اسکن ایمونو دی استیک کبد یا اسکن هایدا ، یک روش تصویربرداری برای تشخیص مشکلات مجاری کبد، کیسه صفرا و مجاری صفراوی است.
همچنین، اسکن هایدا، با نام های کول سینتی‌گرافی یا اسکن‌گرافی کبدی نیز شناخته می‌شود. برای اسکن هایدا، یک نوع ردیاب رادیواکتیو به داخل رگ بازو تزریق می شود. ردیاب از طریق جریان خون به کبد، محلی که سلول های تولید کننده صفرا آن را می گیرند، می رود. این ردیاب با صفرا به کیسه صفرا و از طریق مجاری صفراوی به روده کوچک می‌رود.
اسکنر پزشکی هسته ای (دوربین گاما)، جریان ردیاب از کبد به کیسه صفرا و روده کوچک را ردیابی می کند و تصاویر کامپیوتری ایجاد می کند.
کاربرد اسکن هایدا
اسکن هایدا، اغلب برای بررسی وضعیت کیسه صفرا بکار می‌رود. همچنین برای بررسی عملکرد دفع صفراوی کبد و ردیابی جریان صفرا از کبد به روده کوچک استفاده می‌گردد. اسکن هایدا، اغلب با اشعه X و سونوگرافی انجام می‌شود.
اسکن هایدا ممکن است در تشخیص چندین بیماری کمک کند. مثل:
- التهاب کیسه صفرا (کله سیستیت)
- انسداد مجرای صفراوی
- ناهنجاری‌های مادرزادی مجاری صفراوی ، مانند آترزی مجاری صفراوی
- عوارض بعد از عمل مانند نشت صفرا و فیستول
- بررسی وضعیت پیوند کبد
پزشک از اسکن هایدا، برای اندازه‌گیری میزان آزاد شدن صفرا از کیسه صفرا استفاده میکند.
عوارض اسکن هایدا
اسکن هایدا عوارض کمی دارد. این عوارض عبارتند از:
- واکنش آلرژیک به داروهای حاوی ردیاب رادیواکتیو که برای اسکن استفاده می شود.
- کبودی در محل تزریق
- قرار گرفتن در معرض اشعه
در صورتی که باردار یا شیرده هستید، به پزشک اطلاع دهید. در بیشتر موارد، آزمایشهای پزشکی هسته ای مانند اسکن هایدا، به دلیل احتمال آسیب به کودک در زنان باردار انجام نمی شود.
نحوه آمادگی برای اسکن
مواد غذایی و داروها
پزشک احتمالاً از شما سؤال می کند:
- چهار ساعت قبل از اسکن هایدا، نباید چیزی میل کنید. البته ممکن است برای نوشیدن مایعات شفاف اجازه داشته باشید.
- سوالاتی درباره داروها و مکمل‌های مصرفی
لباس و وسایل شخصی
ممکن است از شما خواسته شود:
- پوشیدن لباس بیمارستان
- جواهرات و سایر لوازم جانبی فلزی را در خانه بگذارید یا قبل از اسکن آنها را جدا کنید
آنچه انتظار دارید
قبل از اسکن
قبل ز اسکن، روی تخت و روی پشت میخوابید. سپس ردیاب رادیواکتیو را به صورت وریدی دریافت خواهید کرد. ممکن است هنگام دریافت ردیاب رادیواکتیو، احساس فشار یا سرما کنید.
در طول اسکن
در طول آزمایش، ممکن است داروی sincalide را به صورت داخل وریدی دریافت کنید. این دارو باعث می شود کیسه صفرا منقبض و خالی شود. مورفین نیز، یک داروی دیگری است که حین اسکن استفاده می شود.
برای انجام اسکن، یک دوربین گاما بر روی شکم قرار میگیرد تا از حرکات ردیاب در بدن عکس بگیرد. این روند حدودا یک ساعت طول می کشد. در طی آن باید بدون حرکت بمانید.
اگر دچار ناراحتی شدید، به کادر درمان خود بگویید. ممکن است با تنفس عمیق ناراحتیتان کاهش یابد.
در کامپیوتر، رادیولوژیست حرکت ردیاب رادیواکتیو را در بدن تماشا خواهد کرد. در برخی موارد، در صورت پایین بودن کیفیت تصاویر، ممکن است در طول ۲۴ ساعت به تصویربرداری مجدد نیاز داشته باشید.
بعد از اسکن
در بیشتر موارد، می‌توانید روز بعد از اسکن مرخص شوید. مقدار کمی از ردیاب رادیواکتیوی، واکنش پذیری خود را از دست می دهد. در طی یک یا دو روز بعد نیز، مواد از طریق ادرار و مدفوع دفع می شود. با مصرف آب فراوان می توانید به دفع مواد کمک کنید.
نتایج
پزشک، برای تشخیص، علائم و نتایج سایر آزمایش ها را با نتایج اسکن هایدا بررسی میکند.
نتایج اسکن HIDA شامل موارد زیر است:
- نرمال: ردیاب رادیواکتیو همراه با صفرا از کبد به کیسه صفرا و روده کوچک آزاد می شود.
- حرکت آهسته ردیاب رادیواکتیو: حرکت آهسته ردیاب ممکن است نشانگر انسداد یا وجود مشکلی در عملکرد کبد باشد.
- هیچ ردیابی رادیواکتیو در کیسه صفرا دیده نمی شود: عدم مشاهده ردیاب رادیواکتیو در کیسه صفرا ممکن است نشانگر التهاب حاد کبد (کوله سیستیت حاد) باشد.
- کاهش غیر طبیعی تخلیه کیسه صفرا: اگر مقدار ردیابی که از کیسه صفرا آزاد می شود کم باشد نشان دهنده التهاب مزمن کبد (کوله سیستیت مزمن)است.
- وجود ردیاب رادیواکتیو در سایر مناطق: ردیاب رادیواکتیو در خارج از سیستم صفراوی نشان دهنده نشتی است.
پزشک در مورد نتایج با شما صحبت خواهد کرد.
