ماموگرافی سه بعدی که با نام توموسنتز پستان نیز شناخته می‌شود، نوعی تست تصویربرداری است که در آن با استفاده از پرتوهای اشعه ایکس، تصویر سه بعدی را بازسازی می‌کنند.
ماموگرام سه بعدی برای تشخیص سرطان پستان در افرادی که علامت و نشانه خاصی از سرطان ندارند، استفاده می‌شود. همچنین از توموسنتز دیجیتال می‌توان برای بررسی علت بروز مشکلات پستانی مانند وجود توده در سینه، درد و ترشح نوک سینه استفاده کرد.
در مورد غربالگری سرطان پستان، از این دستگاه‌ها برای ایجاد تصاویر سه بعدی و تصاویر استاندارد ۲ بعدی ماموگرافی استفاده می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهد که ترکیب ماموگرام‌های سه بعدی با ماموگرافی‌های استاندارد، نیاز به تصویربرداری‌های بیشتر را کاهش داده و تعداد موارد تشخیص داده شده را اندکی افزایش می‌دهد. اما در مورد این که آیا ماموگرافی‌های سه بعدی می‌توانند نسبت به ماموگرافی‌های استاندارد خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهند یا خیر، به مطالعات بیشتر نیاز داریم.
ماموگرافی سه بعدی اخیراً رواج بیشتری داشته‌اند اما در تمامی مراکز پزشکی در دسترس نیستند.
مطالعه این مطلب نیز توصیه می‌شود: ماموگرافی
علت انجام ماموگرافی سه بعدی
از ماموگرافی ۳ بعدی به عنوان آزمایش غربالگری سرطان در افرادی که علائم و نشانه‌هایی از سرطان پستان را ندارند و بررسی مشکلات پستانی مانند توده مشکوک یا ضخیم شدن لایه‌ها استفاده می‌شود.
در غربالگری سرطان پستان، از هر دو دسته از تصاویر ماموگرافی سه بعدی و تصاویر استاندارد ماموگرافی ۲ بعدی استفاده می‌شود؛ زیرا هر دو دسته از این تصاویر می‌توانند ناهنجاری‌های خاص پستان را نشان دهند.
ترکیب یک ماموگرافی سه بعدی با یک ماموگرافی استاندارد می‌تواند مزایای زیر را به همراه داشته باشد:
- کاهش نیاز به تصویربرداری‌های لازم برای پیگیری بیماری. هنگامی که پزشک در تصاویر استاندارد ماموگرافی ناهنجاری‌های را تشخیص دهد، ممکن است تصویربرداری‌های بیشتر را درخواست کند. این پروسه برای بیمار استرس زاست و از نطر زمان و هزینه صرف شده نیز اقتصادی نیست. ترکیب ماموگرافی سه بعدی با ماموگرافی استاندارد نیاز به انجام عکس برداری‌های بیشتر را کاهش می‌دهد.
- سرطان‌های بیشتری را نسبت به یک ماموگرافی معمولی تشخیص می‌دهد. مطالعات نشان می‌دهند که ترکیب توموسنتز ماموگرافی با ماموگرافی استاندارد می‌تواند در بین هر ۱۰۰۰ زن غربال شده، یک مورد سرطان پستان را بیشتر تشخیص دهد..
- سرطان پستان در بافت متراکم پستانی بهتر تشخیص داده می‌شود. ماموگرافی سه بعدی سرطان پستان را در افرادی که بافت پستانی متراکم‌تری دارند، بهتر تشخیص می‌دهد؛ زیرا این تصاویر سه بعدی به پزشکان اجازه می‌دهد تا فراتر از منطقه با چگالی بالا را مشاهده کنند.
- بافت پستان از غدد شیر، مجاری شیر، بافت بافت متراکم پستانی و بافت چربی تشکیل شده است. سینه‌های سفت‌تر بافت همبند بیشتر و چربی کمتری دارند. در ماموگرافی ساده، هر دو بافت متراکم پستانی و سرطانی به یک شکل دیده می‌شوند در نتیجه ممکن است تشخیص سرطان سینه در پستان‌های متراکم‌تر دشوارتر باشد.
شواهد كافی كه نشان دهد انجام ماموگرافی‌های سه بعدی نسبت به ماموگرافی‌های ساده، خطر مرگ و میر ناشی از سرطان پستان را کاهش می‌دهد، وجود ندارد. به همین دلیل، در بیشتر دستورالعمل‌های مربوط به غربالگری سرطان پستان، در مورد نوع ماموگرافی انتخابی سخنی گفته نشده است.
خطرات انجام توموسنتز
ماموگرافی سه بعدی روشی ایمن محسوب می‌شود اما مانند هر تست دیگری خطرات و محدودیت‌های خاصی را نیز دارد:
- قرار گرفتن در معرض میزان کمی از اشعه. در ماموگرافی سه بعدی از اشعه X برای ایجاد تصاویری از پستان استفاده می‌شود؛ در نتیجه فرد را در معرض میزان کمی از اشعه قرار می‌دهد. از آن جایی که معمولاً ماموگرافی سه بعدی در ترکیب با ماموگرافی استاندارد انجام می‌شود، میزان اشعه نیز ممکن است بیشتر از یک ماموگرافی ساده باشد. برخی از دستگاه‌های ماموگرافی ۳ بعدی جدیدتر می‌توانند همزمان هر دو نوع تصویر سه بعدی و دو بعدی را ایجاد کنند و در نتیجه میزان اشعه دریافتی کاهش می‌یابد.
- نتیجه آزمایش ممکن است مصبت کاذب باشد. ممکن است ماموگرافی سه بعدی ناهنجاری را تشخیص دهد که پس از انجام آزمایش‌های بیشتر، مشخص شود که تنها یک بافت طبیعی خوش خیم یا سازگار بوده است. این حالت اضطراب بی موردی را به بیمار تحمیل می‌کند که با انجام آزمایش‌های بیشتر مانند بیوپسی می‌توان ناحیه مشکوک را بیشتر ارزیابی کرد.
- توموسنتز نمی‌تواند تمامی انواع سرطان را تشخیص دهد. اگر ضایعه بسیار کوچک باشد یا در ناحیه غیر قابل دسترس لانه گزیده باشد، امکان دارد که سرطان تشخیص داده نشود.
آمادگی برای انجام ماموگافی ۳ بعدی
آمادگی‌های لازم برای انجام توموسنتز دیجیتال عبارتند از:
- وجود دستگاه ماموگرافی ۳ در مرکز. امروزه ماموگرافی‌های سه بعدی رواج بیشتری یافته‌اند؛ با این حال در تمامی نقاط قابل دسترس نیستند. در مورد وجود یا عدم وجود دستگاه در مرکز انتخابی خود با پزشک مربوطه صحبت کنید.
- بررسی شرایط با شرکت بیمه. تمامی شرکت‌ها هزینه ماموگرافی سه بعدی را پوشش نمی‌دهند. پیش از انجام این آزمایش، بهتر است شرایط پرداخت هزینه توسط بیمه ارزیابی شود. ممکن است شرکت بیمه تنها هزینه ماموگرافی ساده را تقبل کند.
- انجام تست را برای زمانی برنامه ریزی شود که سینه‌های بیمار کمتر دردناک باشد. اگر بیمار یائسه نشده باشد، معمولاً در طول هفته بعد از قاعدگی زمان مناسبی برای انجام تست است. احتمال دردنا بودن سینه‌ها در هفته قبل از پریود و در طول روزهای قاعدگی بیشتر است.
- به همراه داشتن تصاویر ماموگرافی قبلی. در صورتی که بیمار به مرکز جدید مراجعه کند، باید ماموگرافی‌های قبلی را همراه داشته باشد تا رادیولوژیست بتواند آن‌ها را با تصاویر جدید مقایسه کند.
- عدم استفاده از دئودورانت پیش از ماموگرافی. استفاده از دئودورانت‌ها، ضد عرق‌ها، پودرها، لوسیون‌ها، کرم‌ها یا اسپری‌های زیر بغل یا روی سینه پیش از انجام ماموگرافی ممنوع است. ذرات فلزی موجود در پودرها و دئودورانت‌ها می‌توانند باعث اختلال تصاویر شوند.
در ماموگرافی سه بعدی چه انتظاری خواهیم داشت
در مرکز پزشکی، از فرد خواسته می‌شود که لباس‌های خود و گردنبند را درآورده و گان بپوشد. برای راحتی، بهتر است در روز انجام، لباس دو تکه پوشیده شود.
فرد در مقابل دستگاه اشعه ایکس مجهز به ماموگرافی سه بعدی خواهد ایستاد. تکنسین یکی از سینه‌های بیمار را روی پلتفرم قرار داده و برای مطابقت با قد بیمار، آن را بالا و پایین می‌برد. تکنسین به شما کمک می‌کند تا سر، بازو و نیم تنه بیمار به گونه‌ای قرار بگیرد که مانع در مقابل انجام ماموگرافی وجود نداشته باشد.
پستان بیمار به تدریج توسط صفحه پلاستیکی شفاف بر روی پلتفرم فشرده می‌شود. فشار برای چند ثانیه اعمال می‌شود تا بافت پستان به طور کامل گسترش یابد. این فشار ضرری ندارد، اما ممکن است کمی ناراحت کننده یا دردناک باشد. اگر احساس ناراحتی بیش از حد باشد، باید به تکنسین اطلاع داده شود.
در مرحله بعدی، برای جمع آوری تصاویر دستگاه از یک طرف به طرف دیگر حرکت می‌کند. ممکن است از بیمار خواسته شود که برای چند ثانیه بی حرکت ایستاده و نفس خود را در سینه حبس کند.
پس از گرفتن تصویر فشار از روی پستان برداشته شده و دستگاه مجدداً برای تصویر برداری از پستان دیگر تنظیم می‌شود. تمامی مراحل گفته شده بار دیگر بر روی سینه طرف مثابل انجام می‌شود.
نتایج
تصاویر جمع آوری شده در طول ماموگرافی سه بعدی توسط کامپیوتر بازسازی خواهند شد. تصاویر ماموگرافی سه بعدی را می‌توان در هر دو حالت کلی یا به صورت بخش‌های کوچک‌تر با جزئیات بیشتر مورد بررسی قرار داد. برای اهداف غربالگری سرطان پستان، این دستگاه‌ها تصاویر استاندارد ماموگرافی ۲ بعدی را نیز تولید می‌کنند.
مطالعه این مطلب نیز توصیه می‌شود: نتایج متناقض ماموگرافی: چه کاری می توان انجام داد؟
پزشک رادیولوژیست تصاویر را بررسی کرده و به دنبال ناهنجاری‌های مشکوک به سرطان پستان خواهد بود. اگر مورد غیر عادی مشادهد شود، از ماموگرافی استاندارد یا هر نوع ماموگرافی قدیمی‌تر بیمار که در دسترس است برای تعیین نیاز به انجام آزمایش بیشتر استفاده خواهد کرد.
از آزمایش‌های بیشتر درخواستی برای تشخیص سرطان پستان می‌توان به سونوگرافی، MRI یا گاهی اوقات، بیوپسی برای نمونه برداری از سلول‌های مشکوک برای بررسی بیشتر در آزمایشگاه توسط پزشک پاتولوژیست اشاره کرد.
