ملانومای بدخیم، سریعترین نوع سرطان و کشندهترین آنها در بین سرطانهای پوست است. نتایج تحقیقاتی که در مجلهی The Journal of Experimental Medicine منتشر شدهاست، به شفافسازی نقش عوامل محیط اطراف تومور بر رشد سلولهای سرطانی پرداختهاست.
پوست، اولین و مهمترین سد دفاعی در برابر محیط بیرونی است که روزانه با بسیاری از عوامل آسیبرسان نظیر نورخورشید و اشعهی UV و میکروبهای گوناگون مقابله میکند.
لایهی خارجی پوست یا اپیدرم از سلولهای گوناگونی تشکیل شدهاست؛ ملانوسیتها مهمترین نقش را در مواجهه با نور خورشید، با تولید رنگدانهی ملانین ایفا میکنند. ملانین انرژی نورخورشید را جذب میکند و به گرما تبدیل میکند تا آسیب به سلولها را به حداقل برساند.
ملانوما، از ملانوسیتهای تغییریافته منشأ میگیرد.
تاکنون، تحقیقات فراوانی روی تاثیرات عوامل داخلی بر رشد تومورها انجام شدهاست؛ جهشهای فراوانی نیز شناختهشدهاند که باعث افزایش رشد سلولهای سرطانی میشوند.
اکنون میتوان نشان داد که اپیتلیوم اطراف، خصوصاً کراتینوسیتها نیز نقش مهمی در سرنوشت ملانوسیتها و مراحل اولیهی شکلگیری تومور دارد.
پروتئینهایی با نام پروتئینهای پولاریتی (polarity proteins)، بهخصوص Par3، نقش مهمی در فرآیند ذکرشده در بالا ایفا میکنند و وظیفهی کنترل شکل و عمکرد سلولها برعهده دارند.
در این پژوهش، محققان از موشهای مبتلا به ملانومای در حال رشد استفاده کرده تا پروتئینهای پولاریتیِ تولید شده در بافت اطراف تومور را مورد مطالعه قرار دهند.
آنان پیبردند که اختلال در ارتباط مستقیم بین کراتینوسیتها و ملانوسیتها نتایجی همانند افزایش اندازهی تومور و متاستاز آن در پی دارد.
Par3 با تنظیم پروتئین مهمی با نام P-cadherin که در ارتباط بین سلولی دخیل است، از تغییرات ملانوسیتها جلوگیری میکند. از دست دادن Par3 سبب افزایش P-cadherin و در نتیجه، افزایش ارتباط بین ملانوسیتها و کراتینوسیتها میشود که عامل مهمی برای گسترش سرطان است.
آنالیزهای بعدی در رابطه با نقش Par3 و P-cadherin در نمونههای پوست سرطانیِ انسانها در رشد تومورها، نشان میدهند با افزایش رشد تومور، میزان بیان Par 3 کاهش مییابد در حالی که در ارتباط بین سلولهای سرطانی و اپیتلیوم اطراف، تجمع پروتئین P-cadherin مشاهده میشود.
همچنین، بیماران ملانوما با میزان بالای بیان P-cadherin، در مقایسه با بیمارانی که دارای P-cadherin پایینتری هستند، از شانس بقای کمتری برخوردارند.
با تطبیق مدلهای مربوط به موشهای آزمایشگاهی و یافتههای حاصل از آنالیز نمونههای ملانومای انسانی، نقش بافت اطراف تومورها در رشد سرطان مشخص شدهاست که میتواند منجر به کشف راههای جدیدی در روشهای درمانی و تشخیصی این بیماری شود.