمونه ها شامل آزاتیوپرین (ایموران ، آزازان) و سیکلوسپورین (Gengraf ، Neoral ، Sandimmune) است. آنها به طور رایج مورد استفاده قرار نمی گیرند چون مهار کننده های TNF-alfa الان در دسترس هستند. این داروها می توانند مقاومت شما به عفونت را کاهش دهند.
داروهای بیولوژیکی: که همچنین به عنوان اصلاح‌کننده‌های واکنش‌های زیستی شناخته می‌شوند که شامل جدیدترین نسل DMARD ها مثل آباتاسپت(اورنسیا)، آدالیمومب(هومیرا)، سرتولیزومب(سیمزیا)، اتانرسپت( انبرل)،گلیمومب( سیمپونی)، اینفلیکسیمب( رمیکید) ، سکوکینومب( کوزنتیکس)، توفاسیتینیب( زلجانز) و اوستکینومب(استلرا) هستند.
این داروها قسمت خاصی از سیستم ایمنی را هدف قرار می‌دهند که باعث ایجاد التهاب و تخریب مفاصل می‌شود. همچنین این داروها می‌توانند احتمال ابتلا به عفونت‌ها را افزایش دهد. دوزهای بالاتر توفاسیتینیب می تواند خطر لخته شدن خون در ریه ها را افزایش دهد. از داروهای بیولوژیکی می توان به تنهایی استفاده کرد یا با DMARD ها مانند متوترکسات ترکیب کرد.
داروهای موضعی: کرم ها ، ژل ها ، لوسیون ها و پماد ها می توانند بثورات خارش PSA را تسکین دهند. این درمانها به صورت بدون نسخه و رایج دسترس هستند. برای مثال:
آنترالین
• کلسیتریول یا کلسی پوتریین ، که اشکال ویتامین D-3 هستند
• اسید سالیسیلیک
• کرمهای استروئیدی
• tazarotene ، که مشتق ویتامین A است
جراحی و سایر پروسه‌ها
تزریق استروئید :این نوع دارو التهاب را به سرعت کاهش می دهد و بعضی اوقات به مفصل آسیب دیده تزریق می شود.
جراحی تعویض مفصل:اتصالات مصنوعی پسوریاتیک به شدت آسیب دیده می توانند با پروتزهای مصنوعی ساخته شده از فلز و پلاستیک جایگزین شوند.
مراحل آرتریت پسوریاتیک
PsA برای هر شخصی که با این بیماری تشخیص داده شود ، مسیری یکسان را دنبال نمی کند. مشخص نیست که چرا برخی از افراد پیشرفت سریع تر بیماری را تجربه می کنند و برخی دیگر اینگونه نیستند. اما تشخیص و درمان زودرس می تواند به کاهش درد و کاهش آسیب در مفاصل کمک کند. مهم است که به محض اینکه علائم یا علائمی را در PSA نشان دادید با پزشک خود صحبت کنید.
مرحله اولیه PsA
در مراحل اولیه این بیماری ، ممکن است علائم خفیفی مانند ورم مفاصل و کاهش دامنه حرکات را تجربه کنید. این علائم ممکن است همزمان با بروز ضایعات پوستی پسوریازیس اتفاق افتاده یا سالها بعد بروز کند.
مرحله وسط
بسته به نوع PSA که دارید ،در مرحله متوسط احتمالاً علائم وخیمتری را تجربه خواهید‌کرد که نیاز به درمان های پیشرفته تر ، مانند DMARD و داروهای بیولوژیکی دارد. این داروها می توانند به سهولت دررفع علائم کمک کنند. آنها ممکن است به کند شدن پیشرفت آسیب نیز کمک کنند.
مرحله تاخیر
در این مرحله ، بافت استخوان به شدت تحت تأثیر قرار می گیرد. ناهنجاری مفصل و بزرگ شدن استخوان اتفاق می‌افتد. هدف از این درمان ، کاهش علائم و جلوگیری از بدتر شدن عوارض است.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی
• از مفاصلتان محافظت کنید. تغییر نحوه انجام وظایف روزمره می تواند تفاوت زیادی در حال شما ایجاد کند. به عنوان مثال ، شما می توانید با استفاده از وسایلی همچون دربازکن‌های شیشه ای برای پیچاندن درب ها از شیشه ها ، بلند کردن قابلمه های سنگین یا اشیاء دیگر با هر دو دست ، از فشار مفاصل انگشت خود جلوگیری کنید و با فشار دادن تمام بدن به جای انگشتان دست خود در را باز کنید.
• وزن ایده آل خود را حفظ کنید. حفظ وزن ایده آل فشار کمتری روی مفاصل شما ایجاد می کند و منجر به کاهش درد و افزایش انرژی و تحرک می شود. همچنین کاهش وزن می تواند به تاثیر بهتر داروها کمک کند. برخی از داروهای آرتریت پسوریاتیک در افرادی که دارای شاخص توده بدنی ۲۵.۰ تا ۲۹.۹ (اضافه وزن) هستند ، کمتر موثر هستند.
بهترین راه برای افزایش مواد مغذی ضمن محدود کردن کالری ، خوردن غذاهای گیاهی بیشتر – میوه ، سبزیجات و غلات کامل است.
• به طور منظم ورزش کنید. ورزش می تواند به حفظ انعطاف پذیری مفاصل و قدرت عضلات کمک کند. انواع تمرین هایی که استرس کمتری روی مفاصل دارند عبارتند از دوچرخه سواری ، شنا و پیاده روی.
• سیگار نکشید. سیگار کشیدن با خطر بیشتری برای بروز پسوریازیس و علائم شدیدتر پسوریازیس همراه است.
• استفاده از الکل را محدود کنید. الکل می تواند خطر بروز پسوریازیس را افزایش دهد ، اثر بخشی درمان شما را کاهش داده و عوارض جانبی برخی داروها مانند متوترکسات را افزایش دهد.
• با خودتان آشتی کنید. مقابله با درد و التهاب می تواند احساس خستگی شما را به وجود آورد. علاوه بر این ، برخی از داروهای آرتریت می توانند باعث خستگی شوند.
راه اصلی متوقف کردن کامل فعالیت‌ها نیست بلکه استراحت قبل از خسته شدن است. ورزش یا فعالیتهای کاری را به بخش های کوتاه تقسیم کنید. در طول روز چند بار استراحت پیدا کنید.
مقابله و پشتیبانی
ورم مفاصل پسوریاتیک می تواند بسیار دلسرد کننده باشد زیرا درد عاطفی که باعث ایجاد پسوریازیس می شود با درد مفاصل و در برخی موارد ناتوانی ایجاد می شود.
حمایت دوستان و خانواده می تواند هنگام مواجهه با مشکلات جسمی و روانی آرتریت پسوریاتیک تفاوت چشمگیری ایجاد کند. برای برخی افراد ، گروه های حمایتی می توانند مزایای مشابهی را ارائه دهند.
یک مشاور یا درمانگر می تواند به شما در طراحی استراتژی های مقابله برای کاهش سطح استرس کمک کند. مواد شیمیایی بدن که هنگام استرس دربدنتان تولید می شوند،هم می توانند پسوریازیس و هم مفاصل پسوریازیس را تشدید کنند.
قبل از ویزیت پزشک چه کارهایی انجام دهیم؟
قبل از قرار ملاقات ، بهتر است لیستی از پاسخ سؤالات زیر را بنویسید:
• چه نوع علائمی دارید؟ از کی شروع شده‌اند؟
• آیا شما یا هر یک از اعضای نزدیک خانواده خود دچار پسوریازیس هستید؟
• آیا کسی در خانواده نزدیک شما تا به حال آرتریت پسوریاتیک داشته است؟
چه داروها و مکمل هایی مصرف می کنید؟
شاید بخواهید یک دوست یا یک خانواده را با خود به ملاقات خود بیاورید. یادآوری همه چیز درباره یک شرایط پیچیده دشوار است ، و ممکن است شخص دیگری اطلاعاتی را که از دست می دهید به خاطر بسپارد.
چه انتظاری از پزشک می‌رود؟
پزشک ممکن است برخی از سؤالات زیر را بپرسد:
• کدام مفاصل تحت تأثیر قرار گرفته‌اند؟
• آیا فعالیت ها یا موقعیت هایی وجود دارد که علائم شما را بهتر یا بدتر می کند؟
• قبلاً چه درمانی را انجام داده اید؟ آیا به بهبود علائم کمک کرده است؟
