غدد پاراتیروئید چهار قسمتی در گردن و لبه غده تیروئید قرار داشته و مسئول تنظیم میزان کلسیم، ویتامین D و فسفر در خون و استخوان‌ها هستند.
غدد پاراتیروئید هورمونی به نام هورمون پاراتیروئید (PTH) آزاد می‌کند که به پاراتورمون نیز معروف است. این هورمون به تنظیم سطح کلسیم در خون کمک می‌کند.
عدم تعادل کلسیم در خون ممکن است نشانه مشکلات غده پاراتیروئید یا مشکلات PTH باشد. سطح کلسیم موجود در خون، به غدد پاراتیروئید سیگنال می‌دهد که PTH را آزاد یا سرکوب کنند.
هنگامی که سطح کلسیم پایین است، غدد پاراتیروئید تولید PTH را افزایش می‌دهند و هنگامی که سطح کلسیم زیاد است، غدد باعث کاهش سرعت ترشح PTH می‌شوند.
برخی از علائم و اختلالات پزشکی ممکن است باعث شود پزشک میزان PTH خون را اندازه‌گیری کند. به دلیل ارتباط بین کلسیم و PTH در خون، هر دو اغلب به طور همزمان آزمایش می‌شوند.
چرا به آزمون PTH احتیاج است؟
سطح کلسیم سالم برای عملکرد صحیح بدن ضروری است. پزشک برای تشخیص برخی موارد احتمالا نیاز به اندازه گیری PTH داشته باشد:
- آزمایش کلسیم خون غیرطبیعی باشد.
- باید علت کم یا زیادی کلسیم خون را دریابد.
کلسیم بیش از حد می‌تواند نشانه ای از پرکاری غده پراتیروئید باشد. این یک بیماری است که توسط غدد پاراتیروئید بیش فعال ایجاد می‌شود و باعث افزایش بیش از حد PTH می‌شود. کلسیم اضافی در خون می‌تواند منجر به سنگ کلیه، ضربان قلب نامنظم و ناهنجاری مغز شود.
مقدار بسیار کم کلسیم می‌تواند نشانه ای از کم کاری غده پراتیروئید باشد. این یک بیماری است که توسط غدد پاراتیروئید غیر فعال شده و به اندازه کافی PTH تولید نمی‌شود. كلسیم ناكافی موجود در خون می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- استئومالاسی (پوکی استخوان)
- اسپاسم عضلانی
- اختلالات ریتم قلب
- تتانی (اعصاب بی تحرک)
پزشک ممکن است آزمایش هورمون پاراتیروئید را برای موارد ذیل درخواست کند:
- عملکرد پاراتیروئید را بررسی کند
- بین اختلالات مربوط به پاراتیروئید و غیرپاراتیروئید تمایز قائل شود
- نظارت بر اثربخشی درمان در موارد مرتبط با پاراتیروئید
- علت پایین بودن میزان فسفر در خون را تعیین کند
- تعیین کند که چرا پوکی استخوان شدید به درمان پاسخ نمی‌دهد
- بیماری‌های مزمن مانند بیماری کلیه را کنترل کند
خطرات مرتبط با PTH چیست؟
خطرات تست هورمون پاراتیروئید خفیف است و به طور کلی مشابه با هر آزمایش خون دیگر است که شامل موارد زیر هستند:
- خون ریزی
- غش یا سرسختی
- تجمع خون در زیر پوست (هماتوم یا کبودی)
- عفونت در محل خونگیری
روش تست PTH چیست؟
برای آزمایش PTH باید خونگیری شود.
قبل از انجام این آزمایش، در صورت بروز هموفیلی، سابقه غش یا هر بیماری دیگر به پزشک اطلاع دهید.
فرایند گرفتن نمونه خون برای آزمایش، خونگیری یا نمونه گیری از رگ نامیده می‌شود. مسئول آزمایشگاه معمولاً خون را از رگی از آرنج داخلی یا پشت دست می‌گیرد.
وی ابتدا منطقه را با یک ضدعفونی‌کننده ضدعفونی می‌کند. سپس یک باند پلاستیکی (تورنیکت) را در اطراف بازوی فرد می‌پیچند تا فشار وارد شود و رگ‌ها با خون متورم شوند.
پس از تورم رگ‌ها، کارشناس آزمایشگاه سوزن استریل را مستقیماً وارد ورید کرده و سپس باند پلاستیکی را باز می‌کند. خون در یک ویال ضمیمه جمع می‌شود.
وقتی خون کافی برای نمونه تهیه شد، سوزن را از رگ خارج می‌کنند. سپس در صورت لزوم محل ورود سوزن را تمیز کرده و چسب می‌زنند.
برخی از افراد فقط درد ناچیزی از سوزن سوزن شدن تجربه می‌کنند، در حالی‌که برخی دیگر ممکن است درد متوسطی داشته باشند، به خصوص اگر رگ یابی آن‌ها دشوار باشد.
معمول است که بعداز خونگیری کبودی ایجاد شده و زود از بین برود. برخی از خونریزی‌ها نیز شایع است، زیرا سوزن پوست را می‌شکافد. برای اکثر افراد، خونریزی اندک است و مشکلی ایجاد نمی‌کند.
آزمایش PTH برای نوزادان و کودکان خردسال
روند آزمایش ممکن است برای نوزادان و کودکان خردسال متفاوت باشد. ممکن است ارائه دهنده خدمات درمانی برش کوچکی ایجاد کند تا خون به سطح بیاید و برای جمع آوری نمونه کوچکی از خون از نوار تست یا اسلاید استفاده می‌کنند و در صورت لزوم، ناحیه را تمیز کرده و بانداژ می‌کنند.
تفسیر آزمایش PTH
پزشک نتایج تست PTH و کلسیم را با هم ارزیابی می‌کند تا دریابد که آیا سطحشان در حد طبیعی است یا خیر.
اگر PTH و کلسیم متعادل باشند، احتمالاً غدد پاراتیروئید به درستی کار می‌کنند.
سطح PTH پایین
اگر سطح PTH کم باشد، ممکن است شما یک بیماری داشته باشید که باعث کاهش سطح کلسیم شود. یا ممکن است به اختلالی دچار باشید که منجر به کم کاری غدد پاراتیروئید می‌شود.
سطح پایین PTH می‌تواند نشان دهنده موارد زیرباشد:
- هیپوپاراتیروئیدیسم (کم کاری غدد پاراتیروئید)
- یک اختلال خود ایمنی
- سرطان در قسمت دیگری از بدن که به استخوان‌ها گسترش یافته است
- مصرف کلسیم اضافی برای مدت طولانی (از شیر یا آنتی‌اسیدهای معین)
- سطح پایین منیزیم در خون
- قرار گرفتن غدد پاراتیروئید در معرض تشعشع
- مسمومیت با ویتامین D
- سارکوئیدوز (بیماری که باعث التهاب بافت می‌شود)
سطح بالای PTH
اگر سطح PTH بالا باشد، ممکن است دچار هیپرپاراتیروئیدیسم یا پر کاری غدد پاراتیروئید شوید. هایپرپاراتیروئیدیسم معمولاً ناشی از تومور خوش خیم پاراتیروئید است. اگر سطح PTH طبیعی باشد و کلسیم کم یا زیاد باشد، ممکن است مسئله غدد پاراتیروئید نباشد.
- بیماری‌ای که باعث افزایش سطح فسفر، مانند بیماری مزمن کلیه می‌شود.
- بدن به PTH پاسخ نمی‌دهد (شبه هوشیاری)
- تورم یا تومور در غدد پاراتیروئید
- بارداری یا شیردهی در یک زن (غیر معمول)
سطح بالای PTH همچنین می‌تواند فقدان کلسیم را نشان دهد که می‌تواند به این معنی باشد که به میزان کافی کلسیم در رژیم غذایی خود دریافت نمی‌کنید. همچنین می‌تواند بدین معنی باشد که بدن شما کلسیم را جذب نمی‌کند، یا در نتیجه ادرار کلسیم را از دست می‌دهید.
سطح بالای PTH همچنین به اختلالات ویتامین D اشاره دارد. شاید شما به اندازه کافی نور خورشید را دریافت نمی‌کنید، یا بدن شما در تجزیه، جذب یا استفاده از این ویتامین دچار مشکل است. کمبود ویتامین D می‌تواند منجر به ضعف عضلات و استخوان شود.
اگر سطح PTH یا کلسیم بسیار بالا یا خیلی پایین باشد، ممکن است پزشک شما بخواهد آزمایش‌های اضافی را انجام دهد تا مسئله به روشنی مشخص شود.
