دندان قروچه چیست؟
دندان قروچه یا بروکسیسم نوعی اختلال حرکتی تکراری است که در آن فرد مرتبا دندان های خود را با فشار عضلات فک، به هم می‌ساید یا به هم می‌زند. بروکسیسم ممکن است تمام دندانها را درگیر کند یا اینکه فقط دندان های پیشین درگیر باشند. همچنین ممکن است منجر به علائمی مانند سردرد، درد صورت و قسمت گیجگاهی و اختلال مفصل فک (TMJ) شود.
مصرف برخی داروها بروز بروکسیسم را افزایش می‌دهند، بنابراین برخی اوقات با تغییر داروهای مصرفی این مشکل را حل کرد. ممکن است افراد مبتلا به بروکسیسم به کمک بیشتری نیاز داشته باشند، از جمله درمان استرس یا استفاده از محافظ دندان در هنگام خواب.
انواع دندان قروچه
دو نوع بروکسیسم وجود دارد و علائم و علل آنها می‌تواند متفاوت باشد:
- دندان قروچه در بیداری (AB)
به آن بروکسیسم روزانه هم گفته می‌شود، هنگامی که فرد بیدار می‌شود، بروز می‌کند و اغلب با پیشرفت روز بدتر می‌شود. این نوع در زنان شایع‌تر است.
- دندان قروچه در خواب (SB)
به آن بروکسیسم شبانه نیز گفته می‌شود. در طول شب اتفاق می‌افتد و علائم در هنگام بیدار شدن از خواب بدتر می‌شود. در مردان شایع تر است.
علائم دندان قروچه
در بیشتر اوقات، بروکسیسم به اندازه‌ای شدید نیست که برای فرد مشکلات عمده ای ایجاد کند و بسته به اینکه فرد چه مدتی در روز دندان قروچه داشته باشد، شدت بروز علائم متفاوت خواهد بود.
علائم و نشانه های بروکسیسم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد عضلات فک
- زخم و محل جویده شدن روی زبان یا گونه
- آسیب به دندانها (به عنوان مثال شکستگی تاج دندان، آسیب مینای دندان، لق شدن دندان ها)
- اختلال خواب به علت بیدار شدن از صدای دندان قروچه
- گوش درد (بدون علائم عفونت گوش یا سایر مشکلات گوش)
- سردرد
- گردن درد
- درد شدید صورت
- دندانهایی که به سرما، گرما یا فشار بسیار حساس هستند.
- اختلال مفصل فک (TMJ)
تشخیص دندان قروچه
اغلب اوقات شریک زندگی یا والدین برای اولین بار متوجه علائم بروکسیسم می‌شوند.
بروکسیسم اغلب در طول معاینه دندانپزشکی قابل تشخیص است. تشخیص برای دندانپزشک با مشاهده دندان های آسیب‌دیده یا شکسته، آسیب دیدگی داخل گونه، حساسیت عضلات و مفصل فک مسجل می‌گردد.
از آنجا که بروکسیسم می تواند باعث بروز آپنه در خواب شود، ممکن است لازم باشد برای ارزیابی مراحل ساییدن دندان و تعیین وجود اختلالات مرتبط با خواب، تست سومنوگرافی (تست خواب) انجام دهید.
علل و عوامل خطر دندان قروچه
عوامل مختلفی وجود دارد که می تواند خطر ابتلا به بروکسیسم را افزایش دهد، از جمله:
سن
کودکان بیشتر از بزرگسالان دچار دندان قروچه می‌شوند. در حقیقت، دندان قروچه مرتبط با خواب ۱۵ تا ۴۰ درصد کودکان را درگیر می‌کند در حالیکه این عدد در بزرگسالان ۸ تا ۱۰ درصد است.
احساسات و شرایط روحی
سرخوردگی، استرس، تنش، اضطراب و عصبانیت سرکوب شده، همگی می‌توانند سبب دندان قروچه شوند.
ژنتیک
در صورت ابتلای والدین به دندان قروچه، احتمال بروز دندان قروچه در فرزندان دو برابر بیشتر است.
داروها
تحقیقات نشان می‌دهد که برخی داروهای خاص باعث ایجاد بروکسیسم می‌شوند. از جمله داروهایی که برای درمان شرایط روانپزشکی استفاده می‌شوند. تصور می‌شود این داروها باعث ایجاد تغییراتی در سیستم عصبی مرکزی می‌شوند که منجر به دندان قروچه و قفل شدن فک می‌شود. نمونه هایی از این قبیل داروها شامل ضدافسردگی ها، به ویژه مهارکننده های انتخابی سروتونین (SSRI) مانندProzac (fluoxetine)، Zoloft (sertraline) و Paxil ( پاروکستین) است.
شخصیتی
افراد پرخاشگر، رقابتی و یا افراد مبتلا به بیش فعالی در معرض خطر بیشتر برای بروکسیسم هستند.
مواد مخدر
سیگار، کافئین، الکل و مصرف داروهای روان‌گردان ممکن است خطر ابتلا به بروکسیسم را افزایش دهد.
بیماری ها
- اختلال کمبود توجه / بیش فعالی (ADHD)
- دمانس
- صرع
- اختلال ریفلاکس معده (GERD)
- بیماری پارکینسون
- آپنه خواب (و سایر اختلالات مربوط به خواب)
درمان دندان قروچه
بروکسیسم به راحتی قابل درمان است. تنها نکته مهم در موفقیت درمان این است که بفهمید چه عواملی باعث بروز دندان قروچه می‌شود و سپس درمان خود را به سمت آن معطوف کنید.
هنگامی که استرس یا اضطراب مزمن شما را به بروکسیسم وامی‌دارد، ویزیت یک روانشناس ممکن است مفید باشد.
مشاوره همچنین می تواند در اصلاح عادات خواب و تکنیک های آرامش‌بخش کمک کند. اگر این روش ها نتوانست به شما کمک کند، ممکن است امتحان بیو فیدبک ارزشمند باشد. بیو فیدبک روشی است که در آن از روشها و تجهیزات نظارتی، برای آموزش کنترل فعالیت عضلات فک استفاده می‌شود.
محافظ دهان و اسپلینت درمانی
اگر مبتلا به بروکسیسم شبانه هستید، استفاده از یک محافظ دهان ممکن است مفید باشد..
داروها
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد برخی داروها ممکن است در مدیریت بروکسیسم مفید باشند. شل کننده های عضلانی و حتی تزریق بوتاکس به عنوان درمان دندان قروچه هایی است که در اثر دارو یا بیماری زمینه ای ایجاد نشده باشد.
اگر بروکسیسم ناشی از دارو باشد، پزشک ممکن است دوز دارو را تغییر دهد یا داروی جایگزین انتخاب کند.
چند نکته
اگر بروکسیسم شما باعث ایجاد درد می‌شود، این موارد را رعایت کنید:
- آدامس نجوید زیرا این امر می‌تواند درد را بدتر کند.
- از آب نبات های سخت، آجیل، استیک و سایر غذاهایی که جویدن آنها دشوار است پرهیز کنید.
- سعی کنید در طول روز صورت خود را شل کنید. ماساژ صورت ممکن است مفید باشد.
- استرس را مدیریت کنید. دوش بگیرید، قدم بزنید یا به موسیقی مورد علاقه خود گوش دهید. تمرینات آرام سازی مانند هوشیاری، تنفس عمیق یا مراقبه را بیاموزید.
- رفتار خود را تغییر دهید. در مورد تکنیک های حالت مناسب فک و دهان با دندانپزشک خود صحبت کنید.
- قبل از خواب مواد غذایی یا نوشیدنی هایی که حاوی کافئین هستند، نخورید. الکل و استعمال دخانیات در شب می‌تواند باعث بدتر شدن دندان قروچه شود.
- بهداشت خواب را رعایت کنید.
